ملی مذهبی _ پرسشی که در عنوان مقاله وجود دارد ممکن است برای خواننده تکان دهنده باشد، اما واقعیت اکنون حکایت از خروج آشکار مطالعات اسلامی از منطقه عربی دارد، که یا به جنوب شرق آسیا رفته، و به ویژه اندونزی و مالزی در حال مطالعه آن هستند و یا به اروپا و ایالات متحده، و اکنون با ترس در برخی از کشورهای آفریقایی رواج دارد.
رکود و تعقیب کسانی که جسورانه می اندیشند و نوآوری می کنند و محاصره مطالعات اسلامی در برخی کشورهای عربی، با افزایش روزافزون مطالعات اسلامی در خارج از منطقه عربی همراه است.
إندونيسي
فلسفه ای در پس ظهور مطالعات اسلامی در اندونزی وجود دارد. در کتاب «اسلام و مدرنیته»، محقق اندونزیایی، فضل الرحمن مالک در سال 1982، می گوید: «پویایی بین علوم اجتماعی مانند جامعه شناسی، انسان شناسی، روانشناسی و غیره و جامعه اسلامی در چارچوب آموزش اسلامی به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته است. به ندرت به ایده ها و فلسفه های معاصر پرداخته می شود.»
از نظر اندونزیایی ها، این امر باعث شده است تا نهادهای اسلامی سنتی در جهان عرب (مانند الازهر در مصر) نتوانند به طور مؤثر به چالش های معاصر پاسخ دهند.
در کشوری با 1300 گروه قومی و بیش از 225 میلیون مسلمان، نه تنها باید به دنبال مسائلی بود که صلح اجتماعی را در اولویت قرار دهد، بلکه باید مطالعاتی را انجام داد که بر تنوع با وحدت و همچنین معاصر بودن تأکید کندو بر همین اساس، اندونزی از تأسیس دانشگاه بین المللی اسلامی اندونزی خبر داده است.
اگرچه در اندونزی تعدادی دانشگاه تخصصی در زمینه معارف اسلامی وجود دارد، اما تأسیس این دانشگاه بیانگر حقایقی است، از جمله این که اندونزی اکنون دارای کادرهای علمی است که در الازهر، دانشگاه اسلامی مدینه و غیره تحصیل کرده اند.
اکنون زمان آن فرا رسیده که اندونزی به اندازه وزن جمعیتی خود در مطالعات اسلامی جهان (13 درصد مسلمانان) نقشی داشته باشد، علاوه بر آن تلاش می کند تا مدلی از مطالعات اسلامی متفاوت از مدل منطقه عربی ایجاد کند.
به همین دلیل، ما شاهد بودیم که اندونزی در این دانشگاه مرکزی برای مطالعه فرهنگ اسلامی اندونزی و دیگری برای مطالعات استراتژیک اسلامی با استفاده از دو تجربه خارج از منطقه عرب تأسیس کرد: مرکز مطالعات اسلام و جامعه لیدن و مرکز مطالعات اسلامی آکسفورد اندونزی در حال حاضر به دنبال جذب صدها دانشجو برای تحصیل علوم اسلامی در آنجا است.
مالزی
مجلات علمی اسلامی که در اندونزی و مالزی به زبان‌های محلی، عربی و انگلیسی منتشر می‌شوند، به دلیل اصرار کمیته‌های ترویجی در دانشگاه‌های عربی بر طبقه‌بندی بین‌المللی مجلات، تعداد زیادی از محققان عرب را برای انتشار در خود جذب کرده‌اند.
این چیزی است که دانشگاه های این دو کشور در آن موفق شدند، در حالی که دانشگاه های اسلامی عرب نتوانستند طبقه بندی ای ایجاد کنند که به نشریات آنها احترام بگذارد و از آنها قدردانی کند.
در مالزی نیز، دیدگاهی در پس علاقه مندی به مطالعات اسلامی وجود دارد که توسط فیلسوف مالزیایی، آقای محمد نقیب العطاس (متولد 1931 پس از میلاد) ارائه شده است، که مفهوم «القا و تلقین ادبیات به مردم از طریق انضباط» را تدوین کرد. ذهن و روح» که مالزی را از ظهور افراط گرایان در امان نگه داشته است. در مالزی حداقل 23 دانشگاه با گرایش های علوم اسلامی وجود دارد که برجسته ترین آنها دانشگاه بین المللی اسلامی است..
مالزی اکنون متوجه است که نقش خود در نوسازی مطالعات اسلامی، این کشور را به جایگاه برجسته ای در جهان اسلام سوق می دهد، بنابراین در سیاست نفوذ طولانی مدت بر سیاست بورسیه تحصیلی برای دانشجویان مسلمان تکیه می کند که آن را به یک الگوی موفق تبدیل کرده است. کشور اسلامی قابل تقلید.
اروپا
مشکلات پی در پی که مسلمانان اروپایی تجربه کردند، کشورهای اروپایی را به تفکر عمیق در مورد آنها واداشت تا حد تفکر نژادپرستانه. اما در نهایت با نسل سوم مسلمانان اروپایی و با مسلمانان اروپایی، اسلام در اروپا حضور یافت. این همان چیزی است که ایجاب می کند که بیشتر دانشگاه های اروپایی به مطالعات عربی-اسلامی و مطالعه اسلام به عنوان یک دین توجه داشته باشند.
بر خلاف قرن چهاردهم تا بیستم، مطالعات اسلامی در دانشگاه‌های اروپا اکنون توسط مسلمانان هدایت می‌شود، در حالی که قبلاً توسط مستشرقان اروپایی هدایت می‌شد.اکنون، مطالعات اسلامی معاصر در اروپا پرداخته می شود و شروع به جلب توجه شدید می کند. از مطالعه جوامع اسلامی گرفته تا شریعت و فقه و… صدها تحقیق داریم. خوانش مجله «تعرافوا» که از سوی سازمان مراکز اسلامی اروپا منتشر شده است، افشاگر همین مساله است. همچنین 59 دانشگاه اروپایی به طور مستقیم با مطالعات اسلامی اکنون مرتبط هستند.
پس از این که اروپا از صدور مشکلات جهان اسلام به آن رنج برد، ساختن علمای مسلمان اروپایی به هدف اروپایی تبدیل شد.
به همین دلیل در مؤسسه اروپایی علوم اسلامی در بروکسل که در سال 2010 تأسیس شد و همچنین دانشکده مطالعات اسلامی در آلمان شاهد این موضوع بودیم.
تجربه عبدالحکیم مراد
خیال انگیزترین چیز اما این بود که چشم اندازی برای تجدید فقه اسلامی از دانشگاه آکسفورد بیاید، حتا حالا مرکز «نوآوری» در کویت را دیدیم که «مرجع آکسفورد در فقه اسلامی، ریشه‌ها و تاریخ» را ترجمه می‌کند.
این کتاب در دو جلد منتشر شده که اعراب بخوانند، دانشمندان مسلمان عرب بپذیرند و مرجعی در مطالعات فقه اسلامی در منطقه عرب می شود.
همچنین در این زمینه، از دانشگاه کمبریج یکی از دانشمندان مسلمان تازه شده را می بینیم و حتی دیدگاه هایی را ارائه می دهد که جلب توجه می کند، و او محقق مسلمان انگلیسی عبدالحکیم مراد (تیموتی وینتر) است که یک جامعه جدید و بالغ را تشکیل داد.
مکتب علمی در برخورد حتی با احادیث شریف نبوی، برخلاف آنچه که اشراق مطرح می کنند، سنت پیامبر را به هم می زند. شاگردانش با تحصیل، معلم اسلام در اروپا شدند.
عبدالحکیم مراد در دانشگاه های کمبریج، لندن و الازهر تحصیل کرده است و علاقه خاصی به سنت پیامبر دارد و یک پلتفرم دیجیتالی برای آموزش اسلام محبوب در سراسر جهان است که در آن ارائه می کند، مواردی هم چون سیره پیامبر، امام غزالی و قصص قرآن.
اما سرانجام، در ایالات متحده، ظهور مطالعات اسلامی نیازمند نظارت و تحلیل عمیق با توجه به افزایش تعداد مسلمانان در آنجا، و حتی تمرکز آنها در ایالاتی مانند نیویورک و تگزاس است.
شواهد نشان می دهد که اسلام زبان دیگری به جز عربی خواهد داشت که انگلیسی است. آیا به زودی شاهد فقه اسلامی به زبان انگلیسی خواهیم بود؟
نظ نظرات بیان شده در مقاله لزوماً منعکس کننده موضع تحریریه شبکه الجزیره نیست
