ملی مذهبی _ یک روز پس از صدور حکم دادگاه علیه “متهمان” پرونده هواپیمای سرنگون‌شده اوکراینی، وکیل تعدادی از خانواده‌های جانباختگان به سایت “دید‌ه‌بان ایران” گفت: «ما این حکم را قبول نداریم؛ در حد کیفرخواستی که ما قبول نداشتیم حکم را صادر نکردند.»
محمود علیزاده طباطبایی عنوان کرد که این حکم هنوز به طور رسمی به آنها ابلاغ نشده و از طریق رسانه‌ها از این موضوع با خبرشده‌اند. او اضافه کرد: «شکایت موکلین ما از افراد دیگر بوده که هنوز پرونده مفتوح است. در این حد هم مورد قبول موکلین ما نیست.»
قوه قضائیه ایران روز یکشنبه (۲۸ فروردین) بعد از سه سال رسیدگی، برای فرمانده سامانه دفاعی “تور ام یک” که متهم ردیف اول این پرونده معرفی شده بود، حکم ۱۳ سال زندان صادر کرد که ده سال آن قابل اجراست. ۹ متهم دیگر این پرونده به یک تا سه سال زندان محکوم شده‌اند. همچنین اعلام شد که برای هر جان‌باخته مبلغ ۱۵۰ هزار دلار غرامت در نظر گرفته شده که به خانواده این افراد تعلق می‌گیرد.
در این حکم و همچنین در جریان روند دادگاه اشاره‌ای به هویت متهمان نشده و حتی تصویری نیز از آنان تا کنون منتشر نشده است. علیزاده طباطبایی با اشاره به این که خانواده‌های جانباختگان پرواز اوکراینی افراد دیگری را مقصر می‌دانند گفت: «درجه، شغل و جایگاه متهمان مشخص است ولی نمی‌دانیم واقعا این ده نفر مقصر بودند یا خیر.»
انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز PS752 ساعاتی پس از انتشار خبر صدور حکم برای “متهمان” این پرونده، در بیانیه ای حکم “دادگاه نمایشی” را محکوم و اعلام کرد: «ما به هیچ عنوان صلاحیت این دادگاه را نپذیرفتیم و نخواهیم پذیرفت، چه برسد که بر حکم آن تن دهیم.»
کنعانی: مسئولانه رفتار کردیم
در همین حال ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، صبح روز دوشنبه (۲۸ فروردین) رأی دادگاه در پرونده سرنگونی هواپیمای اوکراینی با موشک‌های سپاه پاسداران را “منطبق بر کنوانسیون شیکاگو” خوانده و گفت ایران “همه وظایف خود” را طبق این کنوانسیون و “قوانین و مقررات داخلی خودش انجام داده است.”
کنعانی مدعی شد عملکرد جمهوری اسلامی در این پرونده “مسئولانه” بوده و احکام صادره در این پرونده “حداکثری” هستند. او گفت: «این احکام بدوی است و شاکیان و متهمان می‌توانند در ظرف ۲۰ روز قانونی پس از ابلاغ حکم درخواست تجدیدنظر کنند.»
معاهده هوانوردی غیرنظامی بین‌المللی معروف به “کنوانسیون شیکاگو” سال ۱۹۴۷ توسط ۵۲ کشور به امضا رسید. ایران یکی از نخستین امضاکنندگان این معاهده بوده است. این معاهده اساس حقوق بین‌المللی هوانوردی را بر اساس حقوق بین‌الملل ایجاد کرد که به تأسیس “ایکائو” (سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی) منجر شد. در این معاهده مقرر شده است “هر دولتی حاکمیت کامل و انحصاری بر حریم هوایی سرزمین خود دارد.”
پرواز PS752 با ۱۷۶ سرنشین سحرگاه ۱۸ دی ۱۳۹۸ لحظاتی پس از بلند شدن از باند فرودگاه “امام خمینی” تهران هدف دو موشک سپاه پاسداران قرار گرفت و سقوط کرد. مقامات جمهوری اسلامی ابتدا از بیان حقیقت طفره رفته و سرانجام پس از گذشت سه روز و در نتیجه فشارهای بین‌المللی، شلیک موشک به هواپیمای مسافربری را ناشی از “نقص فنی و خطای انسانی” معرفی کردند.
بیش از هفتاد نفر از اعضای خانواده‌های جانباختگان سال گذشته در اعتراض به روند “نمایشی” دادگاه از شکایت خود انصراف داده و پیش از صدور رأی، اعلام کردند که این دادگاه را به رسمیت نمی‌شناسند. انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز PS752 تأکید کرده است که از تلاش برای تحقق دادخواهی “خسته نخواهیم شد.”
انجمن خانواده‌های پرواز اوکراینی در واکنش به حکم “دادگاه نمایشی” اعلام کردند “از دادخواهی خسته نخواهیم شد.” این انجمن از اوکراین، کانادا، بریتانیا و سوئد خواست تا شکایت از جمهوری اسلامی را در دیوان لاهه رسما ثبت کنند.
انجمن خانواده‌های پرواز اوکراینی در واکنش به حکم “دادگاه نمایشی” اعلام کردند “از دادخواهی خسته نخواهیم شد.” این انجمن از اوکراین، کانادا، بریتانیا و سوئد خواست تا شکایت از جمهوری اسلامی را در دیوان لاهه رسما ثبت کنند.
انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز PS752 با انتشار بیانیه‌ای حکم “دادگاه نمایشی” قوه قضائیه جمهوری اسلامی در رابطه با پرونده کشته شدن ۱۷۶ سرنشین هواپیمای اوکراینی با شلیک موشک‌های سپاه پاسداران را محکوم و اعلام کرد: «ما به هیچ عنوان صلاحیت این دادگاه را نپذیرفتیم و نخواهیم پذیرفت، چه برسد که بر حکم آن تن دهیم.»
این انجمن در بیانیه خود که روز یکشنبه (۲۷ فروردین) منتشر شد، با بیان اینکه دادگاه “فرماندهان و متهمین اصلی جنایت را مورد تعقیب قرار نداده” و تنها “ده متهم را بدون احراز هویت معرفی کرده‌اند” نوشت: «جلساتی را در خفا شکل دادند، به خانواده‌هایی که در جلسات شرکت کرده بودند اهانت کردند و نهایتا بدون انجام تحقیقات بی‌طرفانه با حکمی صوری به این نمایش خاتمه دادند تا سناریوی از پیش تعیین شده خود را اجرا کنند.»
به گفته این انجمن بیش از هفتاد نفر از اعضای خانواده‌هایی که شکایت کرده بودند، “در مراحل مختلف دادگاه از شکایت خود انصراف دادند و پیش از صدور رأی، صلاحیت این دادگاه را به رسمیت نشناختند.”
قوه قضائیه جمهوری اسلامی روز یکشنبه (۲۸ فروردین) بعد از سه سال رسیدگی، برای فرمانده سامانه دفاعی “تور ام یک” که متهم ردیف اول این پرونده معرفی شده بود، حکم ۱۳ سال زندان را صادر کرد که ده سال آن قابل اجراست. ۹ متهم دیگر این پرونده به یک تا سه سال زندان محکوم شده‌اند. همچنین اعلام شد که برای هر جان‌باخته مبلغ ۱۵۰ هزار دلار غرامت در نظر گرفته شده که به خانواده این افراد تعلق می‌گیرد.
در جریان رسیدگی به این پرونده، برگزاری دادگاه و در نهایت در گزارش قوه قضائیه اشاره‌ای به هویت و اسامی متهمان نشده است؛ امری که پیشتر نیز شکایت خانواده‌ها را به همراه داشت. این خانواده‌ها همواره تأکید کرده‌اند که نه به دنبال غرامت، بلکه به دنبال دادخواهی برای عزیزان خود هستند.
انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز هواپیمای اوکراینی در بیانیه خود گفته‌اند که پرونده “این جنایت، پرونده‌ای باز در پیشگاه مردم ایران است” و تأکید کرده‌اند که با این حال “مسئولیت از شانه چهار دولت درگیر که شهروندان خود را از دست داده‌اند کم نخواهد شد.”
این هواپیما که سحرگاه ۱۸ دی سال ۱۳۹۸، علاوه بر مسافران ایرانی که شمار زیادی از آنان تابعیت کانادا را نیز داشتند، مسافرانی از اوکراین، افغانستان، بریتانیا و سوئد نیز داشت.
کانادا، اوکراین، بریتانیا و سوئد مهرماه سال گذشته همزمان با هزارمین روز سرنگونی این هواپیما اعلام کردند که در کنار خانواده‌های داغدار می‌ایستند و درخواستشان از ایران را برای “عمل کردن به تعهدات بین‌المللی خود و تضمین شفافیت و عدالت” تکرار می‌کنند.
در بیانیه انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز PS752 از این چهار کشور خواسته شده تا “شکایت از جمهوری اسلامی در تاریخ مقرر یعنی ۲۸ ژوئن ۲۰۲۳” را در “دیوان بین‌المللی دادگستری به طور رسمی” به ثبت برسانند و از شکایت انجمن خانواده ها در دیوان بین‌المللی کیفری حمایت کنند.”
طبق این بیانیه خواسته‌های دیگر خانواده‌های جانباختگان “قرار گرفتن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست گروه‌های تروریستی” و “گشودن پرونده جنایی توسط پلیس فدرال کانادا برای بررسی جنایت PS752” عنوان شده است.
انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز PS752 با تأکید بر اینکه “از دادخواهی خسته نخواهیم شد” نوشته‌اند: «جان‌های زیبایی از دست رفت، حقیقت نامعلوم ماند و عدالت اجرا نشد… ما تا روشن شدن حقیقت و اجرای عدالت ادامه خواهیم داد و هرگز نه فراموش می‌کنیم و نه می‌بخشیم.»
تحقیقاتی به دور از “بیطرفی و استقلال”
پس از اعلام حکم ده متهم پرونده هواپیمای اوکراینی، گوندوز مامدوف، معاون دادستان کل اوکراین طی سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ با انتشار توییتی یادآور شد که “استقلال و بیطرفی” تحقیقات جمهوری اسلامی در رابطه با این پرونده “بارها مورد تردید” واقع شده است. او تأکید کرد با توجه به همین امر “تحقیقات مستقل بین‌المللی با مشارکت اوکراین حائز اهمیت است.”
کوروش دوست‌شناس، سخنگوی انجمن نیز با تأکید بر به رسمیت نشناختن حکم دادگاه در توییتی نوشت خانواده‌های جانباختگان هواپیمای اوکراینی “خواستار روشن شدن حقیقت و اجرای عدالت در دادگاهی بی‌طرف و بین‌المللی” هستند.
حامد اسماعیلیون، از اعضای هیئت مدیره انجمن خانواده‌های جانباختگان نیز در واکنش به حکم “دادگاه نمایشی” در حساب شخصی‌اش در اینستاگرام نوشت: «دادگاه واقعی پرواز PS752 روزی با نشستن علی خامنه‌ای، حسین سلامی، امیرعلی حاجی‌زاده، علی شمخانی، باقری، جواد ظریف و دیگر شرکای جرم بر نیمکت متهمین برگزار خواهد شد.»
