ملی مذهبی _ هفت سال پس از تصویب لوایح مرتبط با اف‌ای‌تی‌اف (FATF)، (لوایح مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم)، در مجلس شورای اسلامی و ارجاع به مجمع تشخیص مصلحت نظام، به‌دلیل مخالفت شورای نگهبان، این مجمع هنوز تکلیف این دو لایحه را مشخص نکرده تا ایران کماکان در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف در کنار کره شمالی باقی بماند. لیست سیاهی که مراودات مالی ایران با سایر کشورها را عملا مختل کرده است.
به گزارش ایران وایر ، اف‌ای‌تی‌اف (FATF) سازمانی بین‌المللی است که در سال ۱۹۸۹ به ابتکار کشورهای عضو گروه «جی ۷» تشکیل شد. این سازمان وظیفه دارد تا وضعیت قوانین مبارزه با پولشویی در بازار‌های مختلف مالی را در سراسر جهان بررسی و نتیجه آن را در جلساتی که هر چهار ماه یک‌بار برگزار می‌شود، به اطلاع کشورهای عضو برساند. این موضوع باعث می‌شود تا این کشورها بتوانند ریسک سرمایه‌گذاری در بازار‌های مالی هدف را بررسی و در مورد سرمایه‌گذارانی که به «کشورهای مشکوک» می‌روند، احتیاط لازم را داشته باشند.
«خروج از لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف، رفع تحریم‌ها و احیای برجام»، وعده سه‌گانه مهمی بود که مسعود پزشکیان، رییس‌جمهوری ایران، در دوره انتخابات مطرح کرد و با اقبال عمومی مواجه شد. مسعود پزشکیان روز ۲۹ خرداد گفته بود: «پول نفت ما نباید به جیب قاچاق‌چیان برود. با تحریم شاید بتوان زنده ماند اما نمی‌شود پیشرفت کرد. ان‌شاالله با پشتوانه مردمی، احیای برجام، رفع تحریم‌ها و دیگر موانع بانکی مانند اف‌ای‌تی‌اف حل شدنی خواهد بود.»
او در ادامه تبلیغات انتخاباتی، در روز سوم تیر نیز بر این وعده تاکید کرده و می‌گوید: «ما لاجرم برای توسعه، نیاز به ارتباطات بین‌المللی داریم. نیاز به حل مشکل اف‌ای‌تی‌اف داریم. نیاز به تنش‌زدایی داریم.»
از ابتدا روشن بود که وعده سه قلو «خروج از لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف، رفع تحریم‌ها و احیای برجام»، برای تیم «پزشکیان-ظریف»، تنها یک وعده تبلیغاتی نیست، بلکه راهبردی اقتصادی برای حل مشکلات است. ولی این پرسش مطرح است که چرا دولت در برابر گروگان‌گیری لوایح دوگانه مرتبط با اف‌ای‌تی‌اف توسط مجمع، تحرک لازم را ندارد و نمی‌کوشد پیش از حل تحریم‌ها، خروج ایران از لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف که می‌تواند چهره ایران را در نظام بین‌الملل اصلاح و موضع ایران در مذاکرات را تقویت کند، تحقق بخشد؟
درست است که رسیدگی مجدد به لوایح دوگانه مرتبط با اف‌ای‌تی‌اف در مجمع، پس از نامه‌نگاری مسعود پزشکیان با رهبر جمهوری اسلامی، از سر گرفته شد ولی رصد اخبار داخلی مجمع نشان می‌دهد که با آغاز مذاکرات ایران و آمریکا در عمان، روند رسیدگی به این لوایح کند شده و به نظر مجمع مترصد تعیین تکلیف مذاکرات عمان، برای اتخاذ تصمیم نهایی در خصوص این لوایح است.
«مجید انصاری»، معاون حقوقی دولت پزشکیان در تازه‌ترین اظهار‌نظر، وعده داده که مجمع تشخیص مصلحت نظام، لوایح دوگانه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم که الحاق به دو کنوانسیون بین‌المللی است را تصویب خواهد کرد و گفته: «فضای مجمع برای تصویب این لوایح را مثبت ارزیابی می‌کنم.» او به ایلنا گفته: «دولت به شدت معتقد است برای روان‌سازی مراودات بین‌المللی، سرمایه‌گذاری‌ها و کسب‌وکارها و در راستای تسهیل امور مردم، نیاز جدی به تصویب این دو لایحه وجود دارد. عدم پیوستن به این دو کنوانسیون مشکلاتی برای مراودات اقتصادی با کشورهای مختلف حتی کشورهای همسایه و دوست ایجاد کرده است. کشورهای طرف قرارداد ایران به این معاهدات پیوسته‌اند و الزاماتی وجود دارد که کشورهای عضو باید رعایت کنند، وقتی ایران به این معاهدات نمی‌پیوندد محدودیت‌هایی برای مراودات اقتصادی ایجاد می‌شود.»
چرا روند تصویب لوایح دوگانه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم در مجمع با کندی پیش می‌رود؟
مخالفان پذیرش شروط اف‌ای‌تی‌اف که تاکنون اجازه تصویب لوایح دوگانه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم را در مجمع نداده و در برابر تصویب این لوایح سنگ‌اندازی کرده‌اند، معتقدند تصویب این لوایح از یک سو راه دور زدن تحریم‌ها را از ایران سلب می‌کند و دوم حمایت مالی از گروه‌های تحت حمایت ایران را با مشکل مواجه می‌سازد. به همین دلیل هم تصویب این لوایح در مجمع به مدت ۷ سال به درازا انجامیده است. اما در پی نامه‌نگاری پزشکیان با رهبر جمهوری اسلامی، اواخر سال ۱۴۰۳ دستور رسیدگی مجدد به این لوایح به مجمع رسید و فروردین ۱۴۰۴، «صادق لاریجانی آملی»، رییس مجمع اعلام کرد: «با مجوز مقام معظم رهبری مجددا بررسی این لوایح در دستور کار مجمع قرار گرفت و در جلسات متعدد کارشناسی در کمیسیون‌های مختلف از جمله کمیسیون مشترک از جهات مختلف مورد بررسی و مداقه قرار گرفت. حق تحفظ و شروط مجلس شورای اسلامی در مورد دولایحه «سی‌اف‌تی» و «پالرمو» مبنی بر این‌که این لوایح در چارچوب قانون اساسی و قوانین داخلی قابل اجرا خواهد بود نکته مهمی است که به تایید کمیسیون مشترک رسیده و طبیعتا در صحن مجمع مورد بررسی قرار خواهد گرفت.»
قرار بود امروز ۱۳اردیبهشت۱۴۰۴، چهارمین جلسه هفتگی مذاکرات ایران و آمریکا به میانجی‌گری عمان که از ۲۳فروردین۱۴۰۴ شروع شده، برگزار شود ولی در طول ۴ هفته گذشته هیچ اتفاق تازه‌ای در خصوص لوایح مطرح در مجمع صورت نگرفته و به‌نظر مجمع عجله‌ای برای ورود به جزییات و تصویب نهایی این لوایح ندارد و به نظر نیم‌نگاهی به عمان و خروجی مذاکرات دارد. یعنی مجمع تصویب این لوایح را به حصول توافق و رفع تحریم‌ها گره زده است. گویی در وضعیت تحریم، اف‌ای‌تی‌اف برای ایران علی‌السویه است.
اهمیت تصویب لوایح دوگانه، همزمان با مذاکرات عمان
تصویب لوایح مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم، در مجمع، می‌تواند «خروج ایران از لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف» را به یکی از محورهای مذاکرات ایران و آمریکا در عمان تبدیل و تلاش تیم ایرانی برای جلب حمایت آمریکا جهت خروج ایران از لیست سیاه را در پی داشته باشد، چرا‌که بدون حمایت سیاسی و اجماع ۳۹ کشور عضو پنل از جمله آمریکا و اسراییل خروج یک کشور از لیست سیاه ممکن نیست.
«وحید شقاقی»، مشاور دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام در این خصوص می‌گوید: «این تصور که با تصویب این دو طرح، کشور به‌طور خودکار از لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف خارج می‌شود، درست نیست. چنان‌چه این‌ها به تصویب برسند و کلیه الزاماتی که برای کشورها دیده شده هم رعایت شود، باز نباید آن را به معنای این بگیریم که ایران را از لیست سیاه خارج می‌کنند. سازوکار به این شکل است که برای خروج یک کشور از لیست سیاه باید ۳۹ کشور عضو پنل، همگی به اجماع برسند و با آن موافقت کنند. امروز در میان این ۳۹ کشور که رای تعیین کننده‌ای دارند، آمریکا و رژیم صهیونیستی هم حضور دارند.»
او می‌افزاید: «تنش‌های موجود میان ایران و رژیم صهیونیستی نشان می‌دهند که احتمال موافقت رژیم صهیونیستی با خروج ایران از لیست سیاه نزدیک به صفر است.» به گفته شقاقی خروج ایران از لیست سیاه هم نیاز به تصویب و اجرای الزامات آن دارد و هم نیازمند جلب نظر آمریکا است. در واقع بدون حل مشکل با آمریکا، راهی برای خروج کشور از لیست سیاه وجود ندارد. امروز مذاکرات هسته‌ای دو جلسه آن برگزار شده و می‌تواند در چارچوب بحث‌هایی که انجام می‌شود به موضوع لیست سیاه هم پرداخت. در چارچوب این به اصطلاح بده بستان‌های سیاسی می‌توان موافقت واشنگتن را هم جلب کرد و راه را برای خروج کشور از این لیست فراهم کرد.»
بنابراین دولت ایران برای حل معضل لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف و تحریم‌ها باید با آمریکا به توافق برسد ولی قبل از توافق با آمریکا باید الزامات حقوقی آن را در داخل حل کرده باشد. از این رو، توافق با مجمع قبل از رسیدن به توافق با آمریکا باید در اولویت قرار گیرد تا تیم ایرانی بتواند در توافق آمریکا، مساله خروج ایران از لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف را به‌عنوان یک خواسته طرح و پیگیری کند.
۸۰ درصد ایرانیان موافق توافق ایران و آمریکا
«متین رمضان‌خواه»، جامعه‌‌شناس و معاون پیشین امور استان‌های معاونت راهبردی ریاست‌جمهوری در تشریح نتایج یک نظرسنجی گفته است: ۸۰ درصد ایرانیان موافق توافق ایران و آمریکا با حفظ دستاوردهای موشکی و هسته‌ای هستند. او به «اعتماد» گفته است: «ایرانیان باور دارند ایران برای آن‌که بتواند یک تعامل سازنده با جهان داشته باشد، نیازمند مذاکره است و ۸۰ درصد ایرانیان طبق آخرین نظرسنجی‌ها اعلام کردند که ایران باید ضمن حفظ مصالح ملی خودش که آن را به‌صورت ویژه در حوزه موشکی و هسته‌ای دیده‌اند، با آمریکا مذاکره کند. یعنی اصل مذاکره را منوط به حفظ منافع ملی ایران و دستاوردهای موشکی و هسته‌ای‌شان پذیرفته‌اند.»
او توضیح نداده که این نظرسنجی کی و توسط چه نهادی انجام شده ولی بدون شک یکی از دلایل پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری، وعده سه قلو «خروج از لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف، رفع تحریم‌ها و احیای برجام» بود. تعهد به اجرای این وعده، حکم می‌کند که دولت همزمان مذاکرات داخلی و خارجی برای حل معضل لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف و تحریم‌ها را با جدیت دنبال کند و در این مذاکرات مدافع منافع ملی و حقوق مردم ایران باشد. «ایران‌وایر» این وعده را پیگیری و تحولات مرتبط با سیاست خارجی را رصد و گزارش خواهد کرد.
