ملی مذهبی _ در پی مرگ مشکوک «جواد روحی» در زندان نوشهر، سازمان عفو بینالملل در بیانیه‌ای تند خواستار بازخواست قضایی همه مسئولان جمهوری اسلامی شد که «مظنون به نقش داشتن در جنایت علیه جواد روحی» هستند.
سازمان عفو بینالملل در بیانیه‌ای «مرگ جواد روحی، جوان معترض حین بازداشت شده خودسرانه» را تاییدی دیگر بر «تجاوز نفرت‌انگیز مقام‌های جمهوری اسلامی ایران به حق حیات» در جریان نقص گسترده حقوق بشر خواند و تاکید کرد که پرونده جان باختن این معترض زندانی باید «به طور موثر و مستقل» مورد رسیدگی قرار گیرد.
در این بیانیه، تاکید شده است که مقامات جمهوری اسلامی از ابتدا جواد روحی را در معرض «ناپدیدسازی قهری و شکنجه و دیگر بدرفتاری‌ها» قرار دادند تا او را وادار به «اعتراف اجباری» کنند و تا ۶ هفته «با مخفی نگهداشتن سرنوشت او و محل نگهداریش» او را در معرض ناپدیدسازی قهری قرار دادند در حالی که طی این مدت، این جوان معترض «در سلول انفرادی بازداشتگاه سپاه پاسداران» محبوس بود.
عفو بینالملل همچنین به نقل از منابع مطلع و اطلاعاتی که گردآوری کرده است، افزود: «جواد روحی در دوره بازداشت، مورد ضرب و شتم شدید» قرار گرفته بود، و نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی با ضربات «شلاق از جمله بر کف پا و حین بستن به تیرک» و همچنین «شوک الکتریکی» و «گذاشتن یخ روی بیضه‌هاش» او را مورد شکنجه قرار داده بودند.
در بیانیه عفو بینالملل همچنین تاکید شده که «نیروهای سپاه پاسداران» در بازداشتگاه «بارها اسلحه را به سوی سر جواد روحی نشانه رفته و تهدید کرده بودند که در صورت عدم اعترافات اجباری به او شلیک» می‌کنند.
در بخشی از بیانیه عفو بینالملل آمده است که جواد روحی در اثر این شکنجه‌ها و دیگر بدرفتاری‌های انجام شده با او در حین بازداشت دچار جراحت و بیماری‌های متعدد از جمله «بی‌اختیاری ادرار، ناراحتی گوارشی و اختلال حرکتی و گفتاری» شد اما مقام‌های مسئول او را از دسترسی به درمان و مراقبت‌های پزشکی محروم کردند.
این بیانیه همچنین محاکمه جواد روحی در دادگاه انقلاب ساری را «محاکمه به شدت ناعادلانه» و مبتنی بر «اعترافات اجباری ناشی از شکنجه» خواند و تاکید کرد که این جوان معترض در جریان محاکمه که «فقط طی یک جلسه کمتر از یک ساعته» خود، از دسترسی به وکیل مستقل و انتخابی محروم بود با این وجود حتی دیوان عالی کشور نیز حکم صادره از دادگاه انقلاب را نقض کرد.
عفو بین الملل با اشاره به «امتناع مداوم مقام‌های جمهوری اسلامی ایران از رسیدگی به دلایل و شرایط مرگ‌های مشکوک در بازداشتگاه‌ها»، افزود که موارد متعددی از مرگ‌های مشکوک در زندانهای ایران را از سیزده سال پیش تاکنون مستند کرده است که شامل مرگ‌های ناشی از «استفاده مرگبار از سلاح گرم و گاز اشک‌آور» و «شکنجه»، «محرومیت از دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی» و بدرفتاری نیروهای حکومتی علیه زندانیان بوده است.
در بیانیه عفو بینالملل تاکید شده است که همه مقام‌ها و کسانی که براساس حقوق بینالملل «مظنون به نقش داشتن در جنایت علیه جواد روحی» هستند باید طی یک دادرسی عادلانه «مورد بازجویی کیفری» و «بازخواست» قرار گیرند.
این سازمان بین‌المللی حقوق بشری همچنین از همه کشورهای جهان خواست تا «اصل صلاحیت قضایی جهانی» را در مورد همه «مقام‌های جمهوری اسلامی ایران که به استناد قوانین بین‌المللی مظنون به جنایات و موارد نقض شدید حقوق بشر» و ارتکاب «ناپدیدسازی قهری و شکنجه و سایر بدرفتاری‌ها» هستند، اعمال کنند.
از سوی دیگر در حالی که فعالان حقوق بشر از انتقال پیکر جواد روحی تحت تدابیر شدید امنیتی به امام‌زاده عبدالله آمل گزارش داده بودند، خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران، شامگاه پنجشنبه خبر داد که پیکر این معترض جان‌باخته حین بازداشت، در یکی از روستاهای آمل به خاک سپرده شده و جمعی از حاضران در این مراسم نیز علیه جمهوری اسلامی شعار داده‌اند.
سازمان دیده‌بان حقوق بشر طی بیانیه‌ای اعلام کرد که جواد روحی، معترضی که در زندان نوشهر جان باخت به شدت تحت شکنجه بوده و به همین دلیل خواهان دخالت کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل در پرونده مرگ مشکوک او شد.
این سازمان مستقل حقوق بشری از قول یک منبع آگاه گزارش کرده که جواد روحی در مدت بازداشت از سوی اطلاعات سپاه شهرستان ساری تحت شدیدترین شکنجه‌ها بوده است، از جمله اینکه به مدت ۴۰ روز او را در سلول انفرادی نگه داشته و به خانواده‌اش اطلاع نداده‌اند.منبع آگاه به دیده‌بان حقوق بشر گفته، جواد روحی در طول بازداشت مدت‌ها در دمای زیر سفر نگه داشته شده و روی بیضه‌هایش و سایر قسمت‌های بدنش به مدت ۴۸ ساعت یخ گذاشته‌اند.
ماموران اطلاعات سپاه همچنین با باتوم او را به شدت مورد ضرب و شتم قرار داده و به بدنش از جمله کف پایش در حالی که به میله‌ای بسته شده بود، شلاق زدند.
این منبع آگاه همچنین گفته است که جواد روحی در اثر این شکنجه‌ها کنترل روده و تحرک یکی از پاهای خود را از دست داده و دچار اختلال گفتاری شده است.بر اساس این گزارش، او در هنگام بازداشت بر اثر شکنجه دچار ضربه مغزی شد و به مدت ۲۴ ساعت در بیمارستان بستری بود.
سابقه بیماری قبلی
این منبع آگاه به دیده‌بان حقوق بشر گفته که جواد روحی سابقه بیماری عصبی داشته و به همین دلیل مدتی در یک بیمارستان تحت درمان بوده است.موضوع سابقه بیماری جواد روحی از سوی خبرگزاری‌های امنیتی مانند شبکه شرق، تسنیم و خبرگزاری قوه قضاییه نیز مطرح شده است. اما محسن برهانی، حقوقدان منتقد حکومت نوشته، اگر او سابقه بیماری داشته اصلا نباید در زندان نگه داشته می‌شده و باید مشمول عفو می‌شده است.
این در حالی است که سازمان عفو بینالملل در اطلاعیه‌اش گفته، بر اساس تحقیقات این سازمان، جواد روحی سابقه هیچگونه بیماری نداشته است.
تدفین خصوصی و شبانه
این منبع آگاه همچنین گفته، ماموران امنیتی پس از مرگ جواد روحی خانواده او را وادار کرده‌اند که او را شبانه و بدون حضور اقوام و فامیل دفن کنند.
تارا سپهری‌فر، پژوهشگر ارشد ایران در دیده‌بان حقوق بشر گفته است: «سوابق آشکار مقامات زندان ایران در مورد شکنجه و بدرفتاری، مرگ جواد روحی در زندان را بیش از پیش مشکوک کرده است.»
او خواهان تحقیقات بین‌المللی در این زمینه شده است، چرا که به گفته او “هیچ دلیلی وجود ندارد که باور کنیم مقامات ایرانی تحقیقات شفافی را انجام خواهند داد”.
۷۲ مورد مرگ مشکوک در زندانهای ایران
سازمان عفو بینالملل در تحقیقاتی که انجام داده توانسته حداقل ۷۲ مورد مرگ مشکوک در زندانهای ایران را از سال ۲۰۱۰ مستند کند. اکثر این افراد در اثر شکنجه یا سایر رفتارهای ایذایی از سوی مقامات امنیتی یا مسئولان زندان جانشان را از دست داده‌اند.
مقامات جمهوری اسلامی از تحقیق شفاف درباره این مرگ‌ها خودداری کرده و هیچ آمار رسمی نیز در این باره منتشر نمی‌کنند.
دیده‌بان حقوق بشر نوشته، اصول سازمان ملل متحد بر پیشگیری و بررسی مؤثر اعدام‌های غیرقانونی و خودسرانه و “تحقیق کامل، سریع و بی‌طرفانه” در مورد همه مرگ‌های مشکوک در بازداشت به منظور”تعیین علت، نحوه و زمان مرگ، شخص مسئول، و هر الگو یا عملی که ممکن است باعث آن مرگ شود” اصرار دارد.
این اصول بیان می‌کند که “خانواده‌های متوفی و نمایندگان قانونی آنها باید از هر جلسه استماع و همچنین کلیه اطلاعات مربوط به تحقیقات مطلع شوند و به کلیه شواهد و مدارک ارائه‌شده دسترسی داشته باشند”.
دیده‌بان حقوق بشر خواستار آن شده تا کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل که به منظور رسیدگی به موارد نقض حقوق بشر از سوی مقامات ایران در جریان سرکوب اعتراضات سال گذشته تشکیل شده، به مرگ مشکوک جواد روحی نیز رسیدگی کند.
تارا سپهری فر گفته است: «هیات حقیقت‌یاب سازمان ملل متحد باید تمامی شکنجه‌ها و مرگ‌های ناشی از اعتراضات در ایران را بررسی کند که متاسفانه پرونده جواد روحی آخرین مورد آن است.»
جواد روحی، از بازداشت‌شدگان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، که حکم سه بار اعدام او چندی پیش در دیوان عالی کشور نقض شده بود، بامداد روز پنجشنبه نهم شهریور، جان باخت.
