ملی مذهبی _ رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست ایران میگوید «۲۵ درصد» از گونههایی که در ایران برای فروش آگهی میشوند، در حال انقراض هستند. شینا انصاری روز جمعه ۱۴ دیماه در یادداشتی در خبرگزاری دولتی ایرنا نوشت: «۲۵ درصد از گونههای آگهی شده برای فروش، در فهرست کنوانسیون بینالمللی تجارت گونههای جانوری و گیاهی وحشی در حال انقراض (سایتیس) به عنوان گونههای ممنوعه در تجارت بینالمللی مشخص شدهاند.»
شینا انصاری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در یادداشت هفتگی خود آورده است: نگهداری از حیوانات وحشی در منازل در سالهای اخیر افزایش یافته است. هر چند آمار روشنی از این پدیده در دست نیست، اما شواهد نشان میدهد که انواع و اقسام حیوانات وحشی در فضاهای مجازی و یا در بازارهای غیرمجاز به عنوان حیوانات خانگی عرضه میشوند؛ از توله شیر گرفته تا مار پیتون، سمندر، سنجاب ایرانی، میمون رزوس، انواع پرنده مانند شاهین، بحری، هوبره و بالابان، انواع شاهین، انواع بیمهرگان، انواع خزندگان مانند لاک پشتهای بومی و غیربومی، انواع مارها و ایگواناها که جزو بیشترین گونههای وحشی هستند که به صورت غیرقانونی خرید و فروش و نگهداری میشوند. وی ادامه داد: قاچاق گونههای حیات وحش به یکی از بزرگترین تهدیدها برای تنوع زیستی کشور بدل شده است و تبلیغات در فضای مجازی با افزایش تقاضا و به دنبال آن افزایش عرضه و ترغیب مردم به نگهداری حیات وحش در منازل، این پدیده ناصواب را ترویج کرده است.
خانم انصاری در این یادداشت با بیان اینکه «تبلیغات در فضای مجازی» باعث ترویج قاچاق حیوانات شده است، نوشت: «قاچاق گونههای حیات وحش به یکی از بزرگترین تهدیدها برای تنوع زیستی کشور بدل شده است.» رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست در ادامه با بیان اینکه فروش «همهٔ گونههای جانوری در ایران غیرقانونی است»، اعلام کرد از توله شیر گرفته تا مار پیتون و سنجاب ایرانی تا انواع خزندگان و پرندگان به صورت غیرقانونی در ایران خرید و فروش میشوند.
او در ادامه نوشت نگهداری سنجاب ایرانی در منزل نه تنها باعث کاهش جمعیت این گونه بلکه منجر به نابودی جنگلهای زاگرس میشود، اما برخی برای زندهگیری این سنجاب درختان جنگلی را آتش میزنند یا قطع میکنند.
انصاری اضافه کرد: به عنوان یک مثال عینی نگهداری سنجاب ایرانی در منزل باعث کاهش جمعیت این گونه و در وسعت گستردهتر منجر به نابودی جنگلهای زاگرس در کشورمان میشود. با کمال تأسف سودجویان گاهی برای زندهگیری سنجاب، اقدام به آتشزدن یا قطع درختان جنگلی میکنند، درحالیکه سنجاب با جمعآوری دانهها به بقای جنگل و زادآوری درختان جنگلی کمک میکند. بدون تردید آگاهی جوامع محلی و مردم موجب میشود که هم از زندهگیری این موجودات از زیستگاهشان جلوگیری شود و هم مردم آگاهانه از خرید این جانوران و نگهداری آنها در خانه خودداری کنند.
به گفتهٔ شیما انصاری بر اساس پژوهش مرکز پژوهشهای مجلس عواملی چون «نیاز مالی»، «سرگرمی»، «باورهای خرافی» و «ناآگاهی» مهمترین دلایل قاچاق حیات وحش در کشور به شمار میروند.
رئیس سازمان محیط زیست در حالی از فروش و آگهیشدن حیوانات در حال انقراض انتقاد میکند که هفتهٔ گذشته ویدئوی بازی کردن امیر علیاکبری، کشتیگیر سابق، با یک تولهشیر با واکنشهای منفی زیادی در فضای مجازی روبرو شد.
معاون رئیس جمهوری تصریح کرد: تمامی گونههای جانوری وحشی موجود در طبیعت اعم از گونه بومی و غیربومی، در رسته حیوانات وحشی قرار دارند و «قاچاق حیات وحش» بعد از قاچاق سلاح و مواد مخدر یکی از پرسودترین انواع قاچاق در دنیا به شمار میرود. قاچاقچیان حیاتوحش به دلیل ناآگاهی مردم این قبیل حیوانات را قاچاق میکنند و به فروش میرسانند. درباره گونههای بومی نیز بهار و تابستان فصول پررونق سوداگران حیات وحش است. در طول این فصول، بیشتر آگهیهای آنلاین در این زمینه در شبکههای مجازی به چشم میخورد. وی افزود: فروش همه گونههای حیات وحش در ایران غیرقانونی است. نگهداری، خریدوفروش، جابهجایی و نگهداری حیوانات حیاتوحش و اجزای بدن مرده حیات وحش مانند تاکسیدرمی، شاخ، گوشت، پوست، سم و پنجه آنها هم غیرقانونی است. بررسیها بیانگر این است که ۲۵ درصد از گونههای آگهی شده برای فروش، در فهرست کنوانسیون بینالمللی تجارت گونههای جانوری و گیاهی وحشی در حال انقراض (سایتیس) به عنوان گونههای ممنوعه در تجارت بینالمللی مشخص شدهاند.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: براساس نتایج بررسی مراکز پژوهشی همچون مرکز پژوهشهای مجلس، مهمترین دلایل قاچاق حیات وحش در کشور عبارتند از نیاز مالی، بیکاری، سرگرمی و لذتجویی، اظهار تفاخر و تمکن مالی، دلالی حیوانات زنده و محصولات حیات وحش، باورهای خرافی و ناآگاهی از عواقب قاچاق حیات وحش.
با وجود این نه تنها سازمان محیط زیست برای پس گرفتن این تولهشیر اقدامی نکرد بلکه تنها به ثبت شکایت بسنده کرده و این ورزشکار که سابقهٔ دوپینگ را هم در کارنامهٔ خود دارد، با حضور فرماندهٔ یگان حفاظت از محیط زیست به عنوان همیار داوطلب این سازمان معرفی شد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: یکی از مهمترین اقدامات برای تحقق «قلمروی امن» حیات وحش، اقدامات ایجابی و پویشهای اجتماعی است که باید از طریق ایجاد شبکه همکاری با سازمانهای مردم نهاد دنبال کنیم. انصاری در پایان گفت: از همه فعالان محیطزیست، حفاظتگران، محیطبانان، پژوهشگران، حقوقدانان، کارشناسان زبده سازمان در ستاد و ادارات کل استانها و سایر دلسوزان دعوت میکنمکه پیشنهادهایشان را درباره سه اقدام بالا با ما در میان بگذارند.
رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست در یادداشت هفتگی خود به این موضوع اشارهای نکرده و در مورد شیوهٔ برخورد سازمان تحت مدیریتش با آقای علیاکبری نیز توضیحی نداده است.
بسیار از گونههای ایرانی و زیستگاه آنها به دلیل سوءمدیریت و بیتوجهی مسئولان به مشکلات موجود در خطر نابودی هستند. یک مقام اداره محیط زیست در ایران خرداد پارسال همزمان با «روز جهانی تنوع زیستی» اعلام کرد «سرعت انقراض تنوع زیستی» در کشور نسبت به دو قرن گذشته، «صدها برابر» و در برخی گونههای گیاهی و جانوری «هزار برابر بیشتر شده است».