هر مذاکره ای نوعی بده و بستان است. ایران نشان داده که می‌خواهد تعهداتی را بپذیرد و یک سری امتیازهایی نیز بگیرد. آنچه که ایران هم اکنون می‌خواهد لغو تحریم های بین المللی و تحریم های امریکا و اروپا است. در مقابل لغو این تحریم ها ها نیز حاضر است که غنی سازی بیست درصد را تعلیق کند و بازرسی ها را افزایش دهد و در مرحله بعدی هم پروتکل الحاقی را بپذیرد.
کشورهای غربی هم ظاهرا می خواهند بپذیرند که ایران غنی سازی 5 درصد را داشته باشد اما خواست شان این است که ایران پروتکل را بپذیرد و امکان بازرسی گسترده را بدهد و مواد غنی سازی شده بیست درصد را انتقال دهد.
اما مساله این است که در شرایط فعلی نمی توانند امتیازی به ایران بدهند. امکان لغو تحریم های شورای امنیت را ندارند.از سوی دیگر تحریم های یکجانبه به قانون تبدیل شده و این قوانین چندین مشکل دارد.
اینها به تصویب کنگره رسیده و در هنگام تصویب آن ها مشخص نشده که به دلیل مساله هسته ای ایران است. برخی از این تحریم ها به صورت مستقیم ربطی به پروژه هسته ای ندارد، و در متن آن ها آمده است که به دلیل حمایت ایران از تروریسم و یا پولشویی بانک ها این تحریم ها اعمال می گردد.
همچنین در بخشی از این قوانین اجازه ملغی کردن به رئیس جمهور را نداده است. در فضای فعلی امریکا اگر اوباما تصمیم بگیرد که آن دسته از قوانینی که اجازه لغو آن ها را دارد، ملغی کند، لابی اسرائیل و رقبای محافظه کار اجازه نخواهند داد.
اروپا هم گفته است که به خاطر نقض حقوق بشر بوده که بخشی از تحریم ها را اعمال کرده و نمی تواند این ها را به بهانه توافق بر سر برنامه هسته ای با ایران لغو کند.
در همین حال اسرائیل فشار فراوانی را به جامعه جهانی و به ویژه گروه 5+1 و شورای امنیت می آورد که اجازه غنی سازی پنج درصد را هم به ایران ندهند. در واقع اسرائیل دوست ندارد که ایران و غرب به هیچ وجه مصالحه کنند و همه تلاش خود را به کار گرفته تا اجازه این مصالحه را ندهد.
این فشارها مواضع خوش بینانه ای که در روزهای بعد از مذاکرات استانبول میان طرفین وجود داشت را با فشار و تردید روبرو کرده است.
از نگاه من باید از مذاکرات به صورت صد در صد حمایت کرد. دو طرف باید گفت و گو کنند و به توافق های مرحله ای برسند و یک نقشه راه طراحی کنند. بر اساس این نقشه راه بده و بستان انجام دهند تا این مساله حل شود. حل شدن مساله هسته ای ایران به نفع، ایران، منطقه و جهان است.
اما این سیاست های نابخردانه ای که ایران و منطقه را درگیر کرده است به این سادگی قابل حل نیست. حل این مشکلات یک پروژه طولانی مدت و زمان بر است و به باور برخی که خوش بینانه نگاه می کنند، حل آن دو سال و به باور برخی حداقل ده سال زمان می برد.
از این زاویه آن چه که تحلیل گر خوش بین را نسبت به نتایج این مذاکرات محتاط می کند، این است که اگر خامنه ای تعلیق و شرط های غرب را بپذیرد و در مقابل امتیازی دریافت نکند و تحریم ها پابرجا بماند او می گوید، چرا باید عقب نشینی کنم. چنین شرایطی فضای امیدوار کننده ای از ادامه مذاکره به ایران نمی دهد.
* یادداشت شفاهی
سایت ملی – مذهبی محلی برای بیان دیدگاه‌های گوناگون است.
