ملی مذهبی _ انتشار گزارشی مبنی بر اینکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، قصد دارد در سفر خود به سه کشور حاشیهٔ خلیج فارس از عبارت «خلیج عربی» برای اشاره به خلیج فارس استفاده کند، با واکنش مقامات ایران و کاربران شبکه‌های اجتماعی روبرو شده است.خبرگزاری آسوشیتدپرس روز چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت به نقل از دو مقام ایالات متحده خبر داد که آقای ترامپ قصد دارد در سفر هفتهٔ آینده خود به عربستان سعودی اعلام کند که ایالات متحده اکنون خلیج فارس را «خلیج عربی» می‌نامد.نام این دو مقام فاش نشده است و آسوشیتدپرس می‌گوید که کاخ سفید و شورای امنیت ملی به درخواست این خبرگزاری برای اظهارنظر فوری در این زمینه پاسخ ندادند.
کشورهای عربی دهه‌هاست که برای تغییر نام جغرافیایی این آبراهه در سواحل جنوبی ایران تلاش می‌کنند، حال آن‌که ایران همواره بر نام تاریخی و کنونی خلیج فارس تأکید کرده است.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، ایده منتسب به ترامپ برای تغییر نام خلیج فارس به “خلیج عربی” را که در گزارش خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس مطرح شده، به‌شدت مورد انتقاد قرار داد.
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، در پستی به زبان انگلیسی در شبکه ایکس نوشت که «اغراض سیاسی برای تغییر نام تاریخی خلیج فارس، نشان‌دهندهٔ نیت خصمانه علیه ایران و مردم آن است و به شدت محکوم می‌شود».او افزود: «ایران هرگز به استفاده از نام‌هایی مانند دریای عمان، اقیانوس هند، دریای عرب یا دریای سرخ اعتراضی نداشته است» و «استفاده از این نام‌ها به معنای مالکیت هیچ ملت خاصی نیست، بلکه نشان‌دهندهٔ احترام مشترک به میراث جمعی بشریت است».
عباس عراقچی در شبکه اجتماعی اکس نوشت: «امیدواریم شایعات مضحکی که این روزها درباره نام خلیج فارس منتشر می‌شود، چیزی بیش از یک کارزار دروغ‌پراکنی توسط “جنگ‌طلبان همیشگی” برای خشمگین کردن و تحریک ایرانیان در سراسر جهان نباشد.»
اظهارات عراقچی واکنشی است به گزارشی از خبرگزاری آسوشیتدپرس با استناد به دو مقام آمریکایی، که بر اساس آن، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده، قصد دارد در جریان سفرش به خاورمیانه در هفته آینده، ایده تغییر نام “خلیج فارس” به “خلیج عربی” را مطرح کند.
عراقچی در این خصوص از “نیت خصمانه علیه ایران و مردمش” سخن گفت و ضمن محکوم کردن آن، افزود که این اقدام «توهینی به همه ایرانیان، صرف‌نظر از پیشینه یا محل اقامت آنهاست.»
عراقچی همچنین تاکید کرد: «مطمئنم که رئیس‌جمهور آمریکا می‌داند که نام خلیج فارس قرن‌ها قدمت دارد و توسط همه نقشه‌نگاران و نهادهای بین‌المللی به رسمیت شناخته شده است و حتی تا همین اواخر دهه ۱۹۶۰ توسط همه رهبران منطقه در مکاتبات رسمی خود استفاده می‌شد.»
رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی در نهایت “هرگونه اقدام کوته‌بینانه” در این زمینه را بی‌اعتبار دانسته و گفته است که چنین اقدامی در صورت تحقق چیزی جز «خشم همه ایرانیان از هر قشر و عقیده سیاسی در ایران، ایالات متحده و سراسر جهان» را به دنبال نخواهد داشت.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجهٔ پیشین ایران، نیز گفته که «آنچه پیرامون استفاده از نام ساختگی برای خلیج‌فارس شنیده می‌شود هر ایرانی میهن‌دوست از هر گرایشی را به خشم می‌آورد».
علی اکبر ولایتی، دیگر وزیر خارجه پیشین ایران که مشاور سیاسی رهبر جمهوری اسلامی است، نیز به این خبر واکنش نشان داده و گفته که «همه دنیا می‌دانند که تغییر نام خلیج فارس به نامی مجعول به هیچ‌وجه کار شرافتمندانه‌ای در عرف بین‌الملل نیست و ناقض تمامیت ارضی ایران است».
آخرین ولیعهد ایران نیز روز چهارشنبه در پیامی نوشت که «خلیج فارس فقط یک نام نیست، بلکه یک واقعیت تاریخی است. هزاران سال است که ایرانیان، اعراب و غربی‌ها این پهنهٔ آبی میان ایران و شبه‌جزیرهٔ عربستان را با نام واقعی و یگانه‌اش، خلیج فارس، می‌شناسند. تصمیم گزارش‌شده رئیس‌جمهور ترامپ برای تحریف تاریخ، در صورتی که درست باشد، توهینی به مردم ایران و تمدن بزرگ ما است.»
او افزود: «مقصر اصلی این اقدام» را حکومت جمهوری اسلامی می‌داند «که کشور ما را آن‌چنان تضعیف کرده‌اند که قدرت‌های خارجی به خود اجازه توهین به هویت ملی ایران و تحریف تاریخ جهان را می‌دهند.»
خلیج فارس از دیرباز به طور گسترده‌ای با این نام شناخته شده است، اگرچه جمعی از کشورهای عرب خاورمیانه از چند دهه پیش به دلایل سیاسی از «خلیج عربی» برای نام بردن از این آبراهه استفاده می‌کنند.
ایران در سال ۲۰۱۲ شرکت گوگل را تهدید کرد که از تصمیم آن مبنی بر عدم استفاده از فقط نام خلیج فارس در نقشه‌هایش شکایت خواهد کرد. در نقشه‌های گوگل در ایالات متحده، نام این آبراهه به صورت خلیج فارس (خلیج عربی) ظاهر می‌شود. اپل در نقشه‌های خود فقط از نام خلیج فارس استفاده می‌کند.
نام خلیج فارس برای ایرانیانی که همواره به تاریخ طولانی کشور خود می‌بالند، به موضوعی حساس تبدیل شده است. زمانی که آقای ترامپ در سال ۲۰۱۷ در اولین دوره ریاست‌جمهوری خود، از نام «خلیج عربی» برای اشاره به این آبراهه استفاده کرد، واکنش‌های منفی زیادی در میان ایرانیان برانگیخت.
آن زمان، حسن روحانی رئیس‌جمهور وقت ایران، به آقای ترامپ توصیه کرد که «جغرافیا» بخواند.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه وقت ایران، نیز آن زمان نوشت: «همه می‌دانند که دوستی ترامپ برای فروش به بالاترین پیشنهاد است. اکنون می‌دانیم که جغرافیای او نیز همین‌طور است».
او افزوده بود: «ترامپ می‌تواند نام‌ها را برای اهداف رسمی ایالات متحده تغییر دهد، اما نمی‌تواند دیکته کند که بقیه جهان آن را چه می‌نامند».
رئیس‌جمهور آمریکا قرار است در روزهای ۲۳ تا ۲۶ اردیبهشت به کشورهای عربستان، قطر و امارات متحده عربی سفر کند. این سفر در حالی صورت می‌گیرد که آقای ترامپ در تلاش برای نزدیک شدن به کشورهای خلیج فارس است تا علاوه بر سرمایه‌گذاری آنها در ایالات متحده، حمایت این کشورها در تنش‌های منطقه‌ای، از جمله حل‌وفصل جنگ بین اسرائیل و حماس در نوار غزه و محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران، را جلب کند.
تغییر نام مناطق جغرافیایی امری مسبوق به سابقه در کارنامهٔ رئیس‌جمهور آمریکا است. ترامپ بهمن‌ماه گذشته یک فرمان اجرایی را امضا کرد که بر اساس آن نام «خلیج مکزیک» را به خلیج آمریکا تغییر داد.
تأثیر مخرب بر مذاکرات
به گزارش خبرگزاری آلمان (dpa)، در پی انتشار گزارش آسوشیتدپرس، ایرانیان با گرایش‌های سیاسی گوناگون، از حامیان حکومت در داخل گرفته تا فعالان تبعیدی در خارج، به شکلی کم‌سابقه در رسانه‌های اجتماعی هم‌صدا شده و از ایده احتمالی آمریکا برای تغییر نام خلیج فارس انتقاد کرده‌اند.
عبدالرسول دیوسالار، مدیر طرح امنیت منطقه‌ای در برنامه خاورمیانه دانشگاه اتحادیه اروپا و استاد مهمان در مدرسه عالی اقتصاد و سیاست میلان، درباره پیامدهای احتمالی به وقوع پیوستن چنین شایعه‌ای گفته است: «این اقدام بی‌تردید تأثیرات منفی چشمگیری بر مذاکرات هسته‌ای خواهد داشت و حتی ممکن است واکنش‌های غیرمنتظره‌ای از سوی ایران به‌دنبال داشته باشد.»
در صورت تأیید خبر آسوشیتدپرس درباره قصد ترامپ برای جعل نام “خلیج فارس”، این نخستین تغییر نام‌گذاری مناقشه‌برانگیز رئیس جمهوری آمریکا در حوزه‌های جغرافیایی نخواهد بود.
ترامپ پیش‌تر هم دستور تغییر نام خلیج مکزیک به “خلیج آمریکا” را داده بود. از همین رو نیز خبرگزاری آسوشیتدپرس درگیر اختلافی با کاخ سفید شده، زیرا همچنان از نام خلیج مکزیک استفاده می‌کند و به همین دلیل هم از گروه خبری دولت آمریکا کنار گذاشته شده است.
خلیج فارس به پهنه آبی میان ایران و شبه‌جزیره عربستان گفته می‌شود. این نام ریشه‌ای باستانی دارد و در نوشته‌های دانشوران ایران باستان و یونان باستان نیز به‌کار رفته است.
با وجود اینکه نام “خلیج فارس” در اسناد بین‌المللی به شکل گسترده‌ای استفاده شده و می‌شود، برخی کشورهای عربی خواستار تغییر آن به “خلیج عربی” هستند؛ اختلافی که بار سنگین سیاسی داشته و تهران آن را تحریک‌آمیز و هدفمند می‌داند.
