ملی مذهبی _ بر اساس اصل ۱۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی در صورت فوت، عزل، استعفا، و یا غیبت و بیماری بیش از دو ماه رئیس جمهور، معاون اول او با موافقت رهبر اختیارات و مسئولیتهای او را برعهده میگیرد و شورای متشکل از او، رئيس مجلس و رئيس قوه قضائيه موظف هستند شرایطی را فراهم کنند که ظرف مدت زمانی حداکثر ۵۰ روزه رئيس جمهور جدید انتخاب شود.
تاکنون در تاریخ جمهوری اسلامی یک بار محمدعلی رجایی به عنوان رئیس جمهور در شهریور ۱۳۶۰ کشته شد و پس از آن در مهر ماه همان سال علی خامنهای به عنوان رئیس جمهور جدید به قدرت رسید.
محمد دهقان، معاون حقوقی ابراهیم رئيسی شب گذشته اعلام کرد که قانون اساسی جمهوری اسلامی برای هر شرایطی «راه حل متناسب حقوقی» را پیشبینی کرده و مردم نباید نگران باشند.
قانون اساسی جمهوری اسلامی پیشبینی کرده است که در صورت مرگ رییسجمهور این کشور یا بروز اتفاقی برای او، بهشکلی که قادر به انجام وظایف روزمرهاش بهمدت بیشتر از دوماه نباشد، انتخابات ریاستجمهوری باید ظریف حداکثر ۵۰ روز برگزار شود؛ اما در این مدت اختیارات او بین سه نفر تقسیم میشود.
مطابق معمول و براساس اختیار وسیعی که قانون اساسی جمهوری اسلامی پس از سال ۱۳۶۸ به رهبر داده است، با موافقت «علی خامنهای»، معاون رییسجمهور که اکنون «محمد مخبر» است، موقتا اختیارات او را بر عهده میگیرد.
این بدان معناست که جلسات هیات دولت که روزهای یکشنبه و چهارشنبه در ایران برگزار میشود، با ریاست معاون اول رسمیت پیدا میکند و او همانند کفیل ریاستجمهوری، هر اختیاری که رییسجمهور داشته را، موقتا عهدهدار میشود.
در این بین اما بهجز نقش کلیدی خامنهای و مخبر، دو نفر دیگر هم بازیگران مهم این دوره گذار خواهند بود.
قانون اساسی جمهوری اسلامی میگوید همزمان شورایی متشکل از رییس مجلس و رییس قوهقضاییه و معاون اول رییسجمهور، موظف است مقدمات برگزاری انتخابات ریاستجمهوری را حداکثر ظرف مدت ۵۰ روز فراهم کند.
درحالحاضر این دو فرد، «محمدباقر قالیباف» و «غلامحسین محسنی اژهای» هستند. روسای مجلس و قوهقضاییه که در صورت مرگ احتمالی رییسجمهور در سانحه هوایی، با همکاری محمد مخبر، باید تا پیش از مرداد۱۴۰۳ انتخابات ریاست جمهوری را برای تعیین جانشینی ابراهیم رئیسی برگزار کنند که چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران خواهد شد.
درصورتیکه سانحه هوایی باعث مرگ رئیسی شده باشد و اگر تا مرداد۱۴۰۳ علی خامنهای در قید حیات باشد، فردی که در انتخابات فرضی امسال به ریاست جمهوری برسد، نهمین رییسجمهور ایران و ششمین فردی است که در دوره حکمرانی خامنهای، به ریاست دولت در ایران میرسد.
از انقلاب بهمن ۱۳۵۷ تاکنون دو بار انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری در این کشور برگزار شده است. بار اول زمانی بود که «ابوالحسن بنی صدر» با رای مجلس شورای اسلامی از ریاستجمهوری عزل شد و با برگزاری انتخابات پیش از موعد ریاستجمهوری، «محمدعلی رجایی» به ریاست جمهوری رسید و دفعه دوم، هنگامی بود که رجایی با سابقه کمتر از یک ماه ریاست کشته شد و علی خامنهای در یک انتخابات زودهنگام، سومین رییسجمهور ایران شد.
آیا ۴۳ سال پس از آخرین انتخابات ریاستجمهوری پیش از موعد، جمهوری اسلامی شاهد سومین انتخابات از این دست خواهد بود؟