پیامبر در روند ابلاغ پیام و موج تکذیب و استهزاء مخالفان احساس ناامیدی می کرده است و حتی دوست داشته است تعداد گروندگان را زیاد بیند ولی وقتی راندمان کار را می سنجیده است حالت ناامیدی مانند سایر افراد به او دست می داده است. ولی چون پیام جهان هستی را دریافته و خود را نیز پاک می کرده است دائماً به تکوین و خودسازی می پرداخته است تا دریابد که وظیفه او ابلاغ است و زمان بیانگر نتایج پیام او خواهد بود. این حالات را که به پیامبر دست می داده است را قرآن با واژه های دردمندی به مردم (عنتم)، حرص برای ایمان و هدایت مردم (حرص)، حزن و اندوه از کفر مردم(تحزن)، ضیق صدر بجای شرح صدر، عجله و اندوه و حسرت آورده است که بررسی تبارشناسانه آنها در دوران مختلف حالات و رفتار اصلاحی پیامبر را نشان خواهد داد.