ملی مذهبی _ ابومحمد جولانی، رهبر هیات تحریر شام و رهبر اصلی شورشیانی است که به پنج دهه حکومت خاندان اسد در سوریه پایان دادند.
به گزارش یورونیوز، گروه هیئت تحریر شام که از القاعده و داعش منشعب شده است، از سوی بسیاری از کشورها به عنوان سازمانی تروریستی شناخته می‌شود. او یک اسلامگرای افراطی است که در سال‌های اخیر برای دستیابی به اهدافش تلاش کرده است که تصویری معتدل‌تر از خود ارائه دهد. در تاریخ ۸ دسامبر، زمانی که شورشیان وارد دمشق شدند، او به نیروهای مسلح دستور داد که از نزدیک شدن به نهادهای دولتی خودداری کنند.
او اوایل این هفته گفته بود که هدفش از حملاتی که در آن، شهرهای سوریه یکی پس از دیگری از کنترل دولت مرکزی خارج می‌شدند، سرنگونی بشار اسد است.جولانی سال‌ها در سایه عمل کرده بود. اینک او در کانون توجهات قرار دارد و با رسانه‌های بین‌المللی مصاحبه می‌کند و بیانیه می‌دهد.او پس از آنکه نیروهای تحت امرش شهر حلب را تصرف کردند، در این شهر ظاهر شد. در سال‌های گذشته، جولانی دیگر از عمامه‌ای که معمولاً جهادی‌ها بر سر می‌گذارند، استفاده نکرده و ترجیح داده است که لباس نظامی بپوشد.
جولانی از زمان قطع رابطه‌اش با القاعده در سال ۲۰۱۶ تلاش کرده است تا خود را به‌عنوان یک رهبر معتدل معرفی کند. با این حال او هنوز نتوانسته است شک و تردیدهای تحلیلگران و دولت‌های غربی را که همچنان هیات تحریر شام را یک سازمان تروریستی می‌دانند، از بین ببرد. توماس پیریه، متخصص اسلام سیاسی به خبرگزاری فرانسه از جولانی به‌عنوان یک «افراطی عملگرا» نام برد. این متخصص اسلام سیاسی در ادامه گفت که جولانی در سال ۲۰۱۴ در اوج رادیکالیسم خود بود، اما از آن زمان به بعد، لحن خود را معتدل‌تر کرد.
به گزارش دویچه وله اما سرنگونی بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، هدفی بود که ابومحمد الجولانی سال‌ها برای آن مبارزه کرد. اکنون پس از ۱۳ سال جنگ داخلی، اسلام‌گرایان تحت فرماندهی او وارد دمشق شده و این شهر را آزاد اعلام کرده‌اند. این اتفاق نقطه عطفی در تاریخ معاصر سوریه است، اما سوالات بسیاری در مورد آینده کشور و نقش جولانی باقی مانده است. به گفته محمد الجولانی، شکست رژیم اسد اجتناب‌ناپذیر بود. او چند روز پیش از سقوط رژیم بشار اسد در مصاحبه‌ای اختصاصی با شبکه سی‌ان‌ان گفت: «بذر شکست رژیم همیشه درون خود آن بوده است… ایرانی‌ها تلاش کردند تا رژیم را احیا کنند و برای آن زمان بخرند، بعداً روس‌ها نیز سعی کردند از آن حمایت کنند. اما حقیقت این است: این رژیم مرده است.» این اظهارات نشان‌دهنده اعتماد به نفس جولانی در رابطه با پیروزی نیروهایش و پایان دوران بشار اسد است. با این حال، این سوال باقی می‌ماند که آیا این پیروزی می‌تواند آغازگر ثبات و بازسازی در سوریه باشد یا اینکه این کشور همچنان درگیر تنش‌ها و چالش‌های جدیدی خواهد بود؟
مرفه
جولانی که نام اصلی او احمد الشراء است،در سال ۱۹۸۲ میلادی به دنیا آمد و در عربستان سعودی به دنیا آمد. خانواده او از اهالی بلندی‌های جولان و مخالفان سکولار رژیم اسد بودند. پدرش به دلیل فعالیت‌های سیاسی سال‌ها در زندان‌های سوریه بود و سپس به تبعید رفت. جولانی جوان پس از تهاجم آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳، سوریه را ترک کرد و به القاعده در عراق پیوست. او در آنجا پنج سال زندانی بود. با آغاز انقلاب سوریه در سال ۲۰۱۱، او به کشور بازگشت و جبهه النصره، شاخه القاعده در سوریه را تأسیس کرد. این گروه بعدها به هیئت تحریر الشام تبدیل شد.
جولانی در منطقه مزه، یکی از محله‌های مرفه دمشق، بزرگ شد. به گزارش یورونیوز، او از یک خانواده مرفه می‌آید و در دوران تحصیل، دانش‌آموز خوبی بوده است. جولانی با آغاز جنگ، بیانیه‌های خود را با نام واقعی‌اش یعنی «احمد شرع» امضا می‌کرد.در سال ۲۰۲۱، جولانی به شبکه تلویزیونی «پی‌بی‌سی» گفت که نام مستعار او به ریشه خانوادگی‌اش در بلندی‌های جولان اشاره دارد. او در ادامه ادعا کرد که پدربزرگش پس از تصرف این منطقه توسط اسرائیل در سال ۱۹۶۷ مجبور به فرار شده است. وب‌سایت خبری «میدل ایست آی» در گزارشی نوشت جولانی پس از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ جذب تفکرات جهادی شده است.
بنا به این گزارش، جولانی از آن تاریخ و پس از تمجید از افرادی که این حملات را انجام دادند، در جلسات محرمانه‌ای که در مناطق حاشیه‌ای دمشق برگزار می‌شد، شرکت کرد، حضوری که باعث شد تا تفکرات جهادی در زندگی او شکل بگیرد.
پس از حمله ائتلافی به رهبری آمریکا به عراق، جولانی سوریه را ترک کرد تا در این جنگ شرکت کند. او به القاعده در عراق پیوست که تحت رهبری ابو مصعب زرقاوی بود و پس از آن به مدت پنج سال بازداشت شد. در ماه مارس ۲۰۱۱، زمانی که شورش علیه حکومت بشار اسد در سوریه آغاز شد، جولانی به کشور خود بازگشت و جبهه النصره، شاخه‌ای از القاعده در سوریه را تأسیس کرد. او در سال ۲۰۱۳ از بیعت با ابوبکر بغدادی، نخستین خلیفه دولت اسلامی عراق و شام، موسوم به داعش، خودداری و به جای آن، وفاداری خود را به ایمن الظواهری، رهبر القاعده اعلام کرد.
دوراهی‌های سیاسی و تلاش برای کسب مشروعیت
به گزارش دویچه وله جولانی از سال ۲۰۱۶ تلاش کرده است تا خود را از گروه‌های افراطی مانند القاعده و داعش متمایز کند. او در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۱۵ اعلام کرد که برخلاف داعش، قصد حمله به غرب را ندارد و به دنبال انتقام‌گیری از اقلیت علوی، به‌ویژه پس از سقوط احتمالی اسد، نیست. این مواضع باعث شد برخی او را به عنوان یک “رادیکال عملگرا” توصیف کنند.در همین حال، هیئت تحریر الشام در استان ادلب نوعی حکومت غیرنظامی ایجاد کرده و تلاش کرده است تصویری از نظم و اداره امور را به نمایش بگذارد. اما گزارش‌های متعدد از سوی سازمان ملل و گروه‌های حقوق بشری، این گروه را به ارتکاب جنایات جنگی و سرکوب مخالفان متهم کرده است.
محمد الجولانی در بخشی از مصاحبه با سی‌ان‌ان، با انتقاد از قرار گرفتن نام هیئت تحریر الشام (HTS) در فهرست گروه‌های تروریستی گفت: «این برچسب عمدتاً سیاسی و در عین حال نادرست است.» او تأکید کرد که برخی از اقدامات افراطی اسلام‌گرایان موجب ایجاد شکاف میان هیئت تحریر الشام و گروه‌های جهادی شده است. جولانی با اشاره به اختلافات خود با دیگر گروه‌های جهادی افزود: «من با برخی از تاکتیک‌های بی‌رحمانه‌ای که دیگر گروه‌های جهادی استفاده می‌کردند مخالف بودم و این باعث شد که روابط خود را با آن‌ها قطع کنم.»رهبر هیئت تحریر الشام همچنین ادعا کرد که شخصاً هیچ‌گاه در حملات علیه غیرنظامیان دست نداشته است و تلاش کرد هیئت تحریر الشام را گروهی متفاوت با دیگر جریانات جهادی معرفی کند. در واقع این اظهارات بخشی از تلاش‌های جولانی برای تغییر تصویر عمومی از هیئت تحریر الشام و کاهش فشارهای بین‌المللی بر این گروه به شمار می‌رود.
اقدام هوشمندانه
به گزارش یورونیوز ، در ماه مه ۲۰۱۵، جولانی که از نظر شبه‌نظامیان تحت امرش «یک واقع‌گرا» و از دید مخالفانش «یک فرصت‌طلب» است، گفت که برخلاف داعش، قصدی برای حمله به غرب ندارد. او همچنین اعلام کرد اگر بشار اسد سرنگون شود، هیچ حمله انتقامی علیه اقلیت حاکم علوی صورت نخواهد گرفت.
جولانی پس از آنکه ارتباط خود را با القاعده قطع کرد، مدعی شد که این کار را به‌منظور بهانه ندادن به غرب برای حمله به گروه تحت امرش انجام داده است. بر اساس گفته آقای پیریه، جولانی از آن زمان تلاش کرده تا خود را به‌عنوان یک سیاستمدار معتبر نشان دهد. در ماه ژانویه سال ۲۰۱۷، جولانی از ادغام نیروهای تحت امرش با دیگر گروه‌های شورشی در سوریه خبر داد. او پس از آنکه «هیات تحریر شام» را تشکیل داد، کنترل بخش‌هایی از استان ادلب که از دست دولت سوریه خارج شده بودند را به‌دست گرفت.
این گروه در مناطق تحت کنترل خود در حالی که رقبای شورشی‌اش را سرکوب می‌کرد، بر «دولت نجات» به عنوان یک نهاد محلی نظارت داشت. هیات تحریر شام در طول این سال‌ها با اتهاماتی مبنی بر نقض «وحشیانه» حقوق بشر در مناطق تحت کنترل خود مواجه بوده که سازمان ملل متحد از آن به‌عنوان جنایات جنگی یاد کرده است. جولانی با آگاهی از ترس و نفرتی که گروه او برانگیخته، از جنگجویان خود خواسته است تا امنیت در مناطق آزاد شده را برقرار کنند. آرون لوند، پژوهشگر در اندیشکده «Century International» در گفتگو با خبرگزاری فرانسه از این دستور جولانی به‌عنوان «یک سیاست خوب» که ناشی از یک محاسبه بوده است، نام برد.او در ادامه گفت: «هرچه اضطراب محلی و بین‌المللی کمتری وجود داشته باشد و هرچه جولانی بیشتر به عنوان یک بازیگر مسئول به نظر برسد تا یک افراطی جهادی سمی، کار او راحت‌تر خواهد شد. آیا این کاملاً صادقانه است؟ مطمئناً نه.» این پژوهشگر گفت «اما این یک کار هوشمندانه‌ای است که باید اکنون گفته می‌شد.»
رهبری رادیکال اما عملگرا
اما بنا بر گزارش دویچه وله، ابو محمد الجولانی، رهبر هیئت تحریر الشام (HTS)، گروهی که قبلاً شاخه‌ای از القاعده در سوریه بود، اکنون به چهره‌ای برجسته تبدیل شده است. او که در سال‌های ابتدایی جنگ داخلی به دلیل رهبری جبهه النصره شهرت یافت، به تدریج تلاش کرده است تا تصویری متفاوت از خود ارائه دهد. جولانی عمامه جهادی‌ها را کنار گذاشته و به جای آن یونیفورم نظامی می‌پوشد. پس از قطع ارتباط با القاعده در سال ۲۰۱۶، او تلاش کرده است تا چهره‌ای معتدل‌تر از خود نشان دهد و به یک رهبر سیاسی تبدیل شود. با این حال، بسیاری از دولت‌های غربی و کارشناسان همچنان هیئت تحریر الشام را یک گروه تروریستی می‌دانند.
سوالاتی درباره آینده جولانی
محمد الجولانی اکنون در مرکز توجه قرار دارد. بسیاری از سوری‌ها، حتی مخالفان سکولار اسد، پیشروی نیروهای او را به عنوان یک پیروزی جشن گرفته‌اند. اما سوالات زیادی درباره آینده سوریه و نقش او باقی مانده است.جولانی در گذشته روابط نزدیکی با گروه‌هایی مانند القاعده و داعش داشته است. آمریکا او را تحت تعقیب قرار داده و برای دستگیری او جایزه‌ای ۱۰ میلیون دلاری تعیین کرده است.
چالش‌های پیش روی جولانی شامل روابط با نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF)، حفظ کنترل مناطق آزادشده و مدیریت روابط بین‌المللی است. آیا او می‌تواند این چالش‌ها را مدیریت کند و سوریه را به سوی ثبات هدایت کند؟ یا اینکه گذشته او همچنان سایه‌ای سنگین بر آینده‌اش خواهد انداخت؟ محمد الجولانی در مصاحبه خود با شبکه سی‌ان‌ان بر لزوم خروج نیروهای خارجی از سوریه تأکید کرده بود. او با اشاره به حضور نیروهای آمریکایی، ترکیه‌ای، روسی، ایرانی و شبه‌نظامیان وابسته به ایران در این کشور گفت: «فکر می‌کنم زمانی که این رژیم سقوط کند، این مسئله حل خواهد شد و دیگر نیازی به حضور هیچ نیروی خارجی در سوریه نخواهد بود.»این سخنان نشان‌دهنده دیدگاه جولانی درباره آینده سوریه بدون مداخله خارجی است، اما چالش‌های پیش‌رو، از جمله روابط با قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی، همچنان می‌تواند مسیر تحقق این خواسته را پیچیده سازد.محمد الجولانی در بخش دیگری از مصاحبه خود با سی‌ان‌ان با انتقاد از شیوه حکمرانی خاندان اسد که از سال ۱۹۷۱ بر سوریه حکومت می‌کنند، گفت: «سوریه شایسته حکومتی است که مبتنی بر نهادها باشد، نه سیستمی که در آن یک حاکم به‌صورت خودسرانه تصمیم‌گیری کند.»او با اشاره به سرکوب‌های خونین رژیم اسد، افزود: «برای حفظ قدرت در طول این دهه‌ها، رژیم صدها هزار نفر را کشته، مخالفان را به زندان انداخته و میلیون‌ها نفر را به‌طور بی‌رحمانه‌ای آواره کرده است.»جولانی همچنین با تأکید بر ضرورت ایجاد تغییری بنیادین در ساختار کشور گفت: «ما درباره یک پروژه بزرگ‌تر صحبت می‌کنیم؛ درباره ساختن سوریه. هیئت تحریر الشام تنها بخشی از این گفت‌وگو است و ممکن است در هر زمانی منحل شود. این گروه هدف نهایی نیست، بلکه وسیله‌ای برای انجام یک وظیفه است: مقابله با این رژیم.»حالا چند روز پس از مصاحبه جولانی با سی‌ان‌ان، رژیم اسد سقوط کرده و راه برای تحقق وعده‌های جولانی باز شده است. زمان مشخص خواهد کرد که آیا او می‌تواند این وعده‌ها را محقق کند یا نه.
