ملی مذهبی _ کارشناسان آثار باستانی می‌گویند بیش از ۶۰ درصد از عرصهٔ محوطه‌های باستانی بندر سیراف در استان بوشهر به دلیل ساخت و ساز غیر مجاز از بین رفته است.
توسعه بی‌امان مناطق مسکونی به دلیل افزایش نرخ زمین در سیراف سبب شده که بیش از ۶۰ درصد از عرصه محوطه‌های تاریخی سیراف در چنبره ساخت و سازهای مردمی قرار بگیرد. ساخت و سازهایی که عموما بدون مجوز انجام می‌شود. پیشتر نیز مسئولان وزارت میراث‌فرهنگی اعلام کرده بودند که بیش از ۹۰ درصد حرایم بندر تاریخی سیراف در مالکیت افراد خصوصی است.
محمد کنگانی، مدیر انجمن «سیراف پارس موزه»، روز یکشنبه پنجم اسفند با اشاره به کمبود جدی زمین در سیراف، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا گفت مردم برای رفع این کمبود در حال ثبت سندهای دست‌ساز هستند و ادارهٔ ثبت اسناد نیز آن‌ها را «به راحتی ثبت می‌کند».
بندر سیراف شهری تاریخی در شهرستان کنگان در استان بوشهر است که در گذشته نقش به‌سزایی در تجارت در جادهٔ ابریشم داشته است.
کارشناسان آثار باستانی این بندر را «مهمترین سند حاکمیت ایران در خلیج فارس» معرفی می‌کنند.
«محمد کنگانی» مدیر انجمن سیراف پارس موزه در رابطه با وضعیت بحرانی بندر سیراف به ایلنا می‌گوید: توسعه بی‌امان مناطق مسکونی در تپه‌های تاریخی سیراف، جانِ بندر تاریخی سیراف را گرفته است. مردم در سیراف با کمبود جدی زمین مواجه هستند و برای رفع این کمبود درحال ثبت سندهای دست‌ساز هستند. این درحالی است که اداره ثبت اسناد نیز متاسفانه، سندهای دست‌ساز ساخته شده توسط مردم برای مالکیت تپه‌های تاریخی را به‌راحتی ثبت می‌کند.
او می‌گوید: درحال‌حاضر مشکل سیراف زمین‌های معوض است، اگر زمین‌های معوض از سوی منابع‌طبیعی، سازمان منطقه ویژه اقتصادی (انرژی پارس) به مردم واگذار نشود، تمامی تپه‌های تاریخی سیراف به‌عنوان مهمترین بخش از هویت و تاریخ و فرهنگ منطقه برای همیشه از بین می‌رود و نابود می‌شود.
مدیر انجمن «سیراف پارس موزه» در این زمینه به خبرگزاری ایلنا گفت در حالی که حاکمان کشورهای حوزهٔ خلیج فارس «سودای خلیج عربی» را در سر دارند ما با دست خودمان این سند تاریخی را پاک می‌کنیم.
سیراف نمود بزرگ نابودی یک بندر بزرگ پارسی است
«محمد اسماعیل اسماعیلی جلودار» باستان‌شناس و سرپرست ۳ فصل از کاوش‌های محوطه‌های باستانی سیراف است. کاوش‌هایی که به‌رغم تمام ساخت و سازهای به صورت نامنظم و محدود صورت گرفته، همچنان درحال پیگیری تداوم آن است تا بخش‌های باقی‌مانده از این سند مهم تاریخی ثبت شود.
او می‌گوید: کافی است نقشه سیراف را در بازه‌های زمانی ۲۰ سال گذشته در «گوگل ارث» جستجو کنید با مقایسه سال به سال آن به‌راحتی می‌توانید گسترش ساخت و سازها را علیرغم اینکه محوطه‌ها ثبت و عرصه و حریم آن‌ها نیز ابلاغ شده است، مشاهده کنید.
وی می‌افزاید: دستگاه‌هایی نظیر شهرداری در پاسخ به اعتراض‌ها اعلام می‌کند به ما ارتباطی ندارد و مردم با اینکه خلاف ضوابط میراث فرهنگی ساخت و ساز می‌کنند، با پرداخت جریمه به شهرداری به‌کار خود ادامه می‌دهند و آب و برق هم می‌گیرند.
این باستان‌شناس حوزه خلیج فارس معتقد است، ساخت و سازهای صورت گرفته بیشتر از ۶۰ درصد محوطه‌های باستانی سیراف را از بین برده و سیراف، یک فاجعه تمام عیار و نمود بزرگ نابودی یک بندر بزرگ تاریخی پارسی است که به واسطه کاوش‌های بزرگ ایران و انگلیس و باستان‌شناسان ایرانی در دنیا شناخته شده و پتانسیل تبدیل به بزرگترین سایت گردشگری ایران را داراست.
آنطور که اسمعیلی جلودار می‌گوید: با اینکه بارها گفته شده که قرار است زمین معوض به مردم داده شود تا هم مشکل مردم حل شود هم مشکل محوطه‌های تاریخی، اما ارگان‌ها عملا نتوانسته‌اند کاری انجام دهند.
این باستان‌شناس و استاد دانشگاه تهران با بیان این مطلب که ۵۰ درصد محدوده شهری بندر سیراف پهنه آثار تاریخی است که ثبت ملی شده و حدود ۷۰ درصد محدوه آثار تاریخی این منطقه در سال‌های اخیر مورد ساخت و ساز قرار گرفته است، به ایلنا می‌گوید: واقعیت این است که سیراف تقریبا نابود شده و هیچ‌کس نیست به این منطقه مهم تاریخی کمک کند. ساخت بنای چند طبقه در عرصه آن و ساخت و سازهایی که به سرعت در محوطه‌ها و عرصه‌های تاریخی آن پیشروی می‌کند، بدون آنکه مانعی بر سر این حجم بزرگ از ساخت و ساز ایجاد شود، یک بحران بزرگ در تاریخ حفاظت از آثار تاریخی ایرانی در خلیج فارس است.
محمد اسماعیلی، سرپرست کاوش‌های محوطه‌های باستانی سیراف، نیز با تأیید ساخت و ساز در بخش بزرگی از محوطهٔ این اثر تاریخی به خبرگزاری ایلنا گفت: «سیراف تقریباً نابود شده و هیچ‌کس نیست به این منطقهٔ مهم تاریخی کمک کند.»
این باستان‌شناس تاکید می‌کند: بندر باستانی سیراف نه‌تنها در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده که عرصه و حریم آن‌ها نیز مصوب و ابلاغ شده است. با اینکه بندر تاریخی سیراف تمامی ضوابط بازدارنده قانونی را دارد، اما به دلیل حضور شرکت‌های نفت و گاز و افزایش قیمت زمین همچنان شاهد پیشروی ساخت و سازها بدون توجه به ضوابط و ممنوعیت‌های مرتبط با حفظ میراث‌فرهنگی در این منطقه هستیم لذا عاجزانه از همه دستگاه‌های مسئول انتظار عمل به وظایف قانونی‌شان وجود دارد تا این تخلفات آشکار در روز روشن خاتمه یابد.
این استاد دانشگاه تهران در ادامه با بیان اینکه ۵۰ درصد از محدودهٔ شهری بندر سیراف بر پهنهٔ این اثر تاریخی است، گفت کافی است در بازهٔ زمانی ۲۰ سال گذشته در «گوگل ارث» نقشهٔ سیراف را جستجو کنید تا گسترش ساخت و سازها را در حریم این اثر تاریخی مشاهده کنید.
آقای اسماعیلی در ادامه گفت شهرداری این شهر در پاسخ به اعتراض‌های اعلام کرده است این موضوع به این نهاد ارتباطی ندارد و مردم تنها با پرداخت جریمه به شهرداری به ساخت بناهای خود ادامه می‌دهند.
این خبر در حالی منتشر شده که در ماه‌های گذشته اخبار زیادی مبنی بر تخریب آثار باستانی در نقاط مختلف ایران منتشر و بی‌توجهی نهادهای مسئول از جمله میراث فرهنگی با اعتراض شدید فعالان این حوزه روبرو شده است.
اتفاقاتی نظیر تخریب کوه مهر (کوه رحمت) تخت جمشید، رسیدن متروی شیراز به ۵۰۰ متری حافظیه، رشد گل‌سنگ بر سطح بناهای تخت جمشید و مرمت غیراصولی کاخ کیومرث داراب در استان فارس مواردی از این دست هستند.
در همین حال رضا صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران مهر امسال در واکنش به اعتراضات و متهم‌کردن مدیران این سازمان به «انفعال» مقابل این تخریب‌ها، گفت: «اینکه گفته می‌شود وزارت میراث فرهنگی در برابر این اتفاقات منفعل عمل کرده است، یک قضاوت است.»
