ملی مذهبی _ سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای (بریتانیا، فرانسه و آلمان) و ایالات متحده که از این توافق خارج شده، در بیانیه مشترکی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستند تدابیر بیشتری برای واداشتن ایران به شفاف‌سازی اتخاذ کند.
خبرگزاری رویترز، صبح پنج‌شنبه ۱۴ سپتامبر (۲۳ شهریور) گزارش داد در این بیانیه که در نشست شورای حکام آژانس مطرح شد، تاکید شده که ایران باید بدون تاخیر اطلاعات دقیق و باورپذیر درباره مواد هسته‌ای و تجهیزات آلوده در دو سایت اعلام‌نشده درتورقوزآباد و ورامین ارائه کند.
کشف رد مواد رادیواکتیو و تجهیزات آلوده در چند سایت اعلام‌نشده ایران از مسائل مورد مناقشه میان آژانس و تهران است که پرسش‌ها درباره برخی از آنها همچنان بی‌پاسخ مانده‌اند.
رافائل گروسی، مدیر کل آژانس روز دوشنبه در آغاز نشست فصلی شورای حکام این نهاد ابراز تاسف کرد که هیچ پیشرفتی در اجرای توافق‌های پادمانی ان‌پی‌تی (پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی) اوایل ماه مارس حاصل نشده است.
برخی رسانه‌ها هفته گذشته با استناد به یک سند محرمانه آژانس گزارش دادند ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران در ماه گذشته به نسبت ماه قبل اندکی کاهش یافته اما همچنان ۱۸ برابر بیش از حد مجاز در توافق هسته‌ای است.
نگرانی مهم‌تر درباره فعالیت‌های مناقشه‌برانگیز هسته‌ای جمهوری اسلامی انباشت میزان قابل توجهی اورانیوم با غنای ۶۰ درصد است که می‌تواند به سرعت برای تولید بمب اتمی به کار گرفته شود.
خبرگزاری بلومبرگ ماه گذشته گزارش داد برخی مقام‌های آژانس تائید کرده‌اند سرعت غنی‌سازی اورانیوم ۶۰ درصدی و انباشت آن در ایران اندکی کاهش یافته است.
بی‌اطلاعی گروسی از توافق نانوشته ایران و آمریکا
بنابر این گزارش این کند شدن حاصل مذاکرات غیرمستقیم میان آمریکا و جمهوری اسلامی و توافق نانوشته‌ای میان آنها بوده که بخشی از آن به تبادل زندانیان و آزادسازی حدود شش میلیارد دلار دارایی‌های بلوکه شده تهران در کره جنوبی مربوط است.
گروسی که از جزئیات این توافق نانوشته اظهار بی‌اطلاعاتی کرده چندی پیش ابراز نگرانی کرد که جمهوری اسلامی با انباشت مقادیر قابل توجهی اورانیوم با غنای ۶۰ درصد مواد لازم برای ساخت چند بمب اتمی را در اختیار دارد.
او روز دوشنبه در سخنرانی مقدماتی در جریان گشایش نشست شورای حکام گفت، ایران از حدود دو سال و نیم پیش اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کرده و مانع دسترسی بازرسان به داده‌های تاسیسات نظارتی شده است.
مدیرکل آژانس می‌گوید در شرایط کنونی این نهاد نظارتی سازمان ملل در موقعیتی قرار ندارد که در مورد منحصرا صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی تضمین دهد.
روز چهارشنبه (۱۳ سپتامبر / ۲۲ شهریور) ۶۳ کشور، از جمله آمریکا، کشورهای اروپایی و شماری از همسایگان ایران در بیانیه‌ای از درخواست آژانس از تهران برای همکاری جدی در مورد حل و فصل مسائل باقی‌مانده از جمله رد مواد رادیواکتیو در سایت‌های اعلام نشده پشتیبانی کردند.
جمهوری اسلامی همواره ادعا کرده قصد ساخت بمب اتمی را ندارد اما کشورهای غربی معتقدند که ایران این ادعا را به شکل باورپذیر و از طریق همکاری‌های لازم با آژانس اثبات نکرده است.
کوتاه شدن زمان گریز هسته‌ای و تولید بمب اتم
مؤسسه علوم و امنیت بین‌المللی (ISIS) با اشاره به تازه‌ترین گزارش‌های رافائل گروسی برآورد می‌کند که جمهوری اسلامی با ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی کنونی خود و با کمک سه یا چهار آبشار سانتریفیوژ پیشرفته، این توانایی را دارد که طی ۱۲ روز اورانیوم لازم را تا سطح تسلیحاتی و برای ساخت یک بمب اتمی تولید کند.
این موسسه می‌گوید با به تاخیر افتادن دسترسی بازرسان آژانس و عدم امکان نظارت لازم، تشخیص نزدیک شدن جمهوری اسلامی به موقعیت “گریز هسته‌ای” دشوارتر می‌شود.
این موقعیت شرایطی است که جمهوری اسلامی با کنار گذاشتن توافق‌های پادمانی و نظارت‌ها و با استفاده از ذخایر موجود اورانیوم و سانتریفیوژهای پیشرفته به سمت عنی‌سازی تسلیحاتی و ساخت بمب اتمی حرکت کند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حدود دو سال پیش هم نسبت به نزدیک شدن ایران به نقطه گریز هسته‌ای هشدار داده بود گرچه آمریکا بارها تاکید کرده که به جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به بمب اتمی متعهد است.
موسسه علوم و امنیت بین‌المللی برآورد می‌کند که جمهوری اسلامی می‌تواند تا چهار ماه پس از گریز احتمالی هسته‌ای به اورانیوم لازم برای تولید ۱۰ بمب اتمی دست پیدا کند.
