جای تاسف است که دکتر سروش با این نظریه چنان از میان مومنان مسلمان میرود، که فردی می شود در حاشیه . از زمره کسانی چون آیت الله خالصی و حیدر علی قلمداران.وسنگلجی . کسی که در هر صحبتش و نوشته اش نکته ای نودارد که برای مدت ها ذهن را به خود مشغول می کند. سرمایه ای بزرگ برای نو اندیشان دینی است ،که می تواند سخنانی عمیق و بنیانی را به میان مردم ببرد ،و مثل نظریه قبض و بسط اش بر ذهنیت مردم عادی هم تاثیر گذارد. بهمین سبب این نظر در اوجش قصه ای می شود در گوشه کتابی
در یک مجلس ایرانی برای جمع کردن کمک مالی به ترامپ در ویرجینیا اوج این توهم به چشم می خورد. از استاد دانشگاه وپزشگ معروفی که به آن جمع رفته بود، ورقم قابل توجهی هم کمک کرده بود، پرسیدم چه کسانی در این جمع بودند. گفت سلطنت طلبان خوش خیالی ،که هنوز فکر می کنند اگر نظام سرنگون شود آنان به دوران آقائیشان بر می گردند، و ترامپ کسی است که در ظرف مدت کوتاهی نظام آخوندی را سرنگون می کند . از او پرسیدم خوب آن ها خوش خیالی می کردند ، تو که سخت طرفدار جمهوری اسلامی ،آن هم از نوع رهبری احمدی نژادیش هستی ،و مرتب به مسجد وابسته به ج ا ا میروی ، و فعالانه هم شرکت می کنی ،در جمع آنان چه می کردی ؟ گفت این ها نمی فهمند ترامپ که بیاید با روسیه دوست می شود، وروسیه هم که با ایران دوست است ، پس قدرت اسد تحکیم می شود ،که یعنی ایران برنده کامل می شود .
این تناقض در کلام سروش نیز بازتاب پیدا میکند. از جمله اینجا و آنجا ،کتابی را که زاده خوابهای محمد میداند «کلامالله» میخواند. از سویی دبگر خدایی را ترسیم میکند که بیصورت است و در جهان دخالتی نمیکند، و به قول او لاابالی است. خدایی که دعای به درگاه او معنی ندارد ، زیرا او نیرویی را برای یاری یا تنبیه نمیفرستد .، ذات لایتناهی است و در آن تغییری اتفاق نمیافتد، زیرا هر عملی با خود زمانی را میآورد و مسئله خدای پیش و پس از آن اقدام پیش میآید. از طرفی مثل هرمسلمانی به خدای موثر در عالم اعتقاد دارد و میگوید خدا وسط عالم است وفعال وموثر، تا آنجا که در هولوکاست وقتل عامهای در جهان هم نقش فعال دارد؛ با این توجیه که هر آن چه در جهان اتفاق میافتد در اثر نیرو و خواست او است. بهعبارتی مثل هر مومنی هم خدای ناظر بیاثر فلاسفه را قبول ندارد و هم خدایی را که تعریف میکند خدای فلاسفه است. البته میافزاید که این مشکل بسیاری از فلاسفه اسلامی است.از جمله میگوید ابن سینا گفته برای دعا حکم عقلی ندارد، اما چون پیامبران گفته اند می پذیرد.
بدین سان نه خیالات دکتر سروش را می توان جدی گرفت نه ادعاهای آقای گنجی را. زیرا با آن که دکتر سروش یکی از اندیشمندان نام آور جهان اسلام کنونی است و در ایران تاثیری عمیق و ماندگار داشته است ، اما از هیچ یک از آن دو امتیاز اصلی که بخش اصلی کار است، برخوردار نیست. ایشان نه شخصیتی کاریزماتیک دارند، و نه رهبر توانایی هستند. بهترین شاهدش همین ماجرا است. بهترین و فعال ترین شاگردانش بر علیه او بر خواسته اند، و با همه احترامی که همگان برای دانش او قائلند، چنان غریب مانده که بار اصلی دفاع از او بر دوش پسر فاضل و پرکارش، دکتر سروش دباغ افتاده است.
ولی شما نه باحلقه آنها در مساجد وهیات ها سروکار دارید، و نه علاقه ای به خواندن نشریات آنها دارید و الا میدانستید این نعل وارونه زدن ها بسیار متداول آست ودر اثر تکرار مورد قبول طرفدارانشان هم واقع شده است . از جمله در مقابل ادعای جنبش سبز در مورد تقلب در انتخابات ،مدعی شدند مدرک قاطع و بدون شک دارند که جنبش سبزی ها از قبل برنامه ریخته بودندکه بگویند تقلب شده است .بنابر این هر کاری می شد آنان طیق برنامه از پیش طراحی شده اشان مدعی می شدند که تقلب شده است . این ادعا را آن قدر تکرار کردند و حتی ایت الله خامنه ای در طول این چند سال در هر فرصتی آن را گفت که حال بسیاری باور کرده اند که چنین بوده است .
اصلاح طلبان، اعتدالیون، نهضت آزادی، نیروهای ملی و مذهبی، سید محمد خاتمی، هاشمی رفسنجانی، عبدالله نوری، حسن روحانی، مصطفی تاج زاده ، زندانیان جنبش سبز ، و دیگر گروه ها و شخصیت های برجسته داخل کشور، مردم را به "مشارکت اعتراضی" و "نه گفتن" به نیروهای افراطی و سرکوبگر و حذف کننده دعوت کرده اند. مشارکت حذفی به دنبال حذف نیروهای تندرو و تشکیل مجلسی میانه رو است. به دنبال حذف "مثلث جیم" در تهران از مجلس خبرگان رهبری است. اگر این کوشش به نتیجه بینجامد، ضربه سهمگینی بر اقتدارگرایان وارد خواهد امد.
القاعده و همه گروه های مشابه خود را مبارزان راه اسلام میدانند ، اما داعش مدعی برقراری خلافت اسلامی است ، لازمه ایجاد خلافت سه امر است: اول ایجاد یک سرزمین اسلامی ، دوم اعلام خلافت است.
دولت آقای روحانی این مسئله را به خوبی متوجه شده و فهمیده که جناح اوباما برای اجرای این سیاست حاضر است که اسرائیل را نیز دور بزند . در حالی که آقای خامنه ای و بسیاری از اصولگرایان و نیروهای نظامی و امنیتی هنور در فهم آن مشکل دارند و بسیاریشان مثل راست آمریکا ، می کوشند سد راه آن شوند.