خبرگزاری مهر در گزارشی با اشاره به وضعیت زلزله زدگان آذربایجان از برگزاری 16 هزار مراسم ترحیم از سوی سازمان هلال احمر خبر داده است. این در حالی است که قبلا مقامات دولتی از کشته شدن 300 تا 500 نفر خبر داده بودند. اما به نظر می رسد با توجه به تعداد زیاد مراسم تعداد کشته های زلزله بیشتر از این باشد.
در این گزارش تاکید شده پس از اتمام مرحله امداد و نجات و آغاز اسکان اضطراری حضور برخی از سازمان ها و نهادهای عضو مدیریت بحران در مناطق زلزله زده با تاخیر همراه بود و در بسیاری موارد حتی با حضور این نهادها به دلیل عدم ارائه خدمات مناسب این خلاء توسط هلال احمر جبران شده است در حالی که وظیفه هلال احمر نبوده است.
بر اساس این گزارش خدماتی که هلال احمر بر خلاف ماموریت خود انجام داده است عبارتند از :
-تامین 1300 سرویس بهداشتی و حمام در مناطق زلزله زده در شرایط اضطراری
-ایجاد فضاهای نگهداری از کودکات آسیب دیده
-ایجاد چادرهای نماز و برگزاری زیارت عاشورا
-برگزاری مراسم ترحیم (16 هزار مراسم)
-اعزام خبرنگاران به مناطق زلزله زده
-تهیه و توزیع اسباب بازی برای کودکان (1100 بسته)
-دفن حیوانات تلف شده همراه با سمپاشی و گندزدایی با آب و آهک (43 روستا)
-محوطه سازی و فنس کشی محل نگهداری حیوانات اهلی
-ارائه خدمات بهداشت و درمان اضطراری
-توزیع شیر رایگان میان کودکان آسیب دیده
-اعزام تیمهای حمایتی از مادر و کودک و باروری
-اعزام هنرمندان و ورزشکاران به مناطق زلزله زده برای ایجاد نشاط و پویایی در مناطق آسیب دیده
-برگزاری نماز عید فطر در مناطق آسیب دیده
-اعزام روحانیون
-اعزام گروههای جهادی برای بازکردن معابر
در این میان به گفته روستائیان زلزله زده برخی اقدامات در بعضی روستاها با تاخیر و یا هنوز انجام نشده است. نکته قابل تامل این است که نظارت دقیقی بر عملکرد نهادهای مسئول در مناطق زلزله زده انجام نمی شود.
اقداماتی که پس از 8 روز در برخی روستاها به کندی انجام و یا اصلا انجام نشده است عبارتند از:
-آوار برداری در برخی روستاها هنوز آغاز نشده، هر چند لودرها مستقر هستند ولی موتور آنها روشن نیست
-حمام و سرویس بهداشتی در برخی از روستاها هنوز مستقر نشده و تعداد آنها در برخی روستاها کم است
-چادر گروهی در برخی روستاها به درستی توزیع نشده و با کمبود مواجه هستند
-برخی از شهروندان با اینکه نیازی به چادر ندارند ولی اقدام برای دریافت چادر کرده اند
-تامین وسایل گرمایشی و سرمایشی
-نبود پوششهای عایق برای چادرها و عدم مناسب سازی محیط برای هدایت آب باران
-مشکلات خبرنگاران و رسانه ها برای پوشش اخبار
به گزارش خبرنگار اعزامی مهر به مناطق زلزله زده خبرنگاران از بدو ورود باید ابتدا به ستاد هلال احمر مستقر در میدان شهریار جنب اداره کل منابع طبیعی تبریز مراجعه کرده تا مجوز ورود به مناطق زلزله زده را دریافت کنند. هر چند این مجوز به صورت تلفنی و شفاهی صادر می شود ولی تردد خبرنگاران به مناطق با مشکلاتی همراه است.
به دلیل کمبود خودرو در ستاد یک خبرنگار شاید تا دو روز موفق به حضور در مناطق زلزله زده نشود و مجبور است با هزینه خود به مناطق برود. از آنجا که تمهیداتی برای اسکان خبرنگاران در مناطق روستایی دیده نشده خبرنگار مجبور است فاصله 70 کیلومتری را طی کرده تا شب را در ستاد هلال احمر تبریز سر کند. ستادی که نه جایگاهی برای خبرنگار و رسانه ها دارد و نه امکاناتی مانند رایانه، اینترنت، فکس و تلفن برای آنها. البته نمی توان تمام تقصیرها را به دوش هلال احمر گذاشت زیرا مسئولیت اراده خدمات به رسانه ها بر عهده سازمان مدیریت بحران است و باید این سازمان تمهیداتی را برای انعکاس سریع و صحیح اخبار انجام می داد.
چند پیشنهاد به اعضا و سازمانهای عضو ستاد مدیریت بحران
در ادامه گزارش تصریح شده هر چند هلال احمر و ستاد مدیریت بحران نهایت تلاش خود را برای ارائه بهترین خدمات امدادی انجام دادند ولی در این میان تجربه زلزله بم و زلزله کنونی چند نکته مهم را برای پیشرفت بیان کرده که بهتر است مسئولان به آن توجه ویژه داشته باشند:
-بهتر بود از روز اول دفترچه های توزیع خدمات اولیه و پایه حیات اعم از غذا، پوشاک، اقلام زیستی و بهداشتی و… برای خانوارها توزیع می شد.
-بهتر بود گروههای حمایتهای روانی و روانشناختی، ارزیابی سریع بهداشتی و ارزیابی سانحه از سوی سازمانهای دخیل در امر مدیریت بحران زودتر تشکیل می شد.
-بهتر بود اقدامات اولیه برای کاهش بیماریهای واگیردار از سوی سازمانهای مسئول زودتر تشکیل می شد.
-بهتر بود گروههای جمع آوری و امحای زباله در مناطق آسیب دیده تشکیل می شد.
بهتر بود به منظور انجام عملیاتهای موفق امدادرسانی از نیروهای آموزش دیده استفاده می شد.
-بهتر بود قبل از انجام هر گونه عملیات امدادرسانی از گروههای ارزیاب اولیه و ثانویه استفاده می شد.
-بهتر بود ستاد اطلاع رسانی و اسکان خبرنگاران ایجاد می شد.
-بهتر بود سامانه پیامک و خط ویژه برای ارتباط مستقیم آسیب دیدگان با ستاد مدیریت بحران ایجاد می شد.
توصیه می شود مسئولان در هر حادثه نقاط ضعف و قوت را یادداشت کرده و برای هر کدام برنامه ریزی و مدیریت جامعی تعریف کنند تا خدایی ناکرده در حادثه بعدی دچار مشکلاتی مشابه زلزله اخیر نشویم.
