ملی مذهبی _ سرتیپ پاسدار «محسن رفیقدوست»، اولین وزیر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که بعدها با وزارت دفاع جمهوری اسلامی ادغام شد، در یک مصاحبه ویدیویی گفته است که فرمانده ترور «فریدون فرخزاد»، هنرمند نامی، «شهریار شفیق» از افسران ارشد نیروی دریایی ایران در زمان شاه و خواهرزاده او و «شاپور بختیار» آخرین نخستوزیر ایران پیش از انقلاب بهمن ۱۳۵۷ بوده است.
این اولین بار است که فردی که عهدهدار یک سمت رسمی در جمهوری اسلامی ایران بوده، به فرماندهی ترورهای خارج از کشور اعتراف میکند. فریدون فرخزاد، در آلمان و شاپور بختیار و شهریار شفیق در فرانسه ترور و کشته شدند.
رفیقدوست در توضیح اینکه عملیات ترور این افراد چگونه بوده، گفته است که افراد مسلح از گروه باسک که جداییطلبان مارکسیست اسپانیایی بودند این عملیات را انجام میدادند و پول خود را از طریق یک روحانی مصری در آلمان پس از انجام عملیات ترور دریافت میکردند.
پس از انتشار این اظهارات، مصاحبه دیگری که سالها پیش از سوی «عبدالله عبدی»، روزنامهنگار ساکن خارج از ایران با رفیقدوست انجام شده و به درخواست او پخش نشده بود، در دسترس عموم قرار گرفت که رفیقدوست در آن میگوید بخشی از هزینههای ارزی این ترورها را از محل دریافت پورسانت خریدهای نظامی از شرکتهای اروپایی، تامین میکرده است.
محسن رفیقدوست، وزیر سابق سپاه پاسداران و رئیس پیشین بنیاد مستضعفان، در گفتگو با برنامه “تاریخ شفاهی دیدهبان ایران” به نقش خود در فرماندهی چندین عملیات تروریستی علیه مخالفان جمهوری اسلامی در خارج از کشور اعتراف کرد. او از جمله به ترور فریدون فرخزاد، هنرمند و فعال سیاسی، اشاره کرد که در سال ۱۹۹۲ در آلمان کشته شد. این سخنان رفیقدوست موجی از نگرانی را در میان مخالفان جمهوری اسلامی و فعالان حقوق بشر برانگیخته است.
قتلهای سیاسی و همکاری با “گروه باسک”
رفیقدوست در این گفتگو علاوه بر ترور فرخزاد، به دست داشتن در ترورهایی همچون قتل غلامعلی اویسی؛ فرماندار نظامی تهران، شهریار شفیق؛ پسر اشرف پهلوی و شاپور بختیار؛ آخرین نخستوزیر محمدرضا شاه نیز اعتراف کرد.
به گفته رفیقدوست، این عملیاتها توسط تیمهایی که معمولاً اعضای گروه باسک اسپانیا بودند، انجام شده است. گروه باسک اسپانیا که بهعنوان یک گروه جدایی طلب شناخته میشود، در ازای دریافت پول از جمهوری اسلامی، ترورهای سیاسی را در کشورهای مختلف انجام میداده است. رفیقدوست با اشاره به اینکه این گروه بهطور مستقل فعالیت میکند، گفت جمهوری اسلامی بهطور مستقیم با این گروه ارتباط تشکیلاتی نداشت، اما از آنها برای انجام عملیاتها کمک میگرفت.
در این مصاحبه، او شرح میدهد که پس از خرید محمولههای مهمات و مواد منفجره از آلمان، شرکت تولید تجهیزات نظامی این کشور مبلغ ۱۰ هزار دلار پورسانت به مامور ایرانی میدهد که او در بازگشت به تهران آن را در اختیار رفیقدوست میگذارد.
رفیقدوست گفته است که با گشایش حسابی در بانک صادرات شعبه فرانکفورت آلمان، این مبالغ را آنجا نگهداری میکرده تا دستمزد ترور افرادی که جمهوری اسلامی آنها را در اروپا هدف قرار میداده، از محل آن پرداخت شود.
در توضیح عملیات مالی تامین ترورهای خارج از کشور، رفیقدوست می گوید حساب بانک صادرات شعبه فرانکفورت وزارت سپاه را با نام «کِیاِم» میخواندند اما توضیح داده که «باید میگذاشتیم جیام چون به آن میگفتیم گوشه میز» و میگوید منابع مالی آن از جمله صرف خرج ترورهای خارج از کشور میشد که به تعبیر او «بشود و با پول معمولی نمیشد.»
به بیان دیگر، برخی از شرکتهای نظامی اروپایی که در زمان جنگ ایران و عراق برخی از نیازهای نظامی ایران را مهیا میکردند، در تامین مالی ترورهایی که جمهوری اسلامی در اروپا انجام میداد، بهطور غیرمستقیم نقش داشتند.
او در این ویدیوی تازه منتشر شده که مربوط به ۷ سال پیش است، نقش فرماندهی خود در ترور ارتشبد «غلامعلی اویسی»، فرمانده نیروی زمینی شاهنشاهی را توضیح داده که در بهمن ۱۳۶۲ در پاریس کشته شد. به گفته رفیقدوست پول این ترور از محل حساب بانک صادرات شعبه فرانکفورت پرداخت شده است.
درباره نقش «انیس نقاش»، تبعه لبنان که ضارب بختیار در عملیات ترور ناموفق او بود هم رفیقدوست شرح تاریخی داده که مستندی بر عملیاتهای متنوع ترور و خرابکاری است که پیشتر منتسب به جمهوری اسلامی میشد اما از مقامهای حکومت ایران کسی تا پیش از این، مسوولیت آن را نپذیرفته بود.
در شرح آنچه پس از دستگیری نقاش توسط پلیس فرانسه و بعد از ترور ناموفق بختیار گفته، رفیقدوست توضیح داده که او در دادگاه نام وزیر سپاه پاسداران را آورده بود و سپس مقامهای فرانسوی خواستار مذاکره با او شده بودند.
رفیقدوست به گفته خودش عازم پاریس شده بود و در دیدار با وزیر خارجه وقت فرانسه، تهدید کرده بود که در صورت تداوم بازداشت نقاش، منافع و اتباع فرانسه در خطر از بین رفتن قرار میگیرند. او در این مصاحبه شرح میدهد که به «علی آهنی»، سفیر وقت جمهوری اسلامی ایران در پاریس میگوید در نقش مترجم او در دیدار با وزیر خارجه فرانسه حاضر شود و وقتی وزیر فرانسوی قول آزادی نقاش پس از دو هفته را میدهد، رفیقدوست تهدید میکند که پس از دو هفته، ممکن است سفارتخانه یا موسسات فرانسوی ناگهان مورد هدف قرار گیرد.
با تاخیر در آزادی نقاش از فرانسه که در زمان ریاست جمهوری «فرانسوا میتران» بود، گزارشهای متعددی از حمله به منافع فرانسه از جمله به نفتکشهای این کشور در آبهای خلیج فارس، انفجارهای پراکنده در مراکز رسمی و دولتی در پاریس و هدف قرار گرفتن ماموران و اتباع فرانسوی در کشورهای مختلف از جمله لبنان بود.
نقاش، نهایتا مورد عفو رییس جمهور فرانسه قرار گرفت و به ایران آمد و تا زمان مرگ بر اثر ابتلا به «کووید-۱۹» در ایران به ساختوساز و تجارت میپرداخت و در مراسم دولتی از جمله همایشهای وزارت خارجه ایران شرکت میکرد.
ماجرای ترور بختیار و اویسی
رفیقدوست در ادامه به جزئیات ترور شاپور بختیار، آخرین نخستوزیر ایران در دوران پهلوی، پرداخت. به گفته او، در این ترور، او خود رئیس تیم عملیاتی بوده و مسئولیت اجرایی کردن دستوراتی را که از تهران صادر شده بود، بر عهده داشته است.
در این مورد، او از نقش انیس نقاش، یکی از اعضای تیم اجرایی، یاد کرد و گفت در دادگاهها نیز گفته شده که او مسئول این عملیات بوده است.
رفیقدوست همچنین به ماجرای اعتصاب غذای انیس نقاش در فرانسه پس از دستگیری اشاره کرد. او گفت که فشارهای بینالمللی، از جمله تماس رئیسجمهور فرانسه با هاشمی رفسنجانی، نهایتاً باعث آزادی نقاش شد.
این گفتگو نشان میدهد که جمهوری اسلامی با بهرهگیری از روابط دیپلماتیک خود در سطح جهانی، فشارهایی برای دستکاری در امور حقوقی و قضائی کشورهای خارجی اعمال کرده است.
قتل فریدون فرخزاد؛ حذف فیزیکی مخالفان در خارج از ایران
قتل فریدون فرخزاد که در آن زمان یکی از شناختهشدهترین مخالفان جمهوری اسلامی در خارج از کشور بود، همچنان یکی از پیچیدهترین و جنجالیترین پروندههای سیاسی ایران به شمار میرود.
فرخزاد در حالی به قتل رسید که بهطور علنی علیه جمهوری اسلامی افشاگری میکرد و صدای مخالفان را از طریق برنامههای تلویزیونیاش به گوش جهانیان میرساند. این قتل نمادی از ترورهای جمهوری اسلامی علیه مخالفان خود بهویژه در خارج از مرزهای ایران به شمار میرود.
در حالی که محسن رفیقدوست در گفتگوهای اخیر خود به نقش خود در ترور فریدون فرخزاد اشاره کرده، این قتل همچنان یکی از پروندههای مهم و پیچیده قضائی در آلمان است که هنوز بهطور کامل بسته نشده است.
تحقیقات در خصوص این قتل همچنان در جریان است و مسئولان آلمانی به دنبال یافتن جزئیات جدید در این زمینه هستند. این موضوع تأکید میکند که پروندههای ترور مخالفان جمهوری اسلامی در خارج از کشور هنوز با چالشهای حقوقی بسیاری مواجه است.
ناظران پیشبینی میکنند که با توجه به اعلام علنی رفیقدوست به نقش جمهوری اسلامی در این نوع عملیاتها، احتمالاً شاهد افزایش فشارها بر ایران در راستای روشن شدن ابعاد این ترورها خواهیم بود. همچنان باید منتظر ماند و دید که آیا این اعترافات میتواند به روشن شدن ابعاد بیشتری از ترورهای سیاسی جمهوری اسلامی در خارج از کشور کمک کند یا نه.
هشدار به مخالفان جمهوری اسلامی
رفیقدوست بهطور ضمنی اشاره کرد که این نوع عملیاتها نه تنها بهعنوان یک سیاست امنیتی از سوی جمهوری اسلامی طراحی شدهاند، بلکه بخشی از تلاشهای مستمر حکومت برای حذف فیزیکی مخالفان و جلوگیری از گسترش نقد و اعتراض علیه نظام جمهوری اسلامی به شمار میروند.
اظهارات او نشان میدهد که دستگاههای امنیتی جمهوری اسلامی، در راستای سرکوب مخالفان در خارج از کشور، از روشهای تروریستی و خشونتآمیز استفاده کردهاند.
اعترفات اخیر رفیقدوست میتواند پیامدهای گستردهای برای جمهوری اسلامی به همراه داشته باشد. کشورهایی که در حال پیگیری پروندههای مشابه هستند، بهویژه در اروپا، ممکن است با فشارهای جدیدی برای پاسخگویی از سوی جمهوری اسلامی مواجه شوند. قتلهای سیاسی همچون قتل بختیار، قاسملو و فرخزاد، نمونههایی از سیاستهای حذف فیزیکی مخالفان جمهوری اسلامی در سطح بینالمللی هستند.
این اعترفات بهطور علنی نشان میدهد که جمهوری اسلامی ایران همچنان به سیاستهای تروریستی و خشونتآمیز علیه مخالفان خود در خارج از کشور ادامه میدهد. این سیاستها نهتنها برای سرکوب منتقدان در داخل کشور بلکه برای حذف فیزیکی مخالفان در خارج از مرزهای ایران نیز بهکار گرفته میشود.
اظهارات رفیقدوست در اوج فشارهای بینالمللی به جمهوری اسلامی ایران منتشر میشود که یکی از موارد آن، مذاکرات داخلی در اتحادیه اروپا بر سر لزوم قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان یک نهاد تروریستی خارجی است.
این بحثها از زمان اعتراضات شهریور ۱۴۰۱ موسوم به اعتراضات «زن زندگی آزادی» در اروپا بالا گرفت که طی آن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به سرکوب خونین معترضان روی آورد. تصاویری که شهروندان از نحوه سرکوب معترضان در خیابانهای ایران منتشر میکردند، نشان میداد که ماموران یونیفورمپوش سپاه و بعضا ماموران لباس شخصی، بهصورت مستقیم بهسوی معترضان شلیک میکردند. در مقطعی از اعتراضات ماموران به چشم و اندام حساس معترضان شلیک میکردند که بر اثر آن شمار گستردهای از معترضان بینایی خود را از دست دادند.
اعترافات رفیقدوست میتواند پیامدهای حقوقی و بینالمللی جدی برای جمهوری اسلامی ایران داشته باشد. در صورت تایید این اظهارات، کشورهای محل وقوع ترورها میتوانند پروندههای قضایی جدیدی را علیه مقامهای ایرانی باز کنند و به قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست سازمانهای تروریستی توسط کشورهای بیشتری بیانجامد.
خانوادههای قربانیان این ترورها اکنون امکان دارند که با استناد به اصل «صلاحیت جهانی» و بر اساس مستندات ارایه شده توسط محسن رفیقدوست خواستار اجرای عدالت و پیگیری قضایی عوامل دخیل در قتلها از جمله در کشورهای فرانسه و آلمان شوند. این گفتهها قابلیت دارد که به بازگشایی پروندههای قدیمی و بررسی مجدد آنها در محاکم خارج از ایران منجر شود.
دفتر محسن رفیقدوست پس از بالاگرفتن واکنشها در بیانیهای گفته او جراحی مغز داشته و اظهاراتش از نظر حقوقی قابل استناد نیست. با این همه ویدیویی که «عبدی مدیا» از او منتشر کرده که در آن رفیقدوست مشابه گفتههای اخیرش فرماندهی و سازمانبخشی ارتشبد اویسی را بهعهده گرفته، مربوط به قبل از عمل جراحی اوست.