ملی مذهبی _ بنا بر گزارش و تحلیل «موسسه تحقیقات جمعیت کشور» در طول سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ دست‌کم دوهزار و ۷۰۰ نفر از تعداد کل اعضای هیات علمی ایران کم شده است.
روزنامه شرق در گزارشی به دلایل این کاهش جمعیت اساتید و تاثیرات آن پرداخته است. در این گزارش آمده است که از مجموع دلایل کاهش شمار اساتید در دانشگاه‌ها ۵۱.۱ درصد از قطع همکاری‌ها به دلیل بازنشستگی، ۵.۴ درصد به دلیل فوت و ۸.۴ درصد به دلیل استعفا و بازخرید بوده است؛ البته لازم به ذکر است استادانی که قصد مهاجرت از ایران را دارند از طریق استعفا، بازخرید یا خروج خودخواسته از وزارت علوم اقدام به مهاجرت می‌کنند. البته می‌توان به بازنشستگی اجباری اساتید دانشگاه و همین‌طور اخراج آنها نیز اشاره کرد. وقتی که جمهوری اسلامی در مقابله با اعتراضات مردمی، اساتیدی را که به هر طریقی از معترضان حمایت و سرکوب‌گری را محکوم می‌کنند، همواره با اخراج یا بازنشستگی اجباری مواجه می‌شوند.
شرق یادآور شده است که دلایلی مانند عدم تامین اعتبار لازم برای خرید تجهیزات آزمایشگاهی و مواد شیمیایی، عدم دریافت گرنت‌های پژوهشی جهت پیشبرد اهداف تحقیقاتی، عدم دریافت حقوق حق‌التدریس و حق تالیف از جمله عوامل اصلی خروج اساتید از دانشگاه‌ها است.
این در حالی است که «محمد مقیمی» مدیر همکاری‌های علمی و صنعتی دانشگاه «علم و صنعت» در همین خصوص به خبرگزاری تسنیم (نزدیک به سپاه پاسداران) گفته است: «امروز بسیاری از این برین‌ها در مقاطع ارشد و دکتری در حال خروج از کشور هستند. در زمان حاضر علاوه بر مهاجرت دانشجویان، ما شاهد مهاجرت اساتید نیز هستیم و این مساله خطرناک است.»
شرق نوشته است که مهاجرت اعضای هیات علمی و نخبگان علمی ایران تهدیدی جدی برای آینده علمی و پژوهشی ایران است که «شرایط اقتصادی نامناسب»، «کمبود منابع مالی و امکانات پژوهشی»، «نارضایتی‌های ناشی از شرایط کاری» و «نبود انگیزه‌های کافی برای ماندگاری اساتید» منجر به بحران موج خروج اساتید دانشگاه از ایران شده است.
موج مهاجرت از ایران چنان سهمگین است که به گفته مدیر رصدخانه مهاجرت ایران در سال ۱۴۰۲، با نوعی از «نسل‌کشی سرمایه انسانی» در کشور مواجه شده‌ایم. تا جایی که به گفته «تقی آزادارمکی»، جامعه‌شناس، انگار دارد ایران دیگری خارج از مرزها درست می‌شود. در مقابل این حقیقت، جمهوری اسلامی انکار را به چاره‌جویی ترجیح می‌دهد. اول اسفند سال ۱۴۰۲ بود که خبر از برخورد با دفاتر مهاجرتی برای جلوگیری از مهاجرت بیشتر نخبگان از ایران منتشر شد. رسانه‌های داخل کشور به نقل از «سلمان سیدافقهی»، قائم‌مقام «بنیاد ملی نخبگان»، از «تفاهم» با پلیس برای برخورد با دفاتر مهاجرتی و جلوگیری از «مهاجرت سازمان‌یافته نخبگان» خبر دادند.
اما به نظر می‌رسد با وجود تلاش جمهوری اسلامی برای امنیتی کردن مهاجرت، این موج همچنان ادامه دارد.
