سازوکار سقوط حکومت ها چیست؟

معمای فروپاشی یک شبه برخی نظام های دیکتاتوری؛ فرسودگی از چه زمانی آغاز می شود؟

ملی مذهبی _ سقوط ناگهانی و سریع حکومت‌هایی که مدت‌ها پابرجا بوده‌اند در طول تاریخ مسبوق به سابقه است. سقوط این حکومت‌ها هر چند اغلب «یک شبه» توصیف می‌شود اما روندی طولانی را برای رسیدن به نقطه نهایی طی کرده است.

به گزارش یورونیوز ، پشت پرده سقوط ناگهانی و سریع حکومت‌ها اغلب سال‌ها تنش، شکاف و اشتباهاتی از طرف حاکمان وجود دارد که در نهایت منتهی به سقوط حکومت می‌شود. به این ترتیب آنچه در ظاهر سقوط سریع و ناگهانی حکومت به نظر می‌رسد در عمل محصول انباشت نارضایتی عمومی، کاهش سطح مشروعیت ، قدرت و انعطاف‌پذیری حکومت است. در این مطلب به سقوط «یک شبه» حکومت‌ها با توجه به سقوط اخیر حکومت سوریه پرداخته شده است.

چرا برخی حکومت‌ها سریع و ناگهانی فرو می‌پاشند؟

حکومت‌ها هر چه قدر هم تضعیف شده باشند اما تا آخرین لحظه حیات‌شان به دلیل کنترل بر ساختار سیاسی، اقتصادی و رسانه‌ای به نظر بسیار مستحکم می‌رسند.

این در حالی است که پشت این ظاهر محکم و استوار ساز و کار پیچیده‌ای از عوامل مختلف از جمله سرکوب، وفاداری، ترس و حمایت خارجی آنها را سر پا نگه داشته است. تغییر در هر کدام از این عوامل می‌تواند به طور ناگهانی باعث فرو ریختن سازه‌ای شود که در ظاهر به نظر مستحکم می‌رسد.

دلایل اصلی فروپاشی و سقوط ناگهانی و سریع حکومت‌ها عبارتند از:

  • کاهش مشروعیت: حکومت‌ها با اقناع مردم به اینکه آنها رهبران مشروع کشور هستند به حکمرانی خود ادامه می‌دهند. کاهش سطح مشروعیت می‌تواند اعتماد عمومی به حکومت را خدشه‌کار کند و زمینه ساز اعتراض و شورش شود.
  • فرسایش سطح وفاداری: نخبگان نظامی و سیاسی و اقتصادی اغلب سود و ضرر وفاداری خود به حکومت را ارزیابی می‌کنند. خروج از ساختار حکومت و پشت کردن به آن ممکن است به سرعت از زمانی که آغاز شد گسترش پیدا کند.
  • فروپاشی اقتصادی: بحران‌های اقتصادی و فروپاشی اقتصاد کشور به شدت دست حکومت‌ها را برای نگه داشتن سطح وفاداری نیروهای خودی در حد بالا می‌بندد. به همین دلیل اغلب در دوره‌های بحران اقتصادی شاهد گسترش نارضایتی در میان پایه‌های خود حکومت‌ها هستیم.
  • انزوای بین‌المللی: حکومت‌هایی که یک متحد نزدیک خود را از دست داده‌اند یا در سطح بین‌المللی در انزوا قرار گرفته‌اند آسیب‌پذیر می‌شوند.
سقوط حکومت بشار اسد در سوریه
سقوط حکومت بشار اسد در سوریهAP Photo

حکومت بشار اسد چگونه باقی مانده بود و چگونه فروپاشید؟

حکومت بشار اسد در سوریه با کمک نیروهای خارجی یعنی روسیه، ایران و گروه حزب‌الله لبنان پابرجا مانده بود. ایران با ارسال نیروی زمینی و روسیه با اعزام نیروی هوایی بارها حکومت بشار اسد را در نبردهای مهم جنگ داخلی نجات داده بودند.

تضعیف گروه حزب‌الله لبنان در جنگ داخلی سوریه به فروپاشی حکومت بشار اسد کمک کرد. وابستگی بیش از حد به کمک خارجی، فروپاشی اقتصادی، نارضایتی داخلی و انزوای بین‌المللی عواملی بودند که در کنار یکدیگر زمینه‌ساز سقوط سریع و ناگهانی حکومت سوریه شدند.

عدم وفاداری نیروهای نظامی به بشار اسد در آخرین روزهای حکومتش با سقوط سریع شهرهای حلب، حما و حمص مشخص شد.

مطالب مرتبط

ضیا نبوی

اگر قرار است در کشاکشِ این تراژدی هولناک، جبهه‌ای را انتخاب کنیم، بهتر آن است که آن سو، طرفِ زندگی باشد و ازینکه بواسطه یک چنین انتخابی چگونه داوری می‌شویم و مطابقِ گفتارهای زندگی‌ناباورِ موجود، در کدام دسته قرار می‌گیریم، پروایی نداشته باشیم. اگر آری گفتن به شیوه‌ی پوششی که می‌پسندیم ما را از نظر مدافعین وضعیت، در صفِ براندازان تعریف می‌کند، نهراسیم و اگر بواسطه‌ی آری گفتن به غریزه‌ی زیستن یا همدلی با هموطنانمان آسیب‌دیده‌ از جنگ در صف مدافعین نظام قرارمان می‌دهند، پروایی نداشته باشیم.

گزاره ای خطرناک برای ایران و‌ همه‌ی ما ایرانیان

همه می‌دانیم جنگی که اکنون درگرفته، محصول مشترک «نظم بین الملل نابرابر» و وحشی، از یک طرف و «ساختار غیردموکراتیک و فاسد داخلی» از سوی دیگر است.
«این جنگ ما نیست، جنگ جمهوری اسلامی با اسراییل است». خطر این گزاره برای ایران و‌ همه‌ی ما ایرانیان در شرایط کنونی، بسیار بیشتر از جنگنده های F35 است. این گزاره ایست که اسراییل، خیلی بیشتر از ادوات جنگی اش روی آن حساب باز کرده است و بال رسانه ای اش یعنی شبکه اینترنشنال بسیار عریان در حال القای آن است و بی پروا مردم را به شورش دعوت می کند. متاسفانه بستر چنین گزاره ی خطرناکی را با هزار آه و افسوس، فساد نظام سیاسی ایران مهیا کرده است.

در پی حمله اسرائیل به مناطق غیرنظامی

بنا بر گزارش‌های منتشرشده در رسانه‌های بین‌المللی همچون هدف اصلی حملات، ایجاد اختلال در زیرساخت‌های برنامه هسته‌ای ایران و ضربه به فرماندهان ارشد نظامی اعلام شد. با این حال، شواهد میدانی و گزارش‌های منابع داخلی ایران از تلفات گسترده میان شهروندان غیرنظامی حکایت دارد.

مطالب پربازدید

مقاله