تبریک کانون مدافعان حقوق بشر به مادران خاوران

کانون مدافعان حقوق بشر که ریاست آن‌ بر عهده شیرین عبادی است درادامه گزارش های ماهانه خود به بررسی‌ وضعیت حقوق بشر در ایران در اردیبهشت ماه 1393 پرداخت.

کانون مدافعان حقوق بشر در گزارش خود با اشاره به اعطای جایزه گوانگجو 2014 کره به مادران خاوران، آن را پاداشی برای سال ها استقامت مادران، همسران و فرزندان اعدام شدگان دهه شصت دانسته است.

این سازمان مردم نهاد با تبریک اعطای این جایزه به مادران خاوران، بار دیگر بر ضرورت کشف حقیقت و دادرسی عادلانه تأکید کرده است.

در گزارش کانون مدافعان حقوق بشر که به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود، در سه بخش “حقوق مدنی و سیاسی و فرهنگی”، “حقوق اقتصادی و اجتماعی” و “میراث فرهنگی و محیط زیست” به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران پرداخته شده است.

به گزارش سایت کانون مدافعان حقوق بشر، متن گزارش ماه اردیبهشت 1393 کانون مدافعان حقوق بشر که در اول خرداد ماه 1393منتشر شده، به شرح زیر است:

 گزارشی مختصر از وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه اردیبهشت 1393

مقدمه

اعطای جایزه گوانگجو 2014 کره به مادران خاوران پاداشی است برای سال ها استقامت مادران، همسران و فرزندان اعدام شدگان دهه شصت؛ هرچند هیچ جایزه ای نمی تواند درد مادری که فرزندش را از دست داده است، جبران کند اما این جایزه احترامی است برای شهامت و ایستادگی آنان.

براین اساس کانون مدافعان حقوق بشر که همواره خواهان کشف حقیقت و دادرسی عادلانه است، اعطای این جایزه را به تمامی مادران خاوران تبریک گفته و امیدوار است تا حکومت ایران در ابتدا با احداث بنایی یادبود بر مزار افرادی که در خاوران آرمیده اند، اولین قدم را برای جبران گذشته بردارد.

راهی که مادران خاوران در پیش گرفتند و پای فشاری و استقامت آنان در امر اطلاع رسانی و بیان مسائلی که حکومت ایران سال ها سعی در پنهان نگاه داشتن آن کرده بود، سرمشقی برای تمامی ستمدیدگان است.

در دهه شصت شمسی تعداد کثیری از زندانیان سیاسی و عقیدتی بعد از یک دادرسی چند دقیقه ای و در حالی که هیچ یک از متهمان امکان دسترسی به وکیل نداشتند، اعدام شدند. اکثر اعدام شدگان در منطقه ای در جنوب تهران به نام خاوران در گورهای دسته جمعی دفن شدند.

این حوادث دردناک به علت سانسور شدید حکومتی از دید بسیاری از شهروندان پنهان ماند. خانواده کشته شدگان به ویژه مادرانشان از آن تاریخ هر سال دو بار بصورت دسته جمعی در اسفند ماه و شهریور ماه در خاوران جمع شده و یاد جوانانشان را گرامی داشته اند. البته این حضور هر بار با هجوم مأموران امنیتی مواجه شده و تجمع آنان را بر هم زده شده است و چند نفر از حاضران دستگیر و تعدادی نیز مضروب شده اند.

اما دستگیری ها و ارعاب حکومتی هرگز خللی در اراده خانواده ها برای تجمع وارد نساخت و در این گردهمایی ها مادران که فرزندان شان را از دست داده بودند، نقش به سزایی داشتند. آنان سال های متمادی داستان دردناک جوانانی که در راه عقاید خود کشته شده بودند را برای همه بازگو می کردند. از سوی دیگر بیشترین تلاش آنان ساخت بنای یادبودی در خاوران بود که به علت مخالفت های حکومتی تا کنون چنین اجازه ای به آنان داده نشده است. مداومت این رفتار، به پی ریزی کمیته ای باعنوان مادران خاوران منتهی شد که مسئولیت اطلاع رسانی و گردهمایی های مرتب سالیانه را بر عهده گرفت. استقامت مادران خاوران به تدریج اثرات اجتماعی خود را آشکار کرد و باعث شد تا اطلاع رسانی وسیعی در سطح ملی و بین المللی صورت گیرد. خواسته این مادران صبور، کشف حقیقت است تا با آشکار کردن اثرات چنین رفتارهایی مانع از تکرار آن در آینده شوند. آنان همچنین بر دادرسی عادلانه در مورد مسببان، امران وعاملان اعدام های دهه شصت تأکید دارند.

علاوه بر مطالب فوق، خلاصه ای از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران در اردیبهشت ماه ۱۳۹3 در پی می آید. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی است که در سایت ها و رسانه های مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسیده است و در سه بخش و به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود.

وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه اردیبهشت 1393

بخش اول – حقوق مدنی، سیاسی و فرهنگی

الف- وضعیت فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی

1) در این ماه حدود 75 نفر بازداشت شدند که بازداشت شدگان عبارتند از: حسین نورانی نژاد- فعال سیاسی-، سید سراج الدین میردامادی- روزنامه نگار-، احمدرضا حائری، کاوه دارالشفاء، ستاره داوری، نادا صبوری، سهراب صالحین، میلاد پورعیسی، بهزاد فروزش، محمد صفا، هاشم خوبیاری- 9 فعال مدنی-، جعفر عظیم زاده، جمیل محمدی، مازیار گیلان نژاد، محسن گودرزی دانا، محسن هاشمی، پروین محمدی، شاهپور احسانی، ابراهیم مددی، حسن سعیدی، ناصر محرم‌زاده، وحید فریدونی، مرتضی کمساری، رسول طالب مقدم، علی پورکریمی، رضا نعمتی‌پور، محسن حسینی تبار، بهرام اکبری، علیرضا توسلی، علی اکبر نظری، محمد سالاری، کیومرث الفتی و محمد قاسمی، نقی کریمی و  سید داود سید فاطمی – 24 فعال کارگری، امین دریس- درویش گنابادی-، محمد نوری زاد- فیلمساز-، پوریا نوری، فرشاد حاتمی، هاشم پرهیزکار و همسرش- 4 درویش گنابادی. همچنین پلیس ایران از بازداشت حدود شش دختر و پسر جوان به دلیل حضور در یک کلیپ ویدئویی خبر داد.

از سوی دیگر خبرها از بازداشت احسان صادقی، نازی، مریم اسدی، وحید صافی و امین مظلومی- 5 نوکیش مسیحی-، سوران فاتحی، عبدالرحیم چانا، عبدالهادی آذرم، مهدی آذرم، عبدالسلام آذرم، نورآقا وکیلی، محمد نیکزاد، محمد بیگدلی، حسن داشته، محمد رنجبر، احمد کرمی، ناصر زارعی، عادل مجرد و جعفر غفوری- 14 فعال مذهبی اهل سنت-، حاتم دحیمی، ابراهیم دحیمی، شکرالله صخراوی معروف به شاکر، ایوب احمدی، سعید خضری حمادی، احمد عفراوی، علی روانبخش، خلف زبیدی، عبدالرضا جلالی (معروف به عبدالوهاب)، ناصر جلالی، سید جعفر موسوی، غازی هندالی، سید احمد نزاری و سید احمد نزاری- 14شهروند اهوازی، زهرا زهتاب چی- پژوهشگر اجتماعی- حکایت دارد.

لازم به تذکر است که چند نفر از افراد بازداشت شده پس از چند روز با تودیع وثیقه بصورت موقت تا روز محاکمه از زندان آزاد شدند.

2) نسیم اشرفی برای گذراندن یک سال حبس، الهام فراهانی برای گذراندن چهار سال حبس و شمیم نعیمی برای گذراندن سه سال حبس و نسیم باقری برای گذراندن چهار سال حبس بازداشت و به زندان منتقل شدند. هر چهار نفر شهروند بهایی هستند. جمال آگوشی نیز برای گذراندن یک سال حبس بازداشت و به زندان منتقل شد. همچنین پروین زندی، آرش کمانچه، بهزاد آسیایی و کاوه رحیمی که هرکدام با محکومیت یک سال حبس تعزیری و بابک آسیایی با محکومیت چهار سال حبس تعزیری مواجه هستند برای اجرای حکم احضار شدند. هر 5 نفر فعال فرهنگی هستند.

3) مریم شربتدار قدس- فعال مدنی- به یک سال حبس تعلیقی، محمد متاجی- فعال مدنی- به یک سال و نیم حبس تعزیری، مهین الویری- فعال مدنی و مادر محمد متاجی- به دو سال حبس تعلیقی و سی میلیون ریال جزای نقدی، اکبر امینی- که اینک در زندان به سر می برد- به پنج سال حبس تعزیری و پنج سال محرومیت از عضویت در احزاب، گروه ها و فعالیت های رسانه ای و فضای مجازی،  حمید بابایی- دانشجو- به ۶ سال حبس تعزیری و ۴ سال حبس تعلیقی در دادگاه تجدید نظر و علی کرمی- درویش گنابادی- به سه سال حبس تعزیری، عبدالغفور قلندری‌نژاد- درویش گنابادی- به دو سال حبس و مسعود شمس نژاد- وکیل دادگستری- به 4 ماه حبس تعزیری محکوم شدند.

همچنین علی سیاحی به سه سال حبس در زندان کارون، عماد منابی به سه  سال حبس در زندان دزفول، حبیب سیلاهوه، حبیب چایان، حسین چبیشاط، کریم چایان و صلاح الدین چبیشاط  هر کدام به ۶ ماه حبس محکوم شدند. هر 7 نفر فعال سیاسی در اهواز هستند. صبا گلشن به ۴ سال حبس تعزیری و ۱ سال حبس تعلیقی، شهرام اشراقی، مهندس خسرو دهقانی، شهرام فلاح، نوید حقیقی و ایمان رشیدی هر کدام به ۳ سال حبس تعزیری و ۱ سال حبس تعلیقی، فریبرز باغی، ناطقه نعیمی، شبنم متحد، فریبا اشتری و نغمه فارابی هر کدام به ۲ سال حبس تعزیری و ۱ سال حبس تعلیقی، فرح باغی مهران اسلامی، اعظم مطهری، فرحناز میثاقیان، سهراب نقی پور، آذر پورخرسند، ساسان حقیری، طاهره روحانی و ویدا حقیقی هر کدام به ۱ سال حبس تعزیری و ۱ سال  حبس تعلیقی محکوم شدند. هر 20 نفر شهروند بهایی هستند.

4) احمد توکلی، مدیر مسئول سایت الف به دادسرا احضار شد. همچنین دادسرای ویژه روحانیت علیه محمد نوری به اتهام فعالیت برای دراویش گنابادی کیفر خواست صادر کرد. امین بندری، غلام همتی، حسین نظری و سعید شایگان- چهار درویش گنابادی- نیز به اداره اطلاعات فراخوانده شده و بازجویی شدند.

ب- وضعیت حقوق فرهنگی

1) کتاب‌های حق الناس نوشته محسن کدیور، «زنان فراموش شده» نوشته منصور کوشان، «ما یک سر و گردن از تفنگ‌ها بلندتریم» نوشته شاهرخ تندروصالح، «کودتا» نوشته یرواند آبراهیمان و با ترجمه ناصر زرافشان از نشر نگاه و «چرا ملت‌ها شکست می‌خورند؟» نوشته دارن عاصم اوغلو و جیمز رابینسون با ترجمه حسن میردامادی و محمدحسین نعیمی‌پور،«هیس» نوشته محمدرضا کاتب، سه نمایشنامه از غلامحسین ساعدی، برخی کتاب های علی اشرف درویشیان، رمان «ببر سفید» با ترجمه مژده دقیقی، «گاماسیاب ماهی ندارد» سومین رمان حامد اسماعلیون از نشر ثالث از نمایشگاه کتاب تهران جمع شدند.

2) روزنامه های قانون و ابتکار توسط قوه قضاییه توقیف شدند. همچنین وبسایت دانا و وبسایت قانون‌آنلاین به حکم دادستان تهران فیلتر شدند.

3) کنسرت وحید تاج و گروه مسیحا در یزد اجازه نیافت تا بر روی صحنه رود.

4) دو نشریه دانشجویی «موج نو» و «غیاث» توقیف شدند.

پ- سایر موارد نقض حقوق بشر

1) در این ماه  تعداد 46 نفر اعدام شدند. اسامی اعدام شدگان که نام کامل برخی از آنان مشخص نشده است ولی مقام های قضایی یا رسانه های وابسته به دولت ایران یا سایت های خبری اعدام آنها را تأیید کرده اند، به شرح زیر است:

«ل.ب»، « م.ط»، «ع.الف»، «ح.ر.ک»، «ع.خ»، «م.ج»، «ع.غ»، «م.غ» و «م.غ» در زندان کارون اهواز، «م.د» و «م.ک» در شهر قم و «ح.الف»، «ک.ش»، «ی.الف»، «م.س»، «م.ک»، «ع.م»، «ب.س»، «الف.چ»، «ک.ه» و «و.ه» در کرمان اعدام شدند. رسانه های وابسته به دولت ایران، اتهام این افراد را حمل و نگهداری مواد مخدر اعلام کردند. «الف.د» در قم و «س.ع» در ساوه اعدام شدند. رسانه های وابسته به دولت ایران، اتهام این افراد را قتل عمد عنوان کردند. امید پیری، ایمان گلوی و علیرضا دهمرده در شهر زابل و در ملاء عام اعدام شدند. رسانه های وابسته به دولت ایران، اتهام این افراد را ترور و قتل عنوان کردند. «ط.ر» در سمنان اعدام شد. دادگستری کل استان سمنان اتهام این فرد را قتل عمد عنوان کرد. «ح.ب» در سمنان اعدام شد. دادگستری کل استان سمنان اتهام این فرد را تجاوز به عنف عنوان کرد. همچنین روزنامه خراسان از اعدام 3 نفر در مشهد به اتهام قتل عمد و دادستان عمومی و انقلاب استان قزوین از اعدام 3 نفر در قزوین به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر خبر دادند.

همچنین برخی سایت های خبری از اعدام مجید جلیلی عیان، وحید پژوهیده، قادر انبری و اصلان عمویی میلان در ارومیه به اتهام قتل عمد، یعقوب اسحاق‌زهی و خدانور درون‌پرور در زاهدان به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر و سیدفرهاد ملاحسنی، اکبر نوبخت ساران، داوودی صحرایی، علی‌اصغر کواکبی، هرمز رضایی و خانم بهجت در زندان رجایی شهر کرج به اتهام قتل عمد خبر دادند.

2) حکم 40 ضربه شلاق «م.الف» به اتهام مزاحمت برای نوامیس در بیرجند به اجرا در آمد.

3) «ابوالفضل» به اتهام ربودن دختران کودک و تجاوز به عنف به اعدام محکوم شد. حکم قصاص حسین کرمی به اتهام قتل عمد نیز در دیوان عالی کشور تئیید شد. از سوی دیگر مشاور رییس سازمان محیط زیست از تائید حکم اعدام چهار محیط‌‌بان که در زندان‌های یاسوج، بهبهان و کرمان زندانی هستند در دادگاه‌های تجدیدنظر خبر داد. همچنین سایت های خبری از تأیید حکم های اعدام علی چبیشاط و سیدخالد موسوی دو زندانی اهوازی در دیوان عالی کشور و صدور حکم های اعدام محمد کیوان کریمی، امجد صالحی و امید پیوند- ۳ زندانی اهل سنت- خبر دادند.

4) همایش «دانشگاه، دولت، تعامل انتقادی»، همایش اصلاح طلبان فارس، همایش دانشجویی «دولت، دانشگاه و تصمیمات دشوار»، همایش بررسی افکار دکتر علی شریعتی و با حضور احسان شریعتی در دانشگاه خرم آباد و  سخنرانی مصطفی ملکیان در دانشگاه شهید بهشتی توسط مقام های مسئول حکومتی لغو شدند. همچنین مراسم فارغ التحصیلی طلاب اهل‌سنت در مدرسه دینی «امام شافعی» بندر کرگان توسط مقام های مسئول حکومتی لغو شد. از سخنرانی سیدحسن خمینی نیز در همایش تبیین شخصیت علمی آیت الله خمینی در دانشگاه آیت الله بروجردی جلوگیری شد. از سوی دیگر مقام های مسئول حکومتی برای برگزاری راهپیمایی روز کارگر مجوز صادر نکردند.

5) وضعیت زندانیان سیاسی هم چنان ناگوار گزارش می شود به گونه ای که تعدادی از آنان مانند جعفر گنجی، محمد بنازاده امیرخیزی و  آرش شریفی، سید هادی حسینی، صدیق محمدی و علی مرادی بیمار هستند که نسبت به درمان و معالجه آنها اقدامی جدی صورت نگرفته است.

6) تخریب گورستان بهاییان در شیراز معروف به گلستان جاوید آغازشد. همچنین سنگ قبر حکمت صفری، سرباز یارسانی که بدلیل توهین به اعتقاداتش خودکشی کرده بود مصادره و به خانواده اش اعلام شد که باید سنگ قبر جدید و متفاوت از قبلی انتخاب کنند.

بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی

وضعیت اقتصادی در ایران همچنان نامناسب گزارش می شود؛ به گونه ای که برای مثال روزانه ۲۰ هزار نفر در کرمانشاه جویای کار و شش هزار و ۳۴ کارگر رسمی و قراردادی در استان قزوین از یک تا ۶۲ ماه مطالبات مزدی طلبکار هستند. همچنین در سال گذشته ۲۰ کارگاه سنگ‌بری تعطیل و ۲۰۰ کارگر سنگ‌بر بیکار شدند.این در حالی است که 70 درصد از کارگران کشور قراردادی و پیمانی هستند.

1) کارخانه آرد سفید جهرم تعطیل شد و 150 کارگر بیکار شدند. همچنین ۲۶ کارگر پیمانی آگاهان نیرو و ۴۵کارگر نخ الوند اخراج شدند.

2) کارگران «پوشینه بافت» ۵ تا ۶۲ ماه مزد، ۱۲۰ کارگر صابون‌سازی خرمشهر تا۲۰ ماه حقوق، ۶۰ کارگر کارخانه «آفتاب ارومیه» ۱۰ ماه حقوق و ۳۰۰ کارگر کارخانه «قوطی ایران» ۲ماه ونیم حقوق معوقه طلبکار هستند.

3) محمد اسماعیل محمد صالحی و محمد ضرغام دوست از کارخانه سیمان دشتستان اخراج شدند.

بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست  

اخبار منتشر شده از میراث فرهنگی و محیط زیست در اردیبهشت ماه نیز همچنان نشان از نامناسب بودن وضعیت این حوزه دارد.

1) سازمان حفاظت محیط زیست ایران با صدور اطلاعیه به صورت رسمی تائید کرد که بنزین تولید شده در صنایع پتروشیمی “سرطان زا” است. همچنین معاون وزیر نفت با تاکید بر آلاینده بودن بنزین پتروشیمی‌ها، یکی از دلایل افزایش سرطان در کلان شهرهای کشور را عرضه بنزین پتروشیمی‌ها عنوان کرد.این در حالی است که بر اساس اعلام یکی از نمایندگان ﻣﺠﻠﺲ ایران، روزاﻧﻪ ۳۱۰ ﻧﻔﺮ در ﺗﻬﺮان بر اثر پیامدهای آلودگی هوا می‌میرند.

2) یک نماینده مجلس ایران از بی‌توجهی دستگاه‌های مسئول نسبت به واردات سموم غیراستاندارد از کشورهای آسیای شرقی و ورود آب فاضلاب به زمین‌های کشاورزی جنوب تهران انتقاد کرد.

3) وزیر نیرو با تاکید بر مرگ تدریجی دریاچه‌های هامون، ارومیه، گاوخونی و بختگان گفت که منابع آب تجدید شونده کشور از ۱۳۰ به ۱۲۰ میلیارد مترمکعب کاهش پیدا کرده و سرانه آب تجدید شونده هر ایرانی از حدود ۴هزارمتر مکعب ابتدای انقلاب به کمتر از ۱۶۰۰ مترمکعب رسیده است.

4) بیش از ۳۰ تن ماهی در سد فشافویه شهرستان اسلامشهر به دلیل عدم رعایت استانداردهای ضروری تلف شدند. همچنین خبرها از مرگ ماهی‌های کفال در لله‌رود رودسر حکایت دارد.

5) احداث نمایشگاه صنایع دستی در مجموعه تحت حفاظت یونیسف مورد اعتراض خانم « ایرینا جئورجیوا بوکووا» مدیر کل این نهاد بین المللی قرار گرفت. همچنین ساخت و ساز هتل های آسمان خراش در کنار مجموعه زندیه که شامل بازار وکیل، حمام وکیل و ارگ کریم خانی است مانع گشایش پرونده ثبت جهانی این مجموعه در یونسکو شد.

خاتمه

در پایان کانون مدافعان حقوق بشر با تأکید بر امر دادرسی عادلانه برای زندانیان و لزوم توجه به اعتراض زندانیان سیاسی و عقیدتی در خصوص نقض این امر در رسیدگی به پرونده هایشان، از مقام های مسئول حکومتی می خواهد تا به خواسته مادران، همسران و فرزندان افرادی که در دهه شصت در دادگاه های چند دقیقه ای بدون وکیل، محاکمه و سپس اعدام شده اند، رسیدگی کنند.

شیرین عبادی

رییس کانون مدافعان حقوق بشر

اول خرداد 1393

توضیح: علاقه مندان می توانند برای کسب اطلاعات بیشر در خصوص این گزارش به سایت ها و خبرگزاری های زیر مراجعه کنند: خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، خبرگزاری رسمی ایران (ایرنا)، خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، خبرگزاری فارس، خبرگزاری مهر و باشگاه خبرنگاران جوان  و سایت های کانون مدافعان حقوق بشر، مرکز حامیان حقوق بشر، جرس، الف، کمیته گزارشگران حقوق بشر، ندای آزادی، بازتاب، هرانا، قانون، کلمه، محبت نیوز، سنی آنلاین، کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران، مجذوبان نور، ملی- مذهبی، موکریان، ندای سبز آزادی، رادیو زمانه، رادیو فردا و بی بی سی.