صد روز پیش که اولین اخبار درباره مسمومیت دختران دانش‌آموز در قم منتشر شد، به نظر نمی‌آمد این ماجرا کم کم به کل کشور سرایت و بعد هم وزارت بهداشت «عمدی بودن مسمومیت‌ها» را تایید کند. بعد از قم، بروجرد، تهران، امروز در کرمانشاه و اردبیل هم گزارش‌هایی از مسمومیت دختران دانش‌آموز منتشر شد.
نمایندگان مجلس درباره تعداد دانش‌آموزان مسموم شده آمارهای مختلفی ارائه داده‌اند که از ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ نفر را شامل می‌شود. شاهدان عینی ماجرای مسمومیت دانش‌آموزان دو مدرسه مجاور هاجر و سیزده آبان تهرانسر به شرق گفته‌اند که «دو زن را با ویژگی خاص» دیده‌اند که از مدرسه خارج و سوار خودرویی شدند که جلوی مدرسه منتظر آنها بود و تلاش مردم برای دستگیری آنها بی‌نتیجه بوده است.
رئیس کمیسیون آموزش مجلس به رادیو ایمنا گفته است: «بر اساس نتیجه آزمایش‌های وزارت بهداشت، گاز N۲ در سم منتشرشده در مدارس قم وجود داشت.» او بررسی‌های بعدی را بر عهده شورای<عالی امنیت ملی دانسته و ابراز امیدواری کرده که این شورا نتایج بررسی‌های خود را درباره افراد یا دستگاه‌های “معاند و خارجی که این مسئله را برای بچه‌های این سرزمین ایجاد کردند” اعلام کند.گاز N2 یا نیتروز اکسید جزو گازهای گلخانه‌ای و غیرسمی اما خنده‌آور یا هیستریک است. مشخص نیست این گاز توسط چه کسانی و با چه هدفی وارد مدارس دخترانه شده است. خبرگزاری فارس نزدیک به سپاه پاسداران به نقل از یک “منبع آگاه” خبر داد که روز سه‌شنبه ۹ اسفند سه نفر در رابطه با این موضوع توسط نهادهای امنیتی بازداشت شدند. فارس در ادامه نوشته است: «اخبار تایید نشده احتمال خرابکاری توسط شبکه نفاق را می‌دهد.»
پیشتر نیز برخی مقامات و شخصیت‌های اصولگرا این مسمومیت‌ها را به مجاهدین خلق که از آنان با نام “منافقین” نام برده می‌شود، نسبت داده بودند.
دانش‌آموزان با گاز «ان.۲» مسموم شده‌اند
حالا که مسمومیت دانش‌آموزان همین‌طور ادامه پیدا کرده است، مسئولان به اظهارنظر و گمانه‌زنی در این باره پرداخته‌اند. امروز، علیرضا منادی سفیدان، رئیس کمیسیون آموزش مجلس گفت: «براساس پیگیری‌های صورت گرفته از جانب نمایندگان و اعزام گروهی از نمایندگان مجلس به قم، و نتیجه آزمایش‌های انجام شده مشخص شد که گاز «ان.۲» (N2) در سم منتشر شده در مدارس وجود داشته است.»
در همین باره، شهریار حیدری عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم اعلام کرد که «تا الان قریب به ۹۰۰ دانش‌آموز از استان‌های مختلف کشور مسموم شدند و این آمار را امروز از یک منبع موثق دریافت کردم.» همچنین زهرا شیخی، سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس هم روز چهارشنبه اعلام کرد: «تا ۸ اسفند مسمومیت خفیف ۷۹۹ دانش‌آموز در قم گزارش شده است، درباره بروجرد هم چیزی‌که امروز در جلسه مطرح شد از دوم تا نهم اسفند نزدیک به ۴۰۰ نفر از دانش‌آموزان مسمومیت خفیف داشتند.»
طبق گزارش‌های منتشر شده، امروز والدین از مسمومیت فرزندانشان در مدرسه‌ای در محله تهرانسر خبر دادند. در ادامه این وضعیت، دانش آموزان تعدادی از مدارس دخترانه در اردبیل امروز چهارشنبه دچار مسمومیت و تعدادی از دانش آموزان به مراکز درمانی منتقل شدند.
خبرگزاری ایرنا در این باره نوشت که این اتفاق «در دبیرستان دخترانه عفاف، بهاران، معراج و سما، شاهد» در اردبیل رخ داده است. به گفته دانش‌آموزان حوالی ساعت ۱۰ تا ۱۱ آنها احساس سوزش در گلو و سستی پا کرده و متوجه مسمومیت خود شدند.
«علی محمدیان اردی»، رییس دانشگاه علوم پزشکی اردبیل در گفت و گو با ایرنا اعلام کرده که «مجموعاً دانش آموزان هفت مدرسه دخترانه درگیر این موضوع شده اند». گفته می‌شود این دانش‌آموزان «علائم تهوع، استفراغ، سردرد، سرگیجه و علائم تنفسی» داشته‌اند. به گفته او، «تا ساعت ۱۲ امروز ۱۰۸ دانش آموز به مراکز درمانی اردبیل منتقل و بیش از ۵۰ درصد آنان در بیمارستان امام خمینی بستری شدند.»
همچنین براساس گزارش‌های منتشر شده، صبح امروز در یکی از دبیرستان‌های دخترانه کرمانشاه چند تن از دانش آموزان به دلیل مسمومیت ناشی از استنشاق گاز نامعلومی دچار مسمومیت خفیف شدند.
در جریان این مسمومیت‌ها بالاخره ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران، وزیر کشور را «مامور رسیدگی و ریشه‌یابی هر چه سریع‌تر به موضوع مسمومیت تعدادی از دانش‌آموزان» در برخی مدارس کرد.
به این ترتیب هم وزیر آموزش و پرورش گفت که «اطلاع‌رسانی درباره مسمومیت‌های اخیر در مدارس دخترانه» برخی از شهرهای کشور «به عهده وزارت کشور» است. وزیر کشور هم در این باره اعلام کرد که «تاکنون کسی در رابطه با مسمومیت دانش آموزان دستگیر نشده است».
در گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌های ایران دو دانش‌آموز مدرسه ۱۳ آبان تهرانسر مسمومیتشان را این گونه روایت کرده‌اند: «دودی ندیدیم ولی بوی خیلی تلخ و بدی می‌آمد.»
۱۲۰۰ مسمومیت تا هشتم اسفند
عضو کمیسیون بهداشت مجلس یازدهم به شبکه شرق گفته تا روز ۸ اسفند ۷۹۹ دانش‌آموز در قم و نزدیک به ۴۰۰ دانش‌آموز نیز در بروجرد دچار مسمومیت خفیف شده‌اند.
زهرا شیخی گفته اعضای کمیسیون بهداشت مجلس به قم رفته و “با حضور مسئولان اطلاعاتی استان، استانداری، رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم، مسئولان آموزش و پرورش استانی و کشوری و مسئولان وزارت بهداشت و درمان” درباره وضعیت دانش‌آموان مسموم گزارش تهیه کرده‌اند.
سه‌شنبه ۹ اسفند نیز اعضای این کمیسیون جلسه مشترکی با حضور وزیر آموزش و پرورش، وزیر بهداشت و نماینده وزارت اطلاعات داشتند.
حضور مسئولان اطلاعاتی استان قم در دیدار نمایندگان مجلس با دانش‌آموزان و حضور نماینده وزارت اطلاعات در جلسه اعضای کمیسیون بهداشت مجلس با وزرای آموزش و پرورش و بهداشت نشان می‌دهد که این موضوع وارد فاز امنیتی شده است.
نماینده اصفهان اما در این باره صحبتی نمی‌کند و نتایج این دیدارها را تنها “رد مسمومیت گوارشی” و تایید “مسمومیت استنشاقی” عنوان می‌کند او می‌گوید “هنوز علت عامل اصلی مسمومیت مشخص نیست”. زهرا شیخی اضافه می‌کند که “گزارش وزارت بهداشت کامل‌تر بود و اکثر نماینده‌های حاضر در جلسه هم‌نظر بودند که گزارش سایر دستگاه‌ها قانع کننده نیست”.
عضو کمیسیون بهداشت مجلس در نهایت می‌گوید یک فرصت یک هفته‌ای به وزارت‌خانه‌ها و دستگاه‌های ذیربط داده شده تا “نتایج دقیق بررسی‌ها را به مجلس شورای اسلامی ارائه دهند”.
در این میان وزیر آموزش و پرورش که تا کنون کمترین اظهارنظر را درباره این موضوع کرده، گفته است: «به دلیل اینکه این موضوع بین بخشی است، در دولت تصمیم بر این شد که با محوریت وزارت کشور جلسه‌ای تشکیل و اطلاع‌رسانی صورت گیرد.»
ورود مسمومیت‌ها به خوابگاه بروجرد
تا کنون تمامی موارد مسمومیت منحصر به مدارس بود اما روابط عمومی استانداری لرستان اعلام کرد که سه‌شنبه شب نهم اسفند “تعداد معدودی از دانشجویان دختر در دانشگاه آزاداسلامی واحد بروجرد با مشاهده علائمی چون سرگیجه راهی بیمارستان شدند”.
هرچند به گفته استانداری این دانشجویان “پس از طی کردن رسیدگی‌های لازم، بدون هیچ مشکلی ترخیص شدند” و “شرایط در دانشگاه طبق روال عادی پیش رفته و حال این دانشجویان مساعد است”، اما این چیزی از نگرانی‌های مردم و خانواده‌ها کم نمی‌کند بلکه به آن اضافه هم می‌کند؛ چون با ورود این مسمومیت‌ها به خوابگاه دختران دیگر تقریبا محرز است که این مسمومیت‌ها به صورت سیستماتیک دختران را نشانه گرفته است.
عباس آخوندی، استاد دانشگاه، مسمومیت‌های دختران را یک “جنایت انسانی و فاجعه حکمرانی” دانسته است.
ورود به دبستان‌های دخترانه
تا کنون بیشتر مسمومیت‌های گزارش‌شده در دبیرستان‌های دخترانه بود اما اکانت ۱۵۰۰ تصویر خبر داده که دهم اسفند، در دبستان دخترانه یارجانی در نارمک تهران هم بسیاری از دانش‌آموزان پس از استشمام بوی گاز دچار مسمومیت شده و به بیمارستان منتقل شدند.
مسیح علی‌نژاد، فعال سیاسی با انتشار ویدیویی از تجمع اولیای دانش‌آموزان مقابل دبستان دخترانه یارجانی در نارمک خبر داده است.
نامه کانون مدافعان حقوق بشر به کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل در خصوص مسمومیت‌های سریالی
کانون مدافعان حقوق بشر در خصوص مسمومیت‌های سریالی دانش آموزان به کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد نامه نوشت. در این نامه به حوادث اخیر ایران و مرگ مهسا امینی در اداره گشت ارشاد هم اشاره شده است. در این نامه نوشته شده است: «به نظر می‌رسد برای ایجاد ارعاب در بین خانواده‌ها و خصوصا دختران جوان در این ماه مسمومیت دسته جمعی تعداد کثیری از دانش آموزان در دبیرستان‌ها و هنرستان‌های دخترانه اتفاق افتاد تا حدی که برخی از خانواده‌ها جرأت نمی‌کنند فرزندانشان را به مدرسه بفرستند.» در این نامه اشاره شده است که «مسمومیت از طریق استنشاق گاز» بوده است.
این نامه نوشته است که «در بیش از 50 مدرسه» در شهرهای مختلف از جمله قم، تهران، بروجرد، ساری، قزوین … «بیش از پانصد دانش آموز» با علائم مسمومیت تنفسی در بیمارستان بستری شدند. چند دانش آموز گفته‌اند که «شیئی مانند یک نارنجک» به داخل مدرسه پرتاب شده و گازی از آن خارج شده و متعاقب آن مسمومیت دسته جمعی شروع شده است.
کانون مدافعان حقوق بشر در این نامه تاکید کرده‌اند که «متاسفانه اقدام موثری در جهت کشف و علت ارتکاب چنین جرمی به عمل نیامده است» و این در حالتی است که اکثر نقاط شهرها «به دوربین مجهز بوده» و در اعتراضات و تجمعات خیابانی شرکت کنندگان به آسانی مورد شناسایی قرار گرفته و دستگیر می‌شوند.
آنها همچنین ادامه دادند که «مخالفت جمهوری اسلامی با حقوق زن مسلما ریشه و علت اصلی چنین فجایعی است» و از این رو از مقامات بین المللی ذیربط خواستند که «از کلیه امکانات قانونی خود برای پایان دادن به چنین اعمال جنایتکارانه» استفاده کنند.
آمار مسمومیت دانش‌آموزان لحظه به لحظه بیشتر می‌شود
کانال‌های رسمی خبری و کانال‌های تلگرامی که در چند ماه اخیر، اعتراضات ایران را پوشش می‌داده‌اند لحظه به لحظه گزارش‌هایی درباره مسمومیت بیشتر دختران دانش‌آموز منتشر می‌کنند.
براساس گزارش‌های منتشر شده امروز ظهر تعدادی از دانش‌آموزان دبیرستان دخترانه رضوان در شهرک ارم فردیس با مسمومیت مواجه شدند. این دانش‌آموزان با اتوبوس آمبولانس به بیمارستان کوثر کرج منتقل شدند.
روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی قم هم اعلام کرد: «از مجموع اتفاقات امروز مدارس قم ۱۲ دانش آموز در بیمارستان تحت نظر هستند. در حال حاضر اقدامات تشخیصی و مراقبتی از سوی پزشکان و متخصصان برای این دانش آموزان در حال انجام است که در صورت پایداری شرایط جسمانی، در ساعات آینده از بیمارستان ترخیص می‌شوند.»
کانال تلگرامی ۱۵۰۰ تصویر همچنین در ویدئویی از مسمومیت دانش‌آموزان در مدرسه دخترانه جاجرودی تهران، مدرسه دخترانهای در اردبیل، مدرسه دخترانه صنعتی اصفهان، مدرسه دخترانه زرازوند تهران، دبستان دخترانه استاد خدابخش تهران، دبیرستان دخترانهای در بلوار فردوس غرب تهران خبر داد.
