ملی مذهبی _ اتحادیه اروپا روز چهارشنبه ۵ مارس، در بیانیه‌ای در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که این اتحادیه همچنان به‌شدت نگران عدم همکاری ایران با آژانس در حل‌وفصل مسائل پادمانی باقی‌مانده است. در بیانیه‌ای که از سوی اتحادیه اروپا منتشر شده با اشاره به بن‌بست موجود میان ایران و آژانس آمده است: «این وضعیت موجب شده که آژانس نتواند تضمین کند که برنامه هسته‌ای ایران صرفاً صلح‌آمیز است.»
اتحادیه اروپا بنا بر گزارش یورونیوز ، بر این تاکید کرده که همچنان به “راه‌حل‌های دیپلماتیک” برای رسیدن به را‌ه‌حلی در این زمینه متعهد است، اما ایران “به طور جدی از تعهدات خود تحت برجام منحرف شده و دانش غیرقابل برگشتی کسب کرده است.”
بیانیه به “افزایش چشمگیر تولید و انباشت اورانیوم با غنای بالا و گسترش قابلیت‌ها و عملیات‌های غنی‌سازی هسته‌ای” ایران اشاره می‌کند که شامل نصب “هزاران سانتریفیوژ پیشرفته اضافی است”.
کارل هالرگارد، نماینده اتحادیه اروپا در این جلسه ضمن ابراز تاسف از اینکه ایران طی بیش از پنج سال و با وجود پنج قطعنامه شورای حکام، از ارائه توضیحات فنی معتبر درباره این مسائل خودداری کرده، افزود: «با توجه به اظهارات اخیر مقامات ایرانی درباره توانایی ایران در مونتاژ یک سلاح هسته‌ای، این وضعیت بیش از پیش نگران‌کننده شده است.»
هالرگارد با اشاره به قطعنامه شورای حکام در نوامبر ۲۰۲۲ که بر لزوم روشن شدن فوری مسائل پادمانی تاکید داشت، گفت: «این مسائل مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده در چندین مکان و مواد هسته‌ای اعلام‌نشده‌ای است که ممکن است همچنان در ایران و خارج از پادمان‌های آژانس وجود داشته باشد.» او در ادامه تصریح کرد که عدم همکاری مستمر ایران همچنان موجب نگرانی جدی است.
این مقام اتحادیه اروپا همچنین توقف اجرای پروتکل الحاقی از سوی ایران را مورد انتقاد قرار داد و گفت: «ایران باید اجرای موقت پروتکل الحاقی را از سر بگیرد و آن را لازم‌الاجرا کند تا آژانس بتواند تضمین‌های معتبری درباره عدم وجود فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده ارائه دهد.» وی در همین زمینه تأکید کرد که تصمیم یک‌جانبه ایران برای محدود کردن نظارت‌ها بر برنامه هسته‌ای، در تضاد با تعهدات قانونی این کشور است و به‌طور قابل‌توجهی توانایی آژانس در راستی‌آزمایی صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران را محدود می‌کند.
نماینده اتحادیه اروپا با اشاره به گزارش اخیر آژانس درباره وجود مواد هسته‌ای در سایت‌هایی که از سوی ایران به عنوان مرکز غنی‌سازی اورانیوم معرفی نشده‌اند، تاکید کرد که تهران به جای رد ارزیابی‌های آژانس، باید فورا پاسخ‌های روشن در این خصوص ارائه دهد. او در ادامه بر اهمیت تخصص فنی و اختیار مستقل آژانس برای بررسی این مسائل تاکید کرد.
آقای هالرگارد از اقدام اخیر ایران در رد پیشنهاد آژانس برای تعیین چهار بازرس مجرب جدید انتقاد کرد و گفت: «این تصمیم، همراه با لغو پیشین انتصاب چندین بازرس با تجربه، مستقیما بر توانایی آژانس در انجام موثر فعالیت‌های راستی‌آزمایی، به‌ویژه در تاسیسات غنی‌سازی، تاثیر منفی گذاشته است.»
وی همچنین به عدم پیشرفت در اجرای بیانیه مشترک مارس ۲۰۲۳ اشاره کرد و گفت: «در دو سال گذشته، پیشرفت چشمگیری در این زمینه مشاهده نشده و ما از ایران می‌خواهیم که برای اجرای این توافق، تعامل جدی‌تری داشته باشد.»
در پایان، این مقام اتحادیه اروپا با ابراز حمایت کامل از تلاش‌های آژانس برای تعامل سازنده با ایران، خاطرنشان کرد: «منتظر انتشار هرچه سریع‌تر ارزیابی جامع و به‌روزرسانی‌شده مدیرکل هستیم تا شورای حکام بتواند درباره گام‌های بعدی تصمیم‌گیری کند.» او در ادامه از ایران خواست که از این فرصت برای همکاری سریع و اساسی با آژانس استفاده کند تا به‌طور کامل به تعهدات خود تحت توافقنامه جامع پادمان‌ها عمل نماید.
هالرگارد در پایان افزود: «اتحادیه اروپا منتظر دریافت گزارش‌های بیشتر از سوی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است و انتظار دارد این گزارش به صورت عمومی منتشر شود.
استناد به موارد طرح شده در گزارش گروسی
به گزارش دویچه وله، اتحادیه اروپا به گزارش رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی استناد کرده که گفته است ایران تولید اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد را به طور چشمگیری افزایش داده و به مقدار قابل توجه اورانیوم غنی‌شده برای ساخت شش سلاح اتمی دست یافته است.
بیانیه می‌گوید اتحادیه اروپا نگرانی‌های جدی در مورد “نیت‌های ایران” دارد، زیرا “هیچ توجیه معتبر غیرنظامی برای این اقدامات وجود ندارد.” اتحادیه اروپا همچنان از اظهارات برخی مقام‌های ایران در رابطه با ساخت سلاح هسته‌ای ابراز نگرانی کرده است.
بیانیه به مواردی دیگری نیز اشاره می‌کند که همگی در گزارش رافائل گروسی نیز آمده است و می‌گوید آژانس به مدت چهار سال قادر نبوده است بسیاری از فعالیت‌های کلیدی ایران را در ارتباط با راستی‌آزمایی و نظارت برجام انجام دهد.
بیانیه به تصمیمات ایران برای حذف تمام تجهیزات نظارتی و راستی‌آزمایی مرتبط با برجام که توسط آژانس نصب شده، اشاره کرده و گفته در چنین وضعیت امکانی برای “حصول اطمینان از این که برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز باشد، وجود ندارد.”
اتحادیه اروپا از این که ایران با نظارت چهار بازرس مجرب که توسط آژانس پیشنهاد شدند، مخالفت کرده، ابزار تاسف کرده است. بیانیه همچنین این بخش از سخنان گروسی را تکرار کرده که “ایران تنها کشور غیرهسته‌ای است که به طور سیستماتیک اورانیوم با غنای بالا تولید و انباشت می‌کند” و می‌گوید: «این مسئله نگرانی جدی برای مدیر کل و همچنین برای ما است.»
اتحادیه اروپا از ایران “قاطعانه” خواسته است روند هسته‌ای “نگران‌کننده خود را معکوس کند و بدون تأخیر بیشتر به تعهدات خود در زمینه عدم گسترش تسلیحات هسته‌ای بازگردد”.
همکاری ایران حیاتی است
همچنین از ایران خواسته شده “برای کمک به ایجاد اعتماد بین‌المللی در مورد ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای خود” به اجرای موقت پروتکل الحاقی بازگردد، آن را تصویب کند و اجرای تمامی اقدامات نظارتی و راستی‌آزمایی مرتبط با برجام را از سر بگیرد.
اتحادیه اروپا “همکاری به‌موقع و کامل” با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را “حیاتی” دانسته و گفته از تلاش‌های گروسی در راستای “تعامل سازنده با ایران برای دستیابی به همکاری لازم و حل مسائلی که نیاز به حل فوری دارند”، حمایت می‌کند.
در بیانیه آمده است که کشورهای آلبانی، بوسنی و هرزگوین، ایسلند، لیختن‌اشتاین، موناکو، مونته‌نگرو، مقدونیه شمالی، نروژ، جمهوری مولداوی و اوکراین با این بیانیه هم‌راستا هستند.
