آیت الله منتظری می‌فرمودند که مسائل مورد اتفاق و اشتراک میان دو مذهب شیعه و سنی بسیار بیشتر از موارد اختلاف آنهاست،اما متاسفانه غالباً مسائل مورد اختلاف مورد توجه قرار گرفته و مشترکات نادیده انگاشته می شود و این باعث ایجاد تفرقه و دوری مسلمین از یکدیگر می‌گردد.
بسمه تعالی
” انما المومنون اخوه فأصلحوا بین أخویکم و اتقوالله لعلکم ترحمون”( حجرات آیه 10)
“جز اين نيست كه همه مؤمنان با هم برادرند، پس(در تمام اختلافات)ميان دو فرد يا دو گروه برادرانتان اصلاح نماييد،و از خدا بترسيد،اميد كه مورد رحمت قرار گيريد”.
امروزه مسلمانان در دنیا یک چهارم جمعیت جهان را تشکیل می دهند که تعداد آن رو به افزایش است؛ به همین دلیل به نظر می رسد که عده‌ای درصددند تا از این موج اسلام‌خواهی، از هر فرصتی استفاده کرده و به اختلاف بین گروه‌ها و مذاهب مسلمان به ویژه بین شیعه و سنی دامن بزنند.
اقدامات تروريستي در پاکستان و افغانستان، جنگ فرقه ای عراق ،جنگ در سوریه و مشکلات بحرین همه ریشه در همین اختلاف افکنی دارند.
یکی از دغدغه های آیت الله منتظری از همان اوایل انقلاب، ایجاد وحدت شیعه و سنی در کشور بود. ایشان به مناسبت اختلاف روایتی‌که بین شیعه و سنی در مورد سالروز ولادت پیامبراسلام است، در جهت وحدت استفاده کرده(اهل تسنن ۱۲ ربیع الاول و شیعیان ۱۷ ربیع الاول) و این فاصله را هفته وحدت نامیدند تا در این هفته فرصتی باشد که توجه مردم و حکومت به حقوق اهل سنت در کشورمان جلب گردد.
ایشان می‌فرمودند که مسائل مورد اتفاق و اشتراک میان دو مذهب شیعه و سنی بسیار بیشتر از موارد اختلاف آنهاست، داشتن خدای واحد ، پیامبر واحد ، کتاب واحد ، قبله واحد ، معاد ، نماز ، روزه ، حج ، جهاد ، امر به معروف و نهی از منکر و . . . از مواردی است که بى شک تمامى مذاهب اسلامى به آنها باور و اعتقاد دارند ( اگر چه ممکن است در کیفیت آنها با هم اختلاف داشته باشند). اما متاسفانه غالباً مسائل مورد اختلاف مورد توجه قرار گرفته و مشترکات نادیده انگاشته می شود و این باعث ایجاد تفرقه و دوری مسلمین از یکدیگر می‌گردد. قرآن کریم مى فرماید: وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلا تَفَرَّقُوا ؛ همگى به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید.
منظور از وحدت، این نیست که یک شیعه یا یک سنی به خاطر وحدت، از مبانی اعتقادی خودش دست بردارد، بلکه پررنگ کردن و تقویت مشترکات و برگزاری گفتمان و بحث های علمی و نظریه پردازی جهت آشنایی با مبانی یکدیگر است، بسیاری از موارد اختلاف بین مسلمانان ناشی از آن است که فرقه‌های اسلامی از اصول و مبانی یکدیگر آشنایی ندارند و این موجب شده که برداشت های نادرستی از هم داشته و نسبت به یکدیگر بدبین گردند، که متأسفانه حتی گاهی شاهد صدور حکم تکفیر از طرف گروه هایی هستیم که زمینه برخوردهای فیزیکی را نیز فراهم می کنند.بدون شک هفته وحدت می‌تواند شروعی باشد برای وحدت واقعی.
مولانا عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان در باره نقش آیت الله منتظری برای وحدت بین مذاهب سنی و شیعی می‌گویند: “….. در جهت وحدت امت اسلامی علی الخصوص شیعه و سنی گامهای مؤثری برداشتند و هفته وحدت از جمله پیشنهادات و ابتکارات این عالم و فقیه عالیقدر بود که بنیانگذار جمهوری اسلامی نیز آن را تصویب نمود. ایشان تا زمانی‌که در صحنه سیاسی کشور نقش داشتند همواره اهل سنت جهت رفع مشکلات به ایشان مراجعه می‌نمودند که ایشان نیز بذل توجه می‌فرمودند”.
در قانون اساسی ما که همه افراد از هر قوم و قبیله ای از حقوق مساوی برخوردارند(اصل 19) و به اقلیت‌های دینی و پیروان همه مذاهب شافعی، مالکی، حنبلی و زیدی اجازه داده است که آزادانه و در کمال احترام، مراسم دینی خود را مطابق فقه و رسم و دیدگاه خود برگزار کنند. (اصل 12) ممانعت از آن، خلاف قانون و خلاف عرف و باعث کدورت و نا‌امیدی است.
پیروان اهل سنت در تهران بیش از یک میلیون جمعیت دارند ولی اجازه ساخت مسجد به آنها داده نمی شود و آنان مجبورند نماز جماعت، نماز جمعه و نماز عید را در خانه برگزار کنند و این در حالی است که اقلیت‌های مذهبی با داشتن كليساها و كنيسه هاي متعدد و آتشكده ها به صورت انفرادی و اجتماع مراسم و آيين مذهبي خود را بپا مي دارند و حتی گاهی مراسم مذهبي آنها از سيماي جمهوري اسلامي ايران نيز پخش مي شود.
متأسفانه در برخي مناطق کشورمان، به نظر می رسد به پیروی از تفرقه افکنان مذاهب در دنیا که غالباً حکام مستبد و استعمارگران هستند، نیز شاهد برخي حرکات و برنامه هاي حساب شده هستيم که در صددند روابط مسالمت آميز بين برادران اهل سنت با شيعيان را برهم بزنند، که از آن جمله می‌توان به تخریب مساجد اهل تسنن در شهرهای تهران، مشهد و تربت جام و نیز عدم به کارگیری اهل تسنن در پست‌های دولتی حتی در شهرها واستان‌های سنی نشین اشاره کرد.
انتظار می رود در چنین موقعیتی که شاهد حوادث نا خوشایند در کشورهای اسلامی هستیم، در زادروز ولادت منادی وحدت و پیامبر رحمت، مراجع تقلید، علما و مسئولین حوزه های علمیه، با تاکید بر کرامت انسان و عدالت و برادری اسلامی، با تساهل و تسامح و مدارایی که جزء لاینفک اسلام است تدابیری اتخاذ کنند که همگی به‌خصوص اهل مذاهب شیعه و سنی، با آرامش و مسالمت کنار یکدیگر زندگی کنند، همانطور که فرقه‌های مختلف مسیحی چنین می‌کنند.
امیدوارم در هفته وحدت امسال قدم‌های جدّی برای وحدت مسلمین برداشته شود.
زهرا ربانی املشی – 21/10/92
سایت ملی – مذهبی محلی برای بیان دیدگاه های گوناگون است.
