ملی مذهبی _ اعضای گروه «هماهنگی و واکنش بین‌المللی» که کشورهای خسارت دیده در حادثه سرنگونی پرواز شماره ۷۵۲ خطوط هوایی اوکراین را در برمی‌گیرد اقدام قانونی تازه‌ای برای پاسخگو کردن ایران در پیش گرفته‌اند.
چهار کشور کانادا، سوئد، اوکراین و بریتانیا اعلام کردند رسما فرایندی قانونی را به این منظور آغاز کرده‌اند تا نزدیک به سه سال پس از سرنگونی هواپیمای اوکراینی و کشته شدن ۱۷۶ سرنشین آن، مقامات ایران را ملزم به پاسخگویی کنند.
کشورهای یاد شده از ایران می‌خواهند در این فرایند که مبتنی بر حل و فصل اختلافات از راه حقوقی و متکی به نوعی داوری بین‌المللی الزام‌آور است، مشارکت کند.گروه «هماهنگی و واکنش بین‌المللی» که پیش‌تر به منظور مدیریت تلاش‌ها برای پاسخگویی ایران و دریافت غرامت بر سر حادثه سرنگونی هواپیمای اوکراینی تشکیل شده بود، روز چهارشنبه از آغاز فرایند یاد شده خبر داد.
بر این اساس گفته می‌شود که وزرای کانادا، سوئد، اوکراین و بریتانیا از دولت ایران خواسته‌اند تا به یک روند قانونی حل اختلاف با ماهیت الزام‌آور از طریق داوری بین‌المللی تن دهد و در این فرایند مشارکت کند.
فرایند حل و فصل قانونی اختلافات بر مبنای یک داوری بین‌المللی الزام‌آور آنگونه که سی‌بی‌اس در گزارش خود آورده، قرار است تحت نظارت کنوانسیون منع اقدامات غیرقانونی علیه امنیت هواپیمایی کشوری پیش برده شود.
این کنوانسیون خواستار منع و پیشگیری برخی جرائم و تخلفات مربوط به هواپیما، از جمله تخریب غیرقانونی و عمدی هواپیماهای در حال خدمت و نیز مجازات عاملان اینگونه جرائم است.
کانادا، سوئد، اوکراین، بریتانیا و ایران همگی عضو کنوانسیون منع اقدامات غیرقانونی علیه امنیت هواپیمایی کشوری هستند که سال ۱۹۷۱ در مونترال امضا شد.به موجب این فرایند، اگر کشورها نتوانند ظرف مدت شش ماه شرایط داوری را بپذیرند یا به عبارت دیگر در صورت پاسخگو نبودن ایران به درخواست چهار کشور برای تن دادن به حل و فصل اختلافات از طریق یک داوری بین‌المللی، این پرونده می تواند به دیوان بین‌المللی دادگستری ارجاع شود.
تلاش‌های قبلی کشورهای درگیر در این پرونده برای مشارکت ایران در مذاکرات مربوط به پرداخت غرامت و پاسخگویی نسبت به جرم آشکار سرنگونی یک هواپیمای مسافربری، با شکست مواجه شده بود.
خانواده‌های قربانیان پرواز ۷۵۲ خطوط هوایی اوکراین از سال ۲۰۲۰ میلادی تلاش برای محاکمه عاملان این جنایت و نیز ملزم کردن ایران به پرداخت غرامت‌های لازم را آغاز کردند.دادگاه عالی انتاریو اوایل سال جاری میلادی طی حکمی سرنگونی هواپیمای اوکراینی را «عامدانه و اقدامی تروریستی» خواند و ایران را به پرداخت ۱۰۷ میلیون دلار غرامت به خانواده شش تن از قربانیان این حادثه محکوم کرد.
پرواز پی‌اس۷۵۲ خطوط هوایی اوکراین بامداد روز هشتم ژانویه سال ۲۰۲۰ دقایقی پس از برخواستن از باند فرودگاه بین‌المللی امام خمینی تهران با دو موشک سپاه پاسداران ایران سرنگون شد و تمامی ۱۷۶ سرنشین آن که ۱۶۴ تن از آنها را شهروندان ایرانی تشکیل می‌دادند، جان باختند.
گروه “هماهنگی و واکنش بین‌المللی برای قربانیان پرواز PS752” روز سه‌شنبه چهارم اکتبر (دوازدهم مهر) به مناسبت هزارمین روز انهدام این هواپیما توسط دو موشک سپاه پاسداران بیانیه‌ای صادر کرد.
این گروه که از چهار کشور کانادا، سوئد، اوکراین و بریتانیا تشکیل شده است در بیانیه خود آورده است: «۴ اکتبر ۲۰۲۲، هزار روز از شلیک ناحق به پرواز PS752 خطوط هوایی بین‌المللی اوکراین توسط ایران که منجر به کشته شدن ۱۷۶ شهروند بیگناه شد می‌گذرد.»وزرای این چهار کشور در بیانیه مذکور تأکید کرده‌اند که در کنار خانواده‌های داغدار می‌ایستند و درخواستشان از ایران را برای “عمل کردن به تعهدات بین‌المللی خود و تضمین شفافیت و عدالت” تکرار می‌کنند.
در این بیانیه آمده است: «در کنار ادامه تلاش‌هایمان برای پاسخگو کردن ایران مطابق با قوانین بین‌المللی، گروه هماهنگی از همکاری چهار متخصص برجسته حقوقی تشکر می‌کند: پروفسور پیام اخوان، پروفسور هارولد هانگژو کو، خانم جسیکا ولز و آقای میشل وود.»
وزرای چهار کشور عضو این گروه نوشته‌اند که تیم حقوقی از “تجارب با ارزش” این افراد بهره برده است؛ “تیمی که به کار مجدانه خود برای پاسخ به سرنگونی آشکارا غیرقانونی پرواز PS752 توسط ایران ادامه می‌دهد”.
در پایان این بیانیه آمده است: «ما همچنان به همبستگی با خانواده‌ها و عزیزان قربانیان سقوط هواپیمای PS752 ادامه می‌دهیم.»
از سوی دیگر همزمان با هزارمین روز ساقط شدن هواپیمای مسافری اوکراین توسط دو موشک سپاه پاسداران، خانواده‌های قربانیان این فاجعه مقابل پارلمان کانادا تجمع می‌کنند.
جاستین ترودو نخست وزیر کانادا نیز روز دوشنبه (سوم اکتبر) با خانواده‌های قربانیان پرواز اوکراینی دیدار کرد. او در توییترش ضمن اعلام خبر این دیدار نوشت: «دولت ما تا زمانی که خانواده‌ها به عدالت، پاسخگویی و جوابی شایسته و درخور از رژیم ایران نرسند، آرام نخواهد نشست.»
پرواز PS752 اوکراین ۱۸ دی ماه ۱۳۹۸ (۸ ژانویه ۲۰۲۰) چند دقیقه پس از پرواز از فرودگاه تهران به مقصد کی‌یف، هدف حمله دو موشک سپاه پاسداران قرار گرفت و ۱۷۶ سرنشین آن که اکثرا ایرانیان دو تابعیتی بودند کشته شدند.
جمهوری اسلامی تا سه روز پس از این واقعه دلیل سقوط این هواپیما را “نقص فنی” عنوان می‌کرد اما با شواهد و فیلم‌های منتشر شده مجبور به اعتراف شد و گفت به علت “خطای انسانی” موشکی “سهوا” به این هواپیما شلیک شده است. درباره علت شلیک موشک دوم، مقامات ایران هیچگاه توضیح ندادند.
