ملی مذهبی _ با نزدیک شدن به تابستان، نگرانی‌ها از بحران در زیرساخت‌های حیاتی ایران افزایش یافته است. مقام‌های مسئول هشدار داده‌اند که امسال علاوه بر کمبود آب و برق، احتمال بروز قطعی گسترده در خطوط تلفن همراه و اینترنت نیز وجود دارد.
عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو گفته است ناترازی برق در سال جاری از «۲۰ هزار مگاوات» عبور خواهد کرد. او می‌گوید در حال حاضر با افزایش دما در نقاط مختلف کشور ناترازی بزرگی میان ظرفیت تولید و مصرف برق ایران به جود آمده است و این میزان در فصل تابستان به اوج خود خواهد رسید.
آقای علی‌آبادی در ادامه توضیح داد: «در اوج بار سال جاری پیش‌بینی می‌شود که تقاضای برق کشور به ۸۵ هزار مگاوات برسد، در حالیکه در بهترین حالت ظرفیت تولید برق کشور تنها ۶۵ هزار مگاوات خواهد بود.»
او این سخنان را در حالی مطرح می‌کند که در زمستان امسال هم برخی از شهرهای ایران با قطع برق و خاموشی‌های پراکنده روبه‌رو بودند؛ موضوعی که نگرانی‌ها درباره تاب‌آوری شبکه برق کشور را افزایش داده است.
در همین زمینه آقای علی‌آبادی در توضیحاتی گفته است: « صنعت برق کشور در فصل سرد سال به دلیل محدودیت در تامین سوخت با مشکلات بسیاری روبرو شد که یکی از مهم‌ترین این مشکلات، کاهش بازه زمانی تعمیرات اساسی و دوره‌ای نیروگاه‌ها بود.»
او می‌گوید وزارت نیرو برای حل این مشکلات اقداماتی از جمله « ارتقای توان نیروگاه‌های حرارتی، افزایش ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر، احداث نیروگاه‌های جدید و تکمیل واحدهای نیروگاهی ناتمام اشاره کرد» را در دستور کار دارد و قصد دارد «با جذب سرمایه‌های بخش خصوصی، سرمایه‌گذاری در صنعت برق را افزایش دهد».
مصطفی رجبی مشهدی مدیرعامل توانیر نیز در اظهاراتی جداگانه اعلام کرده که خاموشی‌های اخیر در برخی شهرهای کشور به‌ویژه جنوب کشور ناشی از کاهش ظرفیت تولید نیروگاه‌های برق‌آبی به دلیل خشکسالی، انجام تعمیرات اساسی نیروگاه‌ها و خروج نیروگاه اتمی بوشهر از مدار بوده است. او گفت: «این دلایل سبب شد ظرفیت تولید پاسخگوی نیازها نباشد و برخی خاموشی ها بروز کرد.»
آقای رجبی مشهدی همچنین از رشد مصرف برق کشور در دوره ابتدایی سال جاری به بیش از ۶ درصد خبر داد و از مردم خواست «نسبت به کاهش مصرف اقدام کرده و در نقاطی که کولرها روشن شده حتما نسبت به تنظیم درجه در دمای آسایش اقدام شود.» او خاطرنشان شد: «امسال به دلیل بروز خشکسالی‌ها امکان استفاده حداکثری از ظرفیت نیروگاه‌های برق آبی را نداریم و فقط از یک سوم ظرفیت این نیروگاه ها برای تولید برق می‌توانیم استفاده کنیم.»
به گفته مدیرعامل توانیر حدود ۳۰ درصد نیروگاه های کشور «عمربالایی دارند» و حتما باید تعمیر شوند.
علاوه بر آب و برق احتمالا خطوط مخابراتی و اینترنت هم با قطعی گسترده مواجه شوند
علاوه بر بحران برق، مقامات هشدار داده‌اند که در تابستان امسال احتمال اختلال گسترده در شبکه‌های مخابراتی و اینترنتی کشور نیز وجود دارد. یکی از اعضای کمیسیون انرژی مجلس می‌گوید باتری‌های دکل‌های مخابراتی به دلیل خاموشی‌های طولانی سال گذشته آسیب دیده‌اند و در صورت تداوم قطعی برق ارتباطات تلفنی و اینترنتی نیز در معرض قطعی قرار خواهند گرفت.
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی می‌گوید: در تابستان امسال، علاوه بر قطعی آب و برق با احتمال قطعی گسترده خطوط مخابراتی و اینترنتی هم مواجه هستیم.
فرهاد شهرکی، نماینده زابل در مجلس شورای اسلامی، روز یکشنبه ۱۷ فروردین در گفت‌وگو با سایت «شفقنا» گفت که به‌دلیل وقوع خاموشی‌های مکرر و طولانی‌مدت برق در سال گذشته، «باطری‌های مورد استفاده در دکل‌های مخابراتی سراسر کشور به شدت آسیب دیده‌اند».
او هشدار داد که «در صورت عدم تعویض این باطری‌ها تا قبل از فصل بهار، در تابستان با بروز هرگونه قطعی برق، احتمال قطعی گسترده خطوط مخابراتی و اینترنتی در نقاط مختلف کشور هم وجود خواهد داشت».
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران آذرماه پارسال همزمان با کسری برق و خاموشی‌های گسترده در کشور اذعان کرد که این امر موجب بروز اختلال در اینترنت و خطوط تلفن همراه در تهران و برخی شهرهای دیگر شد.
این وزارتخانه، دلیل اختلالات ایجاد شده را «قطعی برق سایت‌های اپراتورهای همراه و ناکارآمدی تجهیزات ذخیره‌کننده برق» عنوان کرد.
قطعی اینترنت در حالی رخ می‌دهد که شهروندان ایرانی با مشکل فیلترینگ نیز دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند و مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، به‌رغم وعده‌های انتخاباتی‌اش تنها اقدام به رفع محدودیت‌ها از واتس‌اپ و گوگل‌پلی کرده است.
فرهاد شهرکی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی گفت: «در صورت عدم تعویض این باطری‌ها تا قبل از فصل بهار، در تابستان با بروز هرگونه قطعی برق، احتمال قطعی گسترده خطوط مخابراتی و اینترنتی در نقاط مختلف کشور هم وجود خواهد داشت.»
آقای شهرکی توضیح داد: «شرکت‌های تولیدکننده باطری در کشور، به لحاظ فناوری و کیفیت تولید، برای شرایط خاص مانند خاموشی‌های طولانی‌مدت، آمادگی کافی ندارند. علاوه بر این، آب و هوای گرم کشور نیز راندمان باطری‌ها را کاهش می‌دهد.»
به گفته این نماینده مجلس، باتری‌های پیشرفته مورد نیاز نیز «در داخل کشور تولید نمی‌شود» و این موضوع در کنار ناترازی انرژی، خطر قطعی گسترده خطوط تلفن همراه را افزایش داده است.
آقای شهرکی همچنین با اشاره به بحران کم‌آبی در کشور گفت: «بدون صرفه‌جویی در مصرف آب، مشکلات جدی کم‌آبی در کشور تشدید خواهد شد.» او با بیان اینکه عمق چاه‌ها در بسیاری از مناطق به «۲۰۰ متر» رسیده است، تاکید کرد که این موضوع نشانه‌ای از بحران منابع آب و «ورشکستگی منابع آبی زیرزمین» کشور است. او افزود: « چاه‌های غیرمجاز به طور روزانه هزاران مترمکعب آب را برای تولید محصولاتی با ارزش اقتصادی پایین مصرف می‌کنند، به طوری که هزینه استخراج و پمپاژ آب بسیار بیشتر از ارزش محصول نهایی است.»
کمبود شدید برق
در حالی که ایران سالانه تا هفت درصد رشد مصرف برق دارد، طی یک دههٔ گذشته رشد تولید برق کمتر از نصف این رقم بوده است.
کسری برق در اوج مصرف تابستانی سال ۱۴۰۲ حدود ۱۲ هزار مگاوات بود و در تابستان پارسال این کسری به ۲۰ هزار مگاوات رسید. انتظار می‌رود که کسری برق در سال جاری به ۲۵ هزار مگاوات برسد که برای رفع آن دست‌کم به ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است.
عباس علی‌آبادی، وزیر نیروی دولت مسعود پزشکیان، دی‌ماه پارسال تأیید کرده بود که «ناترازی» برق در تابستان ۱۴۰۴ به ۲۵ هزار مگاوات می‌رسد و افزوده بود که «خدا کند این اتفاق نیفتد».
ایران به دلیل هدر دادن درآمدهای نفتی، تحریم‌ها و کسری بودجه شدید همواره با مشکل بدهی و کمبود سرمایه‌گذاری روبرو است.
مسعود خانی، مجری طرح‌های بهینه‌سازی مصرف توانیر، بهمن پارسال گفته بود که این شرکت بیش از ۱۸۵ هزار میلیارد تومان زیان انباشته و ۲۰۰ هزار میلیارد تومان بدهی انباشته دارد و به همین دلیل، «شرکت توانیر دیگر توان سرمایه‌گذاری برای احداث نیروگاه‌های برقی جدید ندارد».
فرهاد شهرکی، عضو کمیسیون انرژی مجلس، می‌گوید جبران کمبود انرژی در ایران «در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نیست».
او همچنین از «تشدید» مشکلات کم‌آبی در کشور خبر داد و گفت که «عمق چاه‌ها در بسیاری از مناطق به ۲۰۰ متر رسیده که نشان‌دهنده بحران جدی و ورشکستگی منابع آبی زیرزمینی است».
مشکل کمبود آب تقریباً در سراسر ایران وجود دارد. بر اساس آمارهای رسمی تا دی‌ماه پارسال تمام استان‌ها به جز سه استان گیلان، مازندران و خراسان رضوی، با کم‌بارشی از یک تا ۸۸ درصدی روبه‌رو بوده‌اند.
کارشناسان معتقدند سال‌ها مدیریت ناکارآمد منابع آبی، استفادۀ بی‌رویه از ذخایر آب زیرزمینی، سدسازی‌های غیراصولی و تخصیص منابع آبی به بخش کشاورزی و صنایع آب‌بر، ایران را درگیر «تنش آبی» کرده و کشور رفته‌رفته دچار «فلاکت زیست‌محیطی» خواهد شد.
