ملی مذهبی _ با وجود اعلام رسمی پیروزی مسعود پزشکیان و علیرغم پیامهای تبریک کشورهای همسایه و قدرتهای «دوست» یعنی روسیه و چین، اتحادیه اروپا و اکثر کشورهای غربی موضعی در این مورد اتخاذ نکردهاند.
دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ایران روز جمعه بار دیگر با مشارکت پایین رای دهندگان به پایان رسید و بنا بر اعلام وزارت کشور، مسعود پزشکیان که سابقه وزارت همچنین چندین دوره نمایندگی مجلس شورای اسلامی دارد، به عنوان پیروز این انتخابات اعلام شد.
این انتخابات همزمان با تشدید تنشها در خاورمیانه در پی جنگ اسرائیل و حماس و حزبالله (متحدان ایران در منطقه) همچنین افزایش فشار غرب بر ایران به دلیل تداوم برنامه غنیسازی اورانیوم برگزار شد.
پس از اعلام این خبر، «تایمز» اسرائیل از مسعود پزشکیان به عنوان یک رئیس جمهور «اصلاح طلب» یاد کرد و به این موضوع اشاره کرد که او در اولین سخنانش پس از پیروزی گفته است «دست دوستی را به سوی همه دراز خواهد کرد» و میخواهد «از همه برای پیشرفت کشور» استفاده کند.
«هاآرتس» نیز از پزشکیان به عنوان «اصلاح طلب» و «میانهرو» یاد کرده که وعده کاهش سختگیریها را در اجرای قانون حجاب اجباری داده است؛ وعدهای که هنوز مشخص نیست که چقدر در تحقق آن موفق خواهد بود.
«جروزالم پست» پزشکیان را سیاستمداری «میانهرو» توصیف کرد و با اتکا به ویدئوهای منتشر شده در شبکههای اجتماعی نوشت که پس از انتشار خبر پیروزی او، حامیانش در بسیاری از شهرها و شهرستانهای ایران به خیابانها آمده و به رقص و پایکوبی پرداختند.
این وبسایت خبری نیز روی این بخش از سخنان پزشکیان تکیه کرد که متعهد شده «درهای ایران را به روی جهان باز کند و آزادیهایی را که مردم آرزو داشتند، ارائه دهد.»
«جروزالم پست» همچنین به این موضوع اشاره میکند که در پی مشارکت حدود ۵۰ درصدی شهروندان، پزشکیان در رقابتی تنگاتنگ مقابل کسی به پیروزی رسیده که مذاکره کنندهای تندرو در موضوع برنامه هستهای ایران محسوب میشده و مدافع سرسخت تعمیق روابط با روسیه و چین بوده است.
این روزنامه اسرائیلی معتقد است که اگرچه انتظار نمیرود رئیس جمهور جدید تغییر عمدهای در برنامه هستهای یا تغییری در حمایت از گروههای شبهنظامی ایران در سراسر خاورمیانه ایجاد کند، اما از آنجا که او دولت را اداره میکند، میتواند بر لحن سیاست خارجی و داخلی ایران تأثیر بگذارد.
این روزنامه همچنین به نقل از تحلیلگران مینویسد که پیروزی پزشکیان ممکن است سیاست خارجی عملگرایانه را ترویج کند، تنشها را بر سر مذاکرات متوقف شده هستهای با قدرتهای بزرگ کاهش دهد و چشمانداز کثرتگرایی سیاسی را بهبود بخشد.
با این حال اذعان دارد که بسیاری از رای دهندگان درباره توانایی پزشکیان در تحقق وعدههای انتخاباتی خود تردید دارند، زیرا وزیر سابق بهداشت علناً اعلام کرده که قصد رویارویی با نخبگان قدرت ایران از جمله روحانیون و منابع امنیتی را ندارد. با قطعی شدن پیروزی مسعود پزشکیان در دور انتخابات ریاستجمهوری و از همان ساعات اولیه پیامهای تبریک رهبران و مقامات کشورهای خارجی روانه تهران شد. یک رویه معمول و عرف دیپلماتیک که طبیعتا با محوریت کشورهای همسایه و کشورهای «دوست» آغاز و ادامه یافت.
علاوه بر پیامهای تبریک کشورهای همسایه از عراق و پاکستان گرفته تا جمهوری آذربایجان و ارمنستان، مقامات عربستان سعودی و برخی از حاشیهنشینان خلیجفارس در زمره مقاماتی بودند که در ارسال پیام خود تعلل نکردند.
رئیسجمهور ترکیه نیز که علاوه بر برخورداری از روابط «مستحکم» با ایران حالا یک رئیسجمهور «همزبان» را در مرزهای شرقی خود میبیند، قبل از عزیمت به آلمان برای تماشای بازی فوتبال تیم ملی ترکیه برابر هلند، ضمن تبریک به همتای ایرانی خود برای ملت دوست و برادر ایران آرزوی بهروزی و سعادت کرد.
از آنسو اما ولادیمیر پوتین که همین چند روز پیش با محمد مخبر، کفیل ریاستجمهوری ایران در قزاقستان دیدار کرده بود بلافاصله پیروزی پزشکیان را تبریک گفت، هر چند بهنظر میرسید سعید جلیلی بیشتر میتوانست در راستای منویات کرملین حرکت کند.
چینی ها که یکی از ۵ عضو دائم شورای امنیت هستند هم همداستان با همتایان روس خود از رئیسجمهوری مسعود پزشکیان استقبال کردند. رویهای که عمدتا از سوی سایر کشورهای عضو سازمان همکاریهای شانگهای از جمله هند که روابط اقتصادی و حجم مبادله قابل توجهی با ایران دارد هم دنبال شد.
قدرتهای اقتصادی دموکراتیک شرق آسیا نظیر ژاپن و کرهجنوبی هم در سطح وزاری خارجه با انتشار بیانیههایی انتخاب پزشکیان را تبریک گفتهاند.
اما با وجود گذشت بیش از نیمروز از اعلام رسمی پیروزی این وزیر سابق محمد خاتمی کشورهای غربی هنوز دستکم بصورت علنی خوشنودی خود را از این مهم ابراز نکردهاند.
نگاهی گذرا به حسابهای مقامات اروپایی در شبکههای اجتماعی هم نشان میدهد که هیچکدام نسبت به این موضوع دستکم تا غروب شنبه واکنشی نداشتهاند. هر چند روز شنبه در اکثر کشورهای غربی حالت نیمهتعطیل دارد ولی باز هم نگاهی گذرا به حساب جوزپ بورل، مسئول سیاستخارجی اتحادیه اروپا یا شارل میشل، رئیس شورای اتحادیه اروپا ثابت میکند آنها در مورد مسائل سیاسی دیگری موضعگیری داشته اند. مثلا شارل میشل انتخاب رئیسجمهور موریتانی را تبریک گفته یا جوزپ بورل در مورد مسائل امنیتی اروپا اظهار نظر کرده است.
آخرین پست ویکتوراوربان، نخست وزیر مجارستان در شبکه اجتماعی ایکس که کشورش ریاست دورهای اتحادیه اروپا را برعهده دارد نیز مربوط به دیدار سرزدهاش با ولادمیر پوتین و تلاش برای برقراری صلح در جنگ اوکراین است.
این درحالیست که موضعگیری مقامات اروپایی و آمریکا در خصوص «حادثه» کشتهشدن ابراهیم رئیسی و ارسال پیام تسلیت آنها به تهران موجی از انتقادها را دامن زده بود.
وزارت خارجه آمریکا هم در سطح پاسخ کتبی به سئوال یک رسانه ضمن تاکید بر ناعادلانه بودن انتخابات در ایران به ذکر این نکنته که نتیجه این انتخابات تاثیری بر رویکرد واشنگتن ندارد، بسنده کرده است.
این درحالیست که بخشی از اپوزیسیون جمهوری اسلامی در خارج از کشور بویژه دسته معتقد به «تغییر رژیم» با بسیج نیروهای خود در مقابل شعب رای گیری مستقر در سفارتخانه های ایران ضمن انتقاد از افرادی که رایمی دادند و فیلم گرفتن از آن ها که بعضا با هتاکی و توهین نیز همراه میشد، سعی کردند صدای انتقاد خود را نه تنها به داخل ایران که به گوش دولتمردان غربی قائل به ادامه رابطه با تهران نیز برسانند.
مشخص نیست سکوت غرب در برابر انتخاب پزشکیان ریشه در این موضوع دارد یا با دلیل دیگری داشته باشد.
هم چنین
رسانههای اسرائیلی در حالی از عباراتی همچون «اصلاح طلب» یا «میانهرو» برای توصیف این چهره سیاسی استفاده میکنند که پزشکیان پیش از این در گفتگو با ایسنا، درباره اهميت حمايت از مواضع رهبری و دفاع از اصل ولايت فقيه گفته بود: «شک كردن در اين مساله و اينكه اعتقاد به آن را زير سوال ببريم، از نظر اعتقادی جايی ندارد.»
او در گفتگو با روزنامه «همدلی» نیز گفته بود که «در مسئله سیاست خارجی، باید با رهبری هماهنگ شود. چون طبق قانون لازم است که سیاستها و جهتها را ایشان تعیین کند.»
پزشکیان همچنین سال ۱۴۰۰ در مصاحبه با همین روزنامه، درباره عدم پیگیری آمار کشته شدگان در جریان اعتراضات ۹۸ به افزایش قیمت بنزین گفته بود که شمار کشته شدگان را «باید از قوه قضاییه بپرسید که مسئول است. نماینده چه کاری میتواند انجام دهد؟»
او در ادامه، در پاسخ به خبرنگار که خواستار تلاش نمایندگان مجلس برای شفاف سازی در این باره شده بود، گفت: «آنهایی که اعلام کردند، رفتند زندان. من زندان نرفتم. شما انجام بده برو زندان.»
مسعود پزشکیان در واکنش به اعتراضات ۱۴۰۱ در پی مرگ مهسا امینی که بار دیگر سرکوب خونین حکومتی و کشته شدن صدها نفر را در پی داشت نیز طی بیانیهای اعلام کرد: «چنین شرایطی فقط به سود منافقان و دشمنان مردم ایران است که نفع خود را در ایجاد اغتشاش و ناآرامی و افزایش نارضایتی و شکاف بین مردم و حاکمیت میبینند.»