ملی مذهبی _ نظام جمهوری اسلامی در صدد برگزاری انتخاباتی «پرشور» است. روز ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ قرار است انتخابات مجلس خبرگان خبری و مجلس شورای اسلامی به صورت هم‌زمان برگزار شود. «علی خامنه‌ای» که در سال‌های گذشته حضور در انتخابات را پشتوانه مردمی نظام و تایید آن دانسته بود، در یکی از تازه‌ترین واکنش‌های خود در ۱۴ آذر از جوانان خواسته است مردم را به شرکت در انتخابات ترغیب کنند.
به گزارش ایران وایر، رهبر جمهوری اسلامی هم‌چنین گفته است: «اگر ما کاهش حضور مردم را داشته باشیم، از آن طرف افزایش فشارهای دشمن را خواهیم داشت.» این گفته‌ها در شرایطی بیان می شوند که ۱۱ نفر از نمایندگان فعلی «مجلس انقلابی» رد صلاحیت شده‌اند. البته دامنه عدم اعلام صلاحیت گسترده‌تر است. «سیدمحمدتقی شاهچراغی»، رییس ستاد انتخابات کشور در ۲۰ آبان ۱۴۰۲ گفته است: «۲۴ هزار و ۹۸۲ نفر داوطلب دوازدهمین دوره انتخابات مجلس بودند که از آن میان، ۱۴ درصد عدم تایید و ۱۴ درصد عدم احراز شدند.»
این ۲۸ درصد چیزی نزدیک به هفت هزار نفر را شامل می‌شود.
گفته شده است که بیشتر این افراد کسانی هستند که به طیف اصلاح‌طلبان نزدیک هستند. این طیف که اکثریت اعضای آن پیش از شروع کارزار ثبت‌نام، از عدم تمایل خود به شرکت در انتخابات خبر داده بودند؛ رویکردی که واکنش بسیاری از مسوولان نظام را در بر داشته است.
از سوی دیگر، نگاه به آمار مشارکت انتخاباتی ایران در سال‌های اخیر نشان می‌دهد میزان مشارکت در سال‌های گذشته روند کاهشی داشته است. برخی بررسی‌ها نشان می‌دهند این وضعیت به خاطر بحران نمایندگی سیاسی در ایران به وجود آمده است؛ بحرانی که به نظر می‌رسد خالص‌سازی‌های دولت «ابراهیم رئیسی» بیش از پیش آن را تشدید خواهد کرد. همه این‌ها بدان معنا هستند که به احتمال بسیار انتخابات پیش روی مجلس شورای اسلامی با حضور طیف اصول‌گرا برگزار خواهد شد. از همین رو آن‌ها به تنهایی به دنبال گرم کردن تنور انتخابات هستند.
یکی از شیوه‌هایی که اصولگرایان و یا نیروهای معتقد به ولایت و انقلاب برای گرم کردن تنور انتخابات پیش گرفته‌اند، برگزاری همایش‌ها یا تاسیس اردوگاه‌ها و احزاب جدید است. جالب آن است که همه این اقدام‌ها برای ایجاد «وحدت» میان گروه‌های اصول‌گرا هستند. با این حال، اردوگاه سیاسی که خود را مدافع انقلاب می‌داند، برای انجام این مدافعه حداقل ۵۰ حزب و تشکل دارد و در ماه‌های اخیر بر این تعداد دو حزب و یک جریان نیز اضافه شده است تا در عین حال نشان دهد اختلاف‌ها درون جریان اصول‌گرایی عمیق هستند. اما نگاه دقیق‌تر نشان می‌دهد که رقابت بر سر بنیادگراتر بودن است.
مبنا، مرجع اصولگرایان
مهم‌ترین پلتفرمی یا جریانی که اصولگرایان برای انتخابات ۱۴۰۲ به وجود آورده‌اند، «مجمع بیداری نیروهای انقلاب» است. این پلتفرم که با نام اختصاری «مبنا» شناخته می‌شود، این روزها در محافل اصول‌گرایی جایگاه مهمی یافته است، چرا که نشان از ائتلاف بخش مهمی از این جریان دارد. روزنامه «ایران» در گزارشی می‌نویسد: «اصولگرایان که در انتخابات ۱۳٩۴ مجلس خود را جمنا (جبهه مردمی نیروهای انقلاب) و در انتخابات ۱۳٩٨ شانا (شورای ائتلاف نیروهای انقلاب) نامیده بودند، در همایش اخیر نیز از نام جدید خود رونمایی کردند. اصولگرایان قرار است در انتخابات پیش روی مجلس تحت عنوان مبنا (مجمع بیداری نیروهای انقلاب) فعالیت کنند.»
«محمدسعید احدیان»، دبیر کل مبنا این گزارش روزنامه ایران را در همان نشست که روز چهارم آبان در مرقد «روح‌الله خمینی» برگزار شد، به نوعی تایید کرد و گفت: «این همایش به معنی ایجاد تشکیلات جدیدی نیست بلکه ما در این مکان (مرقد خمینی)برای جلب مشارکت در انتخابات و ایجاد وحدت برای ایجاد مجلسی انقلابی جمع شده‌ایم.»
تاکید «غلام‌علی حدادعادل»، رییس شورای ائتلاف نیروهای انقلابی، اولین سخنران این مراسم نیز بر مساله وحدت بود. او پرسید: «آیا کسی هست منکر باشد که شرط پیروزی ما وحدت است؟»
اما به نظر می‌رسد که مراد او از وحدت، نه اتحاد با همه جریان‌های اصول‌گرا بلکه ایجاد هماهنگی میان هم‌فکران برای کار تشکیلاتی است. در این همایش که با شعار «مشارکت بالا، هم‌گرایی و کارآمدی مجلس انقلابی» برگزار شد، چهره‌های دیگری نظیر «محمدباقر قالیباف» رییس مجلس شورای اسلامی، «محسن رضایی»، «محمد حسینی» معاون پارلمانی رییس‌جمهوری، «سیدرضا نقوی» از «جامعه روحانیت مبارز» و هم‌چنین برخی از اعضای «حزب موتلفه» حضور داشتند.
اگرچه رسانه‌های وابسته به جریان اصول‌گرا این همایش را زیر نظر حدادعادل و برخی دیگر، آن را کار «یاران» قالیباف دانسته‌اند اما می‌توان گفت اصولگرایان به دنبال تجمیع نیروی خود برای یک‌دست‌تر شدن هستند. بدین منظور و به واسطه این شخصیت‌ها، بخش اعظم تشکل‌های اصول‌گرا را کنار هم گرد آوده‌اند.
برخی از روزنامه‌نگاران اصول‌گرا خبر از آن داده‌اند که بخش قابل توجهی از اصولگرایان می‌خواهند مسیر خود را آشکارا از جبهه پایداری جدا کنند. آن‌ها برای تصدیق سخن خود، این همایش را که در آن هیچ نماینده‌ای از جبهه پایداری حاضر نبود، مثال می‌زنند؛ نکته‌ای که به نظر جدید نیست و با یکدست شدن دولت و حاکمیت بیشتر به چشم آمده و همین امر هم مبنایی شده است تا «شریان» به وجود آید.
شریان یا همان جبهه پایداری؟
یکی از مخاطبان همایش مبنا، جبهه پایداری بود. اگرچه نام آن‌ها در این نشست ذکر نشد اما محمدباقر قالیباف به آن‌ها از این جلسه هشدار فرستاد و گفت: «اشکالی ندارد در درون جبهه انقلاب رقابت داشته باشیم اما نه اختلاف.»
او ریشه اختلف را سهم‌خواهی دانست و گفت: «باید سهم‌خواهی را حرام بدانیم. کسانی باید به مجلس راه یابند که دغدغه و توان حل مساله را داشته باشند، زیرا کشور نیازمند تحول است.»
بسیاری مخاطب این جملات را جبهه پایداری دانسته‌اند؛ جبهه‌ای که با دولت بیشترین تعامل را دارد و اکنون با نام شریان می‌خواهد وارد مجلس شود.
«حمید رسایی»، از مهم‌ترین چهره‌های جبهه پایداری گفته شبکه راهبردی یاران انقلاب یا همان شریان در سال ۱۴۰۰ تشکیل شده است. این جریان هدف اساسی خود را «تقویت جبهه حق» دانسته و اعلام کرده است که با «جدیت تمام» آن را پی خواهند گرفت.
سخن‌گوی این حزب راهبرد شریان را «رقابت انتخاباتی در درون جبهه انقلاب اسلامی و نه با جریان اپوزیسیون غرب‌گرا» عنوان کرده است. دبیرکل حزب هم نظر مشابهی دارد و می‌گوید: «ما رقابت درون جریان نیروهای انقلاب و جبهه انقلاب را به عنوان عنصر مور در افزایش مشارکت می‌دانیم.»
با این معیار، مسوولان حزب اعلام کرده‌اند که رویکرد فعلی آن‌ها کسب موفقیت در انتخابات مجلس است. «ابوالقاسم جراره»، دبیرکل حزب درباره انتخابات گفته است: «ما حضور داریم و حضورمان هم جدی و پررنگ است.»
اما این گروه در عین حال برای انتخابات خط و مرز دارد: «رقابت‌های انتخاباتی نباید زمینه سوءاستفاده برای دشمنان قسم‌خورده انقلاب اسلامی را فراهم آورند.»
احتمالا به خاطر این باور هم رقابت را تنها میان اصولگرایان می‌دانند.
«فاطمه حمیدیان»، سخن‌گوی شبکه راهبردی یاران انقلاب اسلامی روز ۱۷ آذر در گفتوگو با خبرنگار «مهر» با اشاره به برنامه‌های این تشکل برای انتخابات مجلس گفت: «شریان به عنوان شبکه‌ای که تلاش دارد زمینه حضور و مشارکت همه گروه‌ها و تفکرات متعهد به ایران، اسلام و انقلاب اسلامی را فراهم کند، قطعاً تسهیل‌گر گفتوگو و اجماع در میان جریان‌هایی انقلابی خواهد بود.»
اما به نظر نمی‌رسد که این گفتوگو چندان تحقق بپذیرد، چرا که پیش از این اصولگرایان دیگر جواب خود را با عدم دعوت این جریان به همایش مبنا اعلام کرده‌اند. به این معنا، تندروهای اصول‌گرا را باید جریانی جداگانه دانست؛ جریانی که برخی از چهره‌های آن در نخستین مجمع عمومی شبکه راهبردی یاران انقلاب اسلامی (شریان) در اسفند ۱۴۰۱ قابل شناسایی هستند مانند «امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی» معاون رییس جمهوری، «مهرداد بذرپاش» وزیر راه وشهرسازی، حمید رسایی و جمعی از نمایندگان مجلس.
در این نشست، ابوالقاسم جراره به عنوان دبیرکل این حزب انتخاب شد. انتخاب جراره به عنوان دبیرکل کافی بود که بسیاری بدانند این جریان ادامه راه جبهه پایداری است؛ ادامه‌ای که برخی حتی آن را تندروتر از قبل می‌دانند.
اگرچه بحث توییتری «مالک شریعتی»، نماینده مجلس و حمید رسایی، مسوول کمیسیون انتخابات شریان در مورد مجوز فعالیت آن بر رسمی بودن این تشکل شبهه افکنده است اما موسسان این جریان می‌گویند که آن‌ها بین اصولگرایان جوان‌ترین بدنه را دارند و می‌توانند این نیرو را برای شرکت در انتخابات بسیج کنند.
آن‌ها ادعای دیگری نیز دارند و آن مبارزه با قالیباف است و رییس فعلی مجلس شورای اسلامی را با عناوینی چون «دیکتاتوری پارلمانی» و یا «کودتای پارلمانی» مورد نقد قرار می‌دهند.
رزما یا جاماندگان از جریان اصول‌گرایی
تازه‌ترین تشکل اصولگرایان، «جمعیت رزمنده مدافع انقلاب اسلامی (رزما) است که با قرائت بیانیه‌ای در «مسجد موسی بن جعفر» در محله «کبکانیان» تهران موجودیت خود را اعلام کرد؛ آن هم در شرایطی که گروه‌های مختلف اصول‌گرا از ورود رزما بین خود استقبال نکردند و کمتر خبری در مورد آن‌ها در روزنامه‌های چاپی منتشر شد.
گفته می‌شود رزما توسط جمعی از پیش‌کسوتان «دفاع مقدس» به منظور معرفی يک گروه مرجع و عملیاتی کردن بيانيه «گام دوم انقلاب» تاسیس شده است. چهره اصلی این حزب، «حسین الله‌کرم» است. او می‌گوید: «جمعیت رزما قصد دارد که هزاران و بلکه صدها هزار نیروی ارزشی، انقلابی و معتقد به ولایت مطلقه فقیه را به صحنه سیاسی بیاورد تا نقش و تاثیرگذاری خود را مانند دوران دفاع مقدس نشان دهند.»
الله‌کرم که در اواخر دهه ۷۰ بنیان‌گذار «انصار حزب‌الله» هم بود، در سخنرانی خود عنوان کرده است: «امروز جنگ ما در عرصه سیاسی، کنار گذاشتن کهنگان سیاسی ۴۰ سال گذشته و آوردن جوانان به صحنه بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب است. جنگ ما با یاس و ناامیدی است. ما آمده‌ایم تا به مردم خدمت کنیم و تداوم‌بخش راه شهیدان در راه خدمت به ولایت باشیم. ما شیفته خدمتیم، نه تشنه قدرت.»
در این جلسه که ۲۲ آذرماه برگزار شد، رییس کمیته راهبردی این جمعیت گفت: «مهم‌ترین کاری که ما حتما در پیش خواهیم داشت و پی‌گیری خواهیم کرد، حمایت از برنامه‌های سران قوا و قوای سه گانه و نهادهای وابسته به حاکمیت است که در چهارچوب سیاست‌های کلی نظام قرار دارد.»
آن‌ها در برنامه‌های خود هم‌چنین اعلام کرده‌اند «کمک به محرومیت زدایی»، «تولید بصیرت سیاسی و فرهنگی»، «جهاد تبيين» و «آگاهی‌سازی، کادرسازی، معرفی شایستگان انقلابی در انتخابات» را پی‌گیری خواهند کرد که همه در زمره دغدغه‌های اصولگرایان هستند.
با وجود شباهت دغدغه‌ها، الله‌کرم در یک مصاحبه در ۲۴ آذر گفته است باید حزب او را یک گروه مستقل دانست که نه اصول‌گرا است و نه اصلاح‌طلب. اما تازه‌ترین مواضع او نشان از تندتر بودن آن نسبت به جبهه پایداری دارند.
الله‌کرم هنوز دغدغه حزب‌الله را دارد و از عملیات‌های برون مرزی اعضای آن حتی در غزه خشنود است و کار سیاسی را از کار عملیاتی جدا می‌کند. بدین معنا، این حزب را شاید بتوان صدای بنیادگراتر اصول‌گرایی در ایران دانست.
