ملی مذهبی _ دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا میگوید جمهوری اسلامی بازرسی از فعالیتهای هستهای خود را نپذیرفته و با توقف غنیسازی اورانیوم موافقت نکرده است.او در گفتوگو با خبرنگاران در هواپیمای ویژه رئیسجمهور (ایرفورسوان)، با بیان این که برنامه هستهای ایران “بهطور دائمی” متوقف شده است، افزود “با این حال ایران ممکن است این فعالیتها را در مکان دیگری از سر بگیرد.”ترامپ همچنین گفت که در دیدار برنامهریزی شده روز دوشنبه ۷ ژوئیه (۱۶ تیر) با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل در کاخ سفید، درباره این موضوع گفتوگو خواهد کرد.رئیس جمهور ایالات متحده ساعاتی پیش از این اظهارات، در مراسم امضای لایحه کاهش مالیاتی و همزمان با برگزاری مراسم روز استقلال آمریکا در محوطه چمن کاخ سفید بار دیگر تاکید کرده بود که حمله به تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی موفقیتآمیز بوده است.
در پی تعلیق همکاری تهران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، این نهاد روز جمعه از خروج گروهی از بازرسانش از ایران خبر داد. این درحالی است که ارزیابی پیامد حملات آمریکا به تاسیسات هستهای ایران همچنان ادامه دارد و نگرانیها نسبت به قصد ایران به حرکت به سوی تولید سلاح هستهای افزایش یافته است.مسعود پزشکیان، رئيسجمهوری ایران روز چهارشنبه قانون «تعلیق همکاری با آژانس» را ابلاغ کرد و نظارت بینالمللی بر برنامه هستهای ایران عملا متوقف شد.
این تحول در زمانی رخ داده که کارشناسان هشدار میدهند حملات اخیر به تاسیسات هستهای ایران ممکن است تهران را به انتقال برنامه هستهای به فاز زیرزمینی سوق دهد و روند تشخیص مسیر احتمالی ساخت سلاح هستهای را بیش از پیش دشوار میسازد.
آژانس در بیانیهای در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد: «یک تیم بازرسان آژانس امروز ایران را به مقصد مقر اصلی در وین ترک کردند. آنان در طول درگیریهای اخیر در تهران اقامت داشتند.»
روابط تهران و آژانس پس از حملات آمریکا و اسرائیل به ایران به شدت متشنج شده است. در این میان، برخی مقامات ایرانی، آژانس را متهم کردند که با صدور بیانیه رسمی در ماه گذشته و اعلام عدم پایبندی ایران به تعهداتش در چارچوب پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT)، عملا زمینه سیاسی لازم برای حملات اسرائیل را فراهم کرده است. این حملات درست یک روز پس از صدور این بیانیه آغاز شد و به کشته شدن شماری از مقامات نظامی و دانشمندان هستهای ایران انجامید. با این حال، میزان آسیب واردشده به زیرساختهای هستهای ایران همچنان روشن نیست.
در همین حال ترامپ در سخنان خود خطاب به خلبانان هواپیمای بی-۲ که در عملیات اخیر بمباران تاسیسات اتمی در ایران مشارکت داشتند گفت: «کار شما عالی و بیعیب و یکی از بینقصترین عملیات نظامی در تاریخ کشور بود.»رئیسجمهور آمریکا در ادامه، هنگام پرواز دو هواپیمای بی-۲ بر فراز کاخ سفید به آنها ادای احترام کرد.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، مدعی است که حملات آمریکا به سه تاسیسات هستهای ایران در کنار حملات ۱۲ روزه اسرائیل، برنامه هستهای تهران را «کاملا نابود» کرده است. این درحالی است که دیگر مقامات از جمله رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، ضمن ارائه ارزیابی محتاطانهتر گفتهاند که احتمالا بخش زیادی از ذخایر اورانیوم با غنای بالای ایران همچنان راستیآزمایی نشده باقی مانده و برنامه هستهای تهران نابود نشده و تنها مدتی عقب افتاده است.
آقای گروسی هفته گذشته به «سیبیاس» گفت که اگرچه آسیب وارده به تاسیسات هستهای فردو، نطنز و اصفهان در حملات آمریکا «بسیار جدی» است، اما بخشی از این تاسیسات همچنان باقی است.
او گفت که ایران در حال حاضر این توانایی را دارد که ظرف چند ماه چند آبشار سانتریفیوژ را راهاندازی کرده و غنیسازی اورانیوم را از سر گیرد و افزود: «هیچکس نمیتواند ادعا کند که [پس از حملات] همهچیز در آنجا ناپدید شده و دیگر هیچچیزی وجود ندارد.»
در حمله آمریکا به تاسیسات هستهای ایران که با نام عملیات “چکش نیمهشب” شناخته میشود ۱۲۵ فروند هواپیمای نظامی شرکت داشتند. محور اصلی این حمله را هفت بمبافکن رادارگریز بی-۲ تشکیل میدادند که بنا به گفته مقامات نظامی آمریکا حامل ۱۴ بمبسنگرشکن و نفوذکننده به اعماق زمین با وزنی بیش از ۱۳ تن بودهاند. از سوی دیگر همزمان یک زیردریایی آمریکایی نیز حدود ۳۰ موشک کروز (تاماهاک) به تاسیسات هستهای ایران شلیک کرده بود.
با این حال در آن زمان، دن کین، رئیس ستاد نیروهای مسلح آمریکا از اظهار نظر قطعی در مورد میزان خسارات وارده خودداری کرد و گفت که “ارزیابی دقیق و کامل از این حمله نیاز به زمان دارد.”
ترامپ از آن پس بارها و بارها علیه ایجاد تردید در موفقیتآمیز بودن این حملات موضع گرفته و همواره تاکید کرده است که این بمبها دقیقا به هدف اصابت کردهاند.
او در سخنان خود در مراسم روز استقلال آمریکا نیز با تاکید بر این موضوع گفت: «تکتک بمبها به هدف خوردند، نابودی کامل اتفاق داد و حتی رسانههای منتشرکننده اخبار جعلی هم به این اعتراف کردند.»
رئیسجمهور آمریکا افزود که هواپیماهای بی-۲ از پایگاه وایتمن در ایالت میزوری برخاستند به صورت “کاملا پنهانی” به حریم هوایی ایران وارد شدند و “هیچکسی حتی از وجود آنها هم باخبر نشد.”
ترامپ ادامه داد: «وقتی هم که بمبها را انداختند، فقط دور زدند و برگشتند. من واقعا نمیدانم چطور این کار را میکنند.»
ترامپ در ادامه با اشاره به عملیات ناموفق نجات گروگانهای آمریکایی در ایران در سال ۱۳۵۹ خورشیدی تاکید کرد: «آن زمان هلیکوپترها بههم برخورد کردند و فاجعه به بار آمد. اما حالا دقیقا عکس آن رخ داد. نه سقوط داشتیم، نه هواپیمایی از دست رفت و نه حتی یک نفر تلفات دادیم.»
او در ادامه با تمجید از خلبانان این هواپیماها و ستایش موفقیت عملیات بمباران تاسیسات اتمی ایران گفت: «این خلبانان قهرمان، به دشمنانمان نشان دادند که معنی پرواز، جنگیدن و پیروزی چیست. ما همهچیز را به آنها مدیونیم.»
ایران همواره تاکید کرده که برنامه هستهای صرفا هداف صلحآمیز دارد. با این حال، آژانس در گزارش ماه مه اعلام کرد که هرچند مدرکی دال بر تلاش برای ساخت سلاح هستهای در اختیار ندارد، اما ایران حدود ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای بالا در اختیار دارد که برای تولید چندین بمب کافی است.
رافائل گروسی روز جمعه در بیانیهای بار دیگر بر «اهمیت حیاتی گفتگوی فوری با ایران برای ازسرگیری نظارت و راستیآزمایی» تاکید کرد.
ابراهیم عزیزی، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی روز چهارشنبه اعلام کرد که ایران تنها در صورت برقراری دو شرط، تامین امنیت حاکمیت ملی و تمامیت ارضی و همچنین تامین امنیت مراکز و دانشمندان هستهای حاضر به ادامه همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی خواهد بود.
آقای عزیزی گفت: «قانون الزام دولت به تعلیق همکاری با سازمان انرژی اتمی، به دولت ابلاغ شده است. در این قانون آمده که با توجه به نقض حاکمیت ملی و حملات انجام شده علیه ایران باید پس از تصویب این قانون هرگونه همکاری با آژانس به تعلیق در بیاید. اول باید شورای عالی امنیت ملی از رعایت کامل امنیت حاکمیت ملی و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران و تامین امنیت مراکز و دانشمندان هستهای اطمینان پیدا کند، تا زمانی
در همین حال برخی از مقامات جمهوری اسلامی ایران گفتهاند در صورتی که آمریکا تضمین دهد که همزمان با مذاکرات مجددا به ایران حمله نمیکند، تهران حاضر به ازسرگیری گفتگوها با واشنگتن است.
مجید تختروانچی، معاون سیاسی عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران روز گذشته در گفتگو با انبیسی گفت: «ما طرفدار دیپلماسی و گفتگو هستیم. اما ایالات متحده باید ما را متقاعد کند که در جریان مذاکرات از نیروی نظامی استفاده نخواهد کرد. این موضوع برای رهبری ایران یک پیششرط اساسی است تا بتواند درباره دور بعدی مذاکرات تصمیمگیری کند.»