ایالات متحده مخفیانه به ایران هشدار داده بود که داعش در حال آماده شدن برای انجام «حمله تروریستی» است. واشنگتن اطلاعاتی را که بتوان بر مبنای آن برای مقابله با طرحریزی و انجام حملات کرمان اقدام عملیاتی کرد را از پیش به تهران اطلاع داده بود.
بر اثر دو عملیات انتحاری هماهنگ در شهر کرمان در میان جمعیت حاضر در مراسم چهارمین سالگرد کشته شدن قاسم سلیمانی بیش از ۸۰ نفر کشته شدند.
به گفته منابع ناشناس، این هشدار محرمانه از آنجا به تهران مخابره شد که ایالات متحده اطلاعاتی به دست آورده بود که گروه وابسته به داعش خراسان در حال برنامه ریزی برای حمله به ایران است.
مقامات آمریکایی در این رابطه خاطر نشان ساختند که «اطلاعات ارسالی به ایران در مورد مکان این حملات به اندازهای مشخص بوده و همچنین زمان اعلام آن هم آنقدری بهموقع بوده که تهران میتوانسته برای خنثی کردن حملات یا به حداقل رساندن تلفات اقدام کند.»
ایران اما نتوانست از بمبگذاریهای انتحاری در شهر کرمان جلوگیری کند. یک مقام آمریکایی ناشناس گفته است که «پیش از حمله تروریستی داعش در شهر کرمان به تاریخ سوم ژانویه، دولت آمریکا یک هشدار خصوصی به ایران داده بود مبنی بر اینکه در داخل مرزهای ایران یک تهدید تروریستی وجود دارد.»
او در مورد اینکه چرا باید آمریکا در این مورد به ایران خبر داده باشد میافزاید: «دولت ایالات متحده از سیاست دیرینه خود مبنی بر موظف بودن در هشدار دادن تبعیت میکند؛ سیاستی که در تمامی ادوار برای هشدار دادن به سایر دولتها در برابر تهدیدات مرگبار بالقوه اجرا شده است.»
این مقام میگوید «[آمریکا] این هشدارها را تا حدی به این دلیل ارائه میکند که نمیخواهد زندگی بیگناهان در حملات تروریستی از دست برود.»
در حالی که این مقام اعلام کرده است که اطلاع رسانی آمریکا درباره حمله سوم ژانویه یک امر روتین برای دولت آمریکا محسوب میشود، اما تحلیلگران معتقدند که این موضوع ممکن است به معنای تلاش ایالات متحده برای اعتمادسازی با ایران باشد. چنین تلاشی در پس زمینه حملات نیروهای نیابتی تحت حمایت ایران به منافع غرب انجام می شود.
پیشتر برخی از مقامات ایرانی گفته بودند که عاملان داعش با ایالات متحده و اسرائیل مرتبط هستند. در مراسم گرامیداشت قربانیان در کرمان، سرلشکر حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران گفته بود که امروزه دیگر «داعش ناپدید شده و در نقشه سیاسی جهان هیچ اثری از آنها نیست.» او گفت که جهادیها حالا «فقط به عنوان عوامل و مزدوران آمریکا و صهیونیسم عمل میکنند.»
واشنگتن چطور به تهران خبر داده است؟
مقامات آمریکایی از بیان اینکه از چه کانالهایی برای دادن اطلاعات به ایران استفاده کردهاند خودداری کردند. آنها این را هم عنوان نکردند که آیا این اولین باری بوده که واشنگتن چنین زنگ خطری را به ایران میدهد یا خیر.
یک مقام آمریکایی گفته است که مقامات ایرانی به ایالات متحده در مورد این هشدار پاسخی ندادند.
چندین مقام آمریکایی هم گفتند که مشخص نیست چرا ایرانیها در خنثی کردن یا کاستن از شدت این حمله ناکام ماندهاند. اولین بار روزنامه آمریکایی والاستریت ژورنال روز پنجشنبه در یک گزارش اختصاصی از زبان مقامات آمریکایی عنوان کرد که ایالات متحده مخفیانه به ایران هشدار داده بود که داعش در حال آماده شدن برای انجام «حمله تروریستی» است. ایالات متحده به طور معمول هشدارهای مربوط به فعالیتهای تروریستی احتمالی را با متحدان و شرکای خود به اشتراک می گذارد.
در برخی موارد نیز به دشمنان بالقوه خود هشدار میدهد. برای مثال، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در دسامبر ۲۰۱۹ از دونالد ترامپ برای به اشتراک گذاشتن اطلاعاتی که به کرملین در خنثی کردن یک توطئه در شهر سن پترزبورگ کمک کرده بود تشکر کرد. بمبگذاریهای کرمان که منجر به کشته شدن ۸۴ ایرانی و زخمی شدن صدها نفر دیگر شد، به عنوان خونینترین حمله در داخل ایران از زمان وقوع انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ محسوب میشود.
داعش مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت و گفت که دو تن از عوامل آن کمربندهای انفجاری خود را در بین جمعیت منفجر کردند. بر طبق ایدئولوژی داعش، مسلمانان شیعه مرتد محسوب میوند.پس از اعلام خلافت داعش در عراق و سوریه، شاخه خراسان داعش اولین بار در سال ۲۰۱۵ در افغانستان ظهور کرد. این گروه مسئول بمب گذاری در نزدیکی فرودگاه کابل در ماه اوت ۲۰۲۱ بود که به کشته شدن ۱۳ سرباز آمریکایی و حدود ۱۷۰ غیرنظامی افغان منجر شد.
تکذیب یک منبع داخلی نامشخص
در پی انتشار گزارشی از سوی نشریه وال استریت ژورنال مبنی بر هشدارهای اطلاعاتی ایالات متحده به ایران قبل از وقوع انفجارهای مرگبار در کرمان، یک منبع آگاه در ایران ادعای مطرح شده در این گزارش را به کلی رد کرد.
خبرگزاری ایرنا به نقل از این منبع دیپلماتیک که نامی از وی برده نشده ماجرای هشدار ایالات متحده به ایران نسبت به احتمال وقوع حملاتی از سوی داعش را که ممکن بوده است به قیمت جان شمار زیادی از شهروندان این کشور تمام شود، رد کرده و به طور ضمنی آنرا به بیم آمریکا از احتمال وقوع حملات تلافیجویانه نسبت داده است.
این منبع به ایرنا گفته است: «اگر پیامی امنیتی از سوی آمریکا رد و بدل شده باشد، با هدف در امان ماندن واشنگتن از ضرب شست ایران، خصوصا پس از جنگ اسرائیل در غزه بوده است.»در این گزارش همچنین به سخنان اوایل دی ماه حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران اشاره شده که مدعی شده بود آمریکا در پی متهم شدن به همدستی با اسرائیل در حمله به غزه به ایران پیام داده که «دنبال گسترش دامنه جنگ نیستی» و از تهران خواسته بود «به گروههای نیابتی» خود در منطقه توصیه کند که علیه این کشور اقدامی نکنند.
انفجارهایی که همزمان با برپایی مراسم کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین سپاه قدس ایران در کرمان روی داد و داعش رسما مسئولیت آنر را برعهده گرفت بیش از ۸۰ کشته به جای گذاشت.
نشریه وال استریتژورنال به نقل از یک مقام آمریکایی که اطلاعات خود را در اختیار چند رسانه فارسیزبان دیگر از حمله بیبیسی فارسی، ایران اینترنشنال و رادیو فردا نیز قرار داده اعلام کرد که ایالات متحده به شکل خصوصی و محرمانه ایران را در جریان احتمال یک تهدید تروریستی در داخل مرزهای این کشور قرار داده بوده است.
بنا به این گزارش و به گفته منبع ناشناس که یک مقام آمریکایی است «اطلاعات ارسالی به ایران در مورد مکان و زمان وقوع این حملات به اندازی مشخص و به موقع بوده است که تهران امکان پیشگیری از آن و یا دست کم اقدام در جهت کاستن از تلفات را داشته است.»
این اطلاعرسانی محرمانه به گفته مقام آمریکایی مبتنی بر سیاست دیرین ایالات متحده در خصوص دادن هشدار به دیگر دولتها در صورت وجود تهدیدهای مرگبار و با هدف جلوگیری از جان باختن افراد بیگناه در حملات تروریستی صورت گرفته است. همزمان با انتشار گزارش وال استریت ژورنال، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به سوالی مبنی بر هشدار اطلاعاتی واشنگتن به تهران درباره حمله تروریستی کرمان، از هرگونه اظهار نظر دراین خصوص خودداری کرد.
ودانت پاتل همچنین پاسخ روشن و صریحی به سوال خبرنگاران در باره احتمال همکاری آمریکا با سپاه در صورت صحت داشتن گزارش نشریه آمریکایی وال استریت ژورنال نداد و تنها به این نکته بسنده کرد که انفجارهای کرمان تروریستی بوده و از تمام ویژگیهای حملات طراحی و اجرا شده توسط داعش برخوردار بوده است.
برخی مقامات حکومت ایران در نخستین واکنش به این حملات آنرا به اسرائیل و ایالات متحده نسبت دادند و پس از آنکه داعش رسما مسئولیت انفجارها را برعهده گرفت، این گروه اسلامگرای افراطی را «عوامل و مزدوران آمریکا و صهیونیسم» خواندند.پیش از این گزارشهای تایید نشدهای در خصوص آمادگی برخی مراکز بهداشتی پیش از برپایی مراسم سالگرد قاسم سلیمانی در کرمان منتشر شده و برخی مسئولان استانی نیز از خنثی شدن چندین بمب پیش از انفجارهای مرگبار روز ۱۳ دیماه در کرمان خبر داده بودند.