شيرين عبادی، مدافع حقوق بشر و برنده جايزه صلح نوبل ۲۰۰۳ با انتشار يک گزارش، به بررسی وضعيت حقوق بشر در ايران در ماه خرداد ۱۳۹۱ پرداخت. به گزارش سايت کانون مدافعان حقوق بشر، خانم عبادی با اين اعتقاد که ارائه گزارش از وضعيت حقوق بشر در همه کشورها برای مشخص کردن کاهش يا افزايش نقض حقوق بشر در آن کشور، ضرورتی انکار ناپذير است، برای تنظيم اين گزارش اقدام کرده است.
از همين رو اين مدافع حقوق بشر تصميم دارد تا در پايان هر ماه، گزارشی از وضعيت حقوق بشر در ايران را تنظيم و به دو زبان فارسی و انگليسی، منتشر کند.
خانم عبادی در گزارش خود با اشاره به وضعيت حقوق بشر در ايران در ماه خرداد، يادآوری کرده است که منافع ملی و رفع بحران فعلی در ايران در گرو احترام به حقوق و آزادی های فردی و کرامت انسانی شهروندان است. متن گزارش ماه خرداد ۱۳۹۱ شيرين عبادی که در سوم تير ماه منتشر شده، به شرح زير است:
گزارشی مختصر از وضعيت حقوق بشر در ايران در ماه خرداد ۱۳۹۱
مقدمه
ارائه گزارش از وضعيت حقوق بشر در همه کشورها از جمله جمهوری اسلامی ايران برای مشخص کردن کاهش يا افزايش نقض حقوق بشر در آن کشور، ضرورتی انکار ناپذير است. اقدامی که « کانون مدافعان حقوق بشر» در سال های گذشته براساس يکی از وظايف سه گانه خود که همان «گزارش دهی منظم و مستمر در خصوص وضعيت حقوق بشر در ايران» است، انجام می داد. اما اين کار با پلمپ دفتر کانون مدافعان حقوق بشر در سال ۱۳۸۷ و بازداشت چند تن از همکاران اين کانون در سال ۱۳۸۸، متوقف شد.
بنابراين در اين شرايط که فعالان سياسی و مدنی ايران همچنان نسبت به گسترش ابعاد نقض فاحش حقوق بشر در ايران معترض هستند، تلاش شده است تا با وجود موانعی که در پيش روی مدافعان حقوق بشر قرار داشته و دارد، گزارشی از وضعيت حقوق بشر در ايران در اختيار افکار عمومی قرار داده شود. اين گزارش ها که به صورت ماهانه تنطيم و به دو زبان فارسی و انگليسی منتشر می شود، دربرگيرنده بخش هايی از موارد نقض حقوق بشر در ايران است که از رسانه ها و سايت های مختلف استخراج شده و پس از احراز صحت، به شرح زير دسته بندی می شود.
وضعيت حقوق بشر در ايران در ماه خرداد ۱۳۹۱
بخش اول – حقوق مدنی و سياسی
الف– وضعيت فعالان سياسی – اجتماعی دگر انديش
۱) اميد دهدار‌زاده– عضو حزب پان ايرانيست–، امير حسين علوی– عضو سازمان دانش آموختگان ايران–، افسانه توقير، زهرا خدابخش و حاج شيرالله درگاهی– پدر بزرگ آرش صادقی، فعال دانشجويی زندانی– بازداشت شدند. همچنين احمد اسماعيلی، عزت رحيمی، فرهاد اسماعيلی، غضنفر عالی‌وند و اميد رحيمی، پنج نفر از دراويش گنابادی اصفهان و امين ابوالحسنی از دراويش گنابادی بخش صقاد شهرستان آباده بازداشت شدند. از سوی ديگر محمد مرادی، عرفان محمدی، مجتبی شريفی، ابوالفضل گرمابی، راستين اعلمی، پوريا خالقی، مبين رستميان و دياکو خياط، از فعالان دانشجويی بازداشت شدند. همچنين حسن امينی، مفتی و حاکم شرع مردمی کردستان به مراجع امنيتی و دادگاه ويژه روحانيت احضار شد.
۲) سياوش حاتم– فعال دانشجويی–، عادل فناييان– شهروند بهايی–، محمود دردکشان از اعضای نزديک به بيت مرحوم آيت الله منتظری، محمد رضايی– عضو شورای فعالان ملی– مذهبی و ميکائيل عظيمی برای اجرای حکم حبس خود به زندان منتقل شدند. حکم زندان محمد رضايی و ميکائيل عظيمی مربوط به بازداشت سال ۱۳۸۲ است.
۳) دادگاه تجديد نظر حکم ۱۳ سال حبس برای عبدالفتاح سلطانی، وکيل دادگستری و عضو شورای عالی نظارت کانون مدافعان حقوق بشر و حکم ۱۰ سال حبس در تبعيد صديقه مرادی به اتهام همکاری با سازمان مجاهدين خلق را تأييد کرد.عبدالفتاح سلطانی و صديقه مرادی اينک در زندان اوين محبوس هستند. همچنين ابوالفضل قديانی، عضو ارشد سازمان مجاهدين انقلاب اسلامی به اتهام تبليغ عليه نظام به يک سال حبس تعزيری ديگر و عليرضا رجايی، فعال ملی ـ مذهبی و روزنامه‌نگار به تحمل چهار سال حبس ديگر محکوم شدند. ابوالفضل قديانی و عليرضا رجايی اينک در زندان اوين محبوس هستند.
۴) نوشين احمدی خراسانی، فعال حقوق زنان به يک سال حبس تعليقی، اميد رضايی، فعال دانشجويی به اتهام تبليغ عليه نظام و توهين به رهبری به دو سال حبس تعزيری، واحد خلوصی فعال حق تحصيل و از اعضای جمعيت مبارزه با تبعيض تحصيلی به ۵ سال حبس تعزيری و محمد ايلخانی زاده، فعال دانشجويی کرد و ستاره‌دار به سه ماه حبس و هفتاد و چهار ضربه شلاق محکوم شدند. ابراهيم رشيدی ساوالان، روزبه سعادتی، محمد احدی، مهرداد کرمی و افشين شهبازی از فعالان حقوق مدنی تبريز نيز به يک سال زندان محکوم شدند که حکم يک سال زندان ابراهيم رشيدی تعزيری و مدت شش ماه از محکوميت چهار نفر ديگر به مدت چهار سال به حالت تعليق در آمد. همچنين دادگاه تجديد نظر حکم يک سال حبس تعليقی برای ساجده کيانوش راد را صادر کرد.
۵) يکتا فهندژ، دانشجوی بهايی رشته زبان و ادبيات انگليسی از دانشگاه پيام نور اخراج شد. همچنين مدير مسئول، سردبير و نويسنده مقاله “اهانت‌آميز” نشريه «صبح فردا» از تحصيل محروم شدند. علی اکبر محمدزاده، دانشجوی زندانی دانشگاه شريف نيز با وجود موافقت دادستانی و اعزام از زندان به دانشگاه برای شرکت در امتحانات پايان ترم از ورود به دانشگاه منع شد و از شرکت در امتحان محروم ماند.
۶) از برگزاری مراسم ختم شمس الدين صدرحاج سيدجوادی ممانعت به عمل آمد. همچنين مراسم سالگرد جانباختن هدی صابر با بازداشت چند تن از شرکت کنندگان در اين مراسم از جمله محمد روئين نيمه تمام ماند. از کلاس بحث و گفت و گو پيرامون موضوع «مبانی انديشيدن» محمد کيانوش راد در اهواز ممانعت به عمل آمد.
۷) وثيقه ۵۰۰ ميليون تومانی عبدالرضا تاجيک، روزنامه نگار که اخيرا از ايران خارج شده است توقيف شد.
۸) وضعيت زندانيان سياسی و عقيدتی در زندان همچنان نامناسب گزارش شده است. در اين خصوص به چند مورد اشاره می شود: نرگس محمدی، فعال حقوق بشر و عضو شورای عالی کانون مدافعان حقوق بشر که برای اجرای حکم ۶ سال حبس خود، دستگير و در زندان اوين به سر می برد برخلاف قانون و با وجود مخالفت شديد خود با چشمانی بسته به زندان زنجان اعزام شد. بيماری او در زندان زنجان بر اثر شرايط نامساعد تشديد شد تا حدی که قادر به حرکت نبوده و هنگام ملاقات چون درمانگاه زندان زنجان حتی فاقد يک ويلچر بوده است، با صندلی که توسط چهار نفر جابجا می شده به اتاق ملاقات منتقل شده است. حسين رونقی ملکی در پی وضعيت بد جسمی برای مدتی کوتاه به بيمارستان منتقل شد و در حالتی که درمان او کامل نشده بود، به زندان بازگردانده شد. محمدصديق کبودوند، فعال حقوق بشر و رييس سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان در اعتراض به وضعيت نامناسب خود، دست به اعتصاب غذا زده که تا کنون (اول تير ماه ۱۳۹۱) دارد. ماشاء الله حائری، زندانی سياسی سالن ۱۲ زندان رجايی شهر کرج که در تاريخ ۲۲ خرداد ماه سال جاری برای چندمين بار متوالی بر اثر وخامت وضع جسمی بصورت اورژانس به بيمارستان منتقل شده بود، به زندان رجايی شهر عودت شد.
ب– وضعيت کتاب و مطبوعات ، نويسندگان و روزنامه نگاران
۱) فريبرز رئيس دانا و منيژه نجم عراقی از اعضای کانون نويسندگان ايران برای اجرای حکم يک سال زندان بازداشت و به زندان اوين منتقل شدند. آرش رهايی مهر، وبلاگ نويس نيز خود را برای گذراندن دوران محکوميت به زندان اوين معرفی کرد.
۲) رضا جلودارزاده، سردبير هفته نامه توقيف شده صبح آزادی به اتهام «تبليغ عليه نظام» به يک سال زندان محکوم شد.
۳) پروانه نشر چشمه لغو شد و اين ناشر ديگر نمی‌تواند کتاب جديدی را برای عرضه به وزارت فرهنگ و ارشاد ارائه کند. صلاحيت هرمز همايون‌پور، مدير انتشارات کتاب روشن نيز از سوی اداره کتاب وزارت ارشاد رد شد.
۴) ده کافی‌نت در خراسان شمالی به دليل استفاده از فيلتر شکن پلمپ شدند. همچنين دفترسايت تلويزيون اينترنتی جبهه پايداری پلمب شد.
۵) از برگزاری يازدهمين سالگرد مراسم بزرگداشت فردوسی در بابل ممانعت به عمل آمد.
پ– ساير موارد نقض حقوق بشر
افزايش اعدام ها در خرداد ماه يکی ديگر از موارد نقض حقوق بشر است که بر اساس اعلام سايت ها و خبرگزاری های دولتی افراد زير اعدام شده اند: امرالدين هدايتی، علی خاص پری‌زاده، حسن نقی‌زاده ورزقانی، پرويز امامی مقدم، حميد ياری، محمد ابراهيم ابراهيمی، محمد علی باايمان، مصطفی گلستانی، نجف فتحی بيزدان، عباسعلی فتح اللهی، احمد خسروی نسب، غلامحسين سنچولی، سيد احمد شاهوزهی و مجيد آقايی. اتهام همه آنها مواد مخدر اعلام شده است و مشخص نيست که آيا توانسته اند از دادرسی عادلانه برخوردار باشند يا خير؟ همچنين چهار نفر با هويت‌های فرشيد ۲۱ ساله، محمد ۲۱ ساله، ايمان ۲۵ ساله و بهزاد ۳۵ ساله در ملاء عام اعدام شدند. اتهام اين چهار نفر تجاوز به عنف اعلام شده است. از سوی ديگر عباس حيدريان معروف به جاسم ۲۶ ساله، طاها حيدريان معروف به جمشيد ۲۸ ساله، عبدالرحمان حيدريان معروف به ناصر ۲۲ ساله و علی نعامی شريفی اهل خوزستان اعدام شدند.
بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی
۱) در ماه خرداد تعداد بيشتری کارگر، کار خود را از دست دادند و تعدادی نيز نتوانستند مطالبات معوقه خود را وصول کنند. از جمله ۵۰ نفر از کارگران فضای سبز شهرداری اهواز در اعتراض به دريافت نکردن سه ماه حقوق، دست از کار کشيده و در مقابل معاونت خدمات شهرداری اهواز تجمع کردند و بيش از ۲۰۰ کارگر کارخانه يخچال سازی بوژان نيز چهار ماه حقوق دريافت نکرده‌اند. همچنين در پی عدم تمديد قرارداد، ۶۷ کارگر واحد صنعتی چدن پارس بيکار شدند.
۲) ۸۰ غرفۀ اولين جشنواره غذاهای سنتی ايران در نمايشگاه بين‌المللی تهران به دليل نوع پوشش حاضران در غرفه پلمب شدند.
۳) دو کارخانه توليدی بنام های «پويانوار» متعلق به فريبرز وحدت شعار و «فرزان لنز» متعلق به افراسياب خانجانی که از شهروندان بهايی هستند، تعطيل و پلمب شدند.
۴) حکم اخراج معلم زندانی، عبدالرضا قنبری صادر و به وی در زندان ابلاغ شد.
۵) نزديک به ۶۰ نفر از فعالان کارگری و اعضای کميته هماهنگی برای کمک به ايجاد تشکل‌های کارگری از جمله ميترا همايونی، وفا قادری، ريحانه انصاری، خالد حسينی، محمود صالحی، سعيد مقدم، سيروس فتحی، غالب حسينی، محمد عبدی‌پور، جلال حسينی، عليرضا عسگری، مسعود سليم پور، عباس اندريانی، صديق امجدی، فتاح سليمانی، مازيار مهرپور، محمد مولانايی، واحد سيده، جليلل شريفيان، صديق خسروی، يوسف آب‌خراباد، فرامرز فطرت‌نژاد و جليل محمدی بازداشت شدند.
بخش سوم– ميراث فرهنگی و محيط زيست
اخبار منتشر شده از ميراث فرهنگی و محيط زيست در خرداد ماه نيز نشان از نامناسب بودن وضعيت اين حوزه دارد که برای نمونه به دو مورد اشاره می شود. ميدان تاريخی نقش جهان اصفهان از فهرست ثبت جهانی يونسکو خارج شد. دليل خارج شدن اين ميدان از فهرست ثبت جهانی يونسکو، بی توجهی مقام های مسئول به وجود ساختمان خصوصی در جوار ميدان نقش جهان و مسير عبور قطار شهری اصفهان اعلام شده است. روند خشک شدن درياچه اروميه همچنان ادامه دارد و در خصوص اين موضوع نه تنها از سوی مسئولان توجه کافی صورت نگرفته است بلکه تعدادی از فعالان محيط زيست از جمله حسن احمديان، علی حامد ايمانی، محمد اسکندر زاده و خانم افسانه توفيق که معترض به اين مسأله بودند، بازداشت شدند.
خاتمه
در پايان اين گزارش ماهانه توجه مقام های مسئول جمهوری اسلامی را به اجرای تعهدات بين المللی خود در زمينه اجرای ضوابط حقوق بشر جلب می کنم و يادآور می شوم که منافع ملی و رفع بحران فعلی در گرو احترام به حقوق و آزادی های فردی و کرامت انسانی شهروندان است.
شيرين عبادی
مدافع حقوق بشر و برنده جايزه صلح نوبل ۲۰۰۳
۳ تير ۱۳۹۱
توضيح: علاقه مندان می توانند برای کسب اطلاعات بيشر در خصوص اين گزارش به سايت ها و خبرگزاری های زير مراجعه کنند: خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا)، خبرگزاری رسمی ايران (ايرنا)، خبرگزاری کار ايران (ايلنا)، خبرگزاری فارس، خبرگزاری مهر و باشگاه خبرنگاران جوان و سايت های کانون مدافعان حقوق بشر، جرس، کميته گزارشگران حقوق بشر، ندای آزادی، بازتاب، هرانا، قانون، کلمه، محبت نيوز، سنی آنلاين، کمپين بين المللی حقوق بشر در ايران، مجذوبان نور، ملی– مذهبی، ندای سبز آزادی، راديو زمانه، راديو فردا و بی بی سی.
