افزایش درآمد مالیاتی وابسته به چند پارامتر مهم است که مهم ترین آن عبارتند از وجود رشد اقتصادی، سودآوری صنایع و کارآمدی استفاده از منابع، افزایش پس انداز ملی به مثابه شاخص افزایش درآمد خانوار. و همچنین پارامترهای مدیریتی مانند کارآمدی قوانین و نظام و سازمان مالیاتی. هیچ کدام از این پارامترها وجود ندارد.
ادعای درآمد مالیات به جای درآمد نفت !
مسئولین اقتصادی از جمله وزیر اقتصاد و معاون او و رئیس سازمان مالیاتی اظهار کرده اند که درآمد مالیاتی جایگزین درآمدهای نفتی خواهد شد! اما به نظر نمی رسد چنین چیزی در شرایط فعلی ممکن باشد. چرا که افزایش درآمد مالیاتی وابسته به چند پارامتر مهم است که مهم ترین آن عبارتند از وجود رشد اقتصادی، سودآوری صنایع و کارآمدی استفاده از منابع، افزایش پس انداز ملی به مثابه شاخص افزایش درآمد خانوار. و همچنین پارامترهای مدیریتی مانند کارآمدی قوانین و نظام و سازمان مالیاتی. هیچ کدام از این پارامترها وجود ندارد.
چون رشد اقتصادی بسیار ناچیز است و سودآوری صنایع نیز منتفی است وجود ورشکستگی ها، پایین بودن ظرفیت فعلی تولید در بسیاری از آنها، بسته شدن اختیاری برخی از صنایع و فرار سرمایه نمادهای همین فرایند است. پس انداز ملی هم در سراشیب سقوط است وخانوار هم نه تنها پس اندازش کاهش پیدا کرده بلکه حتی کسر بودجه دارد. در حوزه مدیریت سازمان مالیاتی نیز شاخص مثبت و چشم گیری وجود ندارد. بنابراین دشوار است که ادعاهای یاد شده را پذیرفت.
وابستگی درآمد مالیاتی ایران به نفت
درآمدهای مالیاتی ایران مستقل از درآمد نفتی نیست که بتوان هم زمان از یکی برای جبران دیگری استفاده کرد.
بخش قابل توجهی از درآمدهای به اصطلاح مالیاتی به درآمد نفتی وابسته است. مانند درآمد گمرکات از بابت وارادت که با درآمدهای نفتی یا درآمد مالیاتی از واحدهای تولیدی که وابسته به واردات مواد اولیه و مواد واسطه است و فعالیت آنها بدون درآمد نفتی افول پیدا می کند. بنابراین بخشی از درآمدهای که غیر نفتی و مالیاتی خوانده میشود در نهایت وابسته است به جریان ورود کالا و خداماتی که تنها با کسب دلارهای نفتی میسر است. البته دولت بطور چندگانه مالیات پنهانی را به شکل طریق انتشار پول بدون پشتوانه و یا فروش گران ارز مالیات خود را افزایش داده است ولی بی انظباطی مالی و ناکارآمدی مانع از آن است که دولت بتواند مشکل کسر بودجه خود را حل کند.
بخش عمده درآمد مالیاتی از حقوق بگیران است!
نکته مهم دیگر این است که بخش عمده درآمدهای مالیاتی همان مالیات بر حقوق نیروی کار، کارگران و کارمندان است. دولت نمی تواند درآمد مالیاتی خود از بخش خصوصی و بخصوص بازار را افزایش دهد.
مالیات بر حقوق که به اصطلاح مالیات های تکلیفی خوانده میشود حتی پیش از پرداخت حقوق به حساب دولت ریخته میشود، اما بخش خصوصی و بویژه بازار به این اندازه قابل کنترل نیست.
بخش غیر رسمی و زیر زمینی اقتصاد که نسبت به کشورهای پیشرفته بسیار بزرگ هم هست توانائی بسیاری برای فرار از مالیات دارد. بنابراین اگر دولت بخواهد درآمدهای مالیاتی اش را افزایش دهد میبایست مجددا به سراغ همان گروه اول یعنی کارگران و کارمندان برود.
سایت ملی- مذهبی محلی برای بیان دیدگاه های گوناگون است.
