تقی رحمانی

لبنان ،حزب الله و نظام طائفه ای

مخالفت با نظام طائفه ای از سوی حزب الله تا سال 1371 به معنی تمایل آن به نظام دمکراتیک نبود. حزب الله اصل ولایت فقیه و فعالیت در گسترده سرزمین های اسلامی، نه حاکمیت ملی دولت-ملت لبنان را باور داشت.

حزب الله در اساسنامه جدیدش نظام اسلامی مبتنی به‌آراب مردم را برای لبنان می خواهد. اگرچه حزب الله در دوره‌ی تاسیس و آغاز با نظام طائفه ای لبنان مخالف بود اما بدیل حزب الله، ولایت فقیه با مدل ایرانی برای لبنان بود که با مخالفت شیخ مهدی شمس الدین نائب رئیس مجلس اعلای شیعه لبنان و سازمان امل مواجه شد

در سال ۱۳۷۱ حزب الله وارد نظام سیاسی طائفه ای لبنان شد و در ساختار سیاسی لبنان جایگاهی پیدا کرد.حزب الله در ائتلاف های انتخاباتی با رفتاری کاملا عملگرایانه نشان داد که اگر لازم باشد با کمونیست ها هم ائتلاف می کند.این رفتار باز سیاسی و فرهنگی حزب الله که در آن زمان، نشان از تیزهوشی سیاسی اش قلمداد شد، این جریان را به نیروی اثر گذارتری در لبنان تبدیل کرد.

نظام طائفه ای لبنان دست پخت استعمار است که کشورهای تکه تکه ساختند که هنوز دولت-ملت نشدند. در لبنان ۱۷ طائفه مهم وجود دارد که قدرت را 100 سال در اختیار دارند. حزب الله خود معلول این نظام طائفه ای است نه علت ان، و عاقبت نیز به نظام طائفه ای پیوست. هرچند مشروعیت خود را از این نظام طائفه ای نگرفته است اما در این نظام بازی و قاعده‌ی این بازی را پذیرفته است. و حتی اگر هم بخواهد نمی تواند این نظام را برهم بزند.

این سخن دیاب نخست وزیر مستعفی در هنگام استعفا مهم بود که گفت فساد در تمام دولت ریشه دوانده است و اکنون در یافته ایم که این فساد بزرگتر از کشور لبنان است. اما علاوه برفساد که بزرگتر از کشور لبنان است؛ مشکل لبنان ریشه در رقابت دو ائتلاف سیاسی 14 مارس و 8 مارس نیز هست که حزب الله بخشی از آن است.

نظام طائفه ای لبنان تحت نفوذ فراملی قرار گرفته که نقش ریاض و تهران البته نه به اندازه ریاض در ان برجسته می شود.

کوتاه اضافه کنم که حزب الله سازمانی است که به دلیل مبارزه موثر با اسرائیل جایگاه پیدا کرده است نه مخالفت با نظام طائفه ای. مبارزه حزب الله با اسرائیل مطابق با قدرت سازماندهی اش بوده است تجاوز اسرائیل به لبنان باعث شد که این حکومت برای اولین بار از یک کشور عربی شکست بخورد.

امروز توازن قدرتی که حزب الله با اسرائیل برقرار کرده است مانع حمله اسرائیل به لبنان شده است. اما این توازن قدرت دلیل این نیست که حزب الله جریانی دموکرات شناخته شود. مخالفین حزب الله هم یک دسته نیستند اما حزبی که مسلح باشد بی گمان خطراتی برای کشور دارد اما انچه بی دولتی در لبنان در این نظام طائفه ای نامیده می شود کار به جایی رسانده است که سلاح در دست حزب الله را امکانی برای جلوگیری از تجاوز به لبنان است.

حزب الله در میان شیعه های لبنان مخالف دارد از جمله خانواده روحانی امین در لبنان مخالف حزب الله هستند اما دلیل مخالفت انان تنگ نظری حزب الله در مناطق شیعه است. دبیر کل سابق حزب الله هم مخالف جدی این حزب سیاسی –نظام است. شیخ صبحی طفیلی،حزب الله را عامل ایران و خامنه ای می داند.

اما مشکل استمرار نظام طائفه ای لبنان، محصول استعمار رفتار تجاوزگرایانه دولت های اسرائیل است.چرا عاملان نظام طائفه ای ضیعف تر از آن هستند که نظام بدیلی بر سر کار اورند.

تغییر نظام طائفه ای در لبنان به عواملی نیاز دارد که هیچ کدام انها فراهم نیست. گام اول همان است برای خاموش کردن این اتش باید در ریاض و تهران تدبیری اندیشیده شود که هنوز خبری از آن نیست. مشکل لبنان در لبنان حل نمی شود.

 

مطالب مرتبط

جمال کنج*

وقتی آن حسابرسی فرا برسد، مورخان مسیر را ردیابی خواهند کرد که نشان می‌دهد چگونه قوی‌ترین ملت روی زمین اجازه داده است قدرت نظامی و سیاست خارجی‌اش برای خدمت به یک کشور خارجی برون‌سپاری شود

تاملی بر راهبرد سیاسی - نظامی و نگرش ژئوپولیتیک ایران و اسراییل

سران جمهوری اسلامی بنابر تحلیل هایی که کارشناسان سیاست بین المللی آن ارائه می دادند، از درک شکل گرفتن فضای نوین زور و قلدری غافل ماندند و در عمل بی توجه به واقعیت های ژئوپولیتیک نوین و غافل از اهمیت اصل موازنه نیروها بودند، و بر این پایه از یکسو به گسترش شبکه «محور مقاومت» و آوردجویی با حریفان مختلف دست زدند، و ازسوی دیگر بی محابا به فعالیت نگرانی آفرین غنی سازی در سطح بالا ادامه دادند.
افسوس که جمهوری اسلامی توانایی عبرت گرفتن از شکست های خود را ندارد، و شکست را پیروزی قلمداد می کند، و تحقیر شدن را سربلندی وانمود می نماید.

مطالب پربازدید

مقاله