????استقلال و منافع ملی بر نگاه‌های ایدئولوژیک مهندس سحابی غلبه داشت
????مرحوم سحابی اصولاً و پیش از هرچیز به لحاظ نوع نگاه ملی، مصدقی بود و به همین جهت اغلب رویکردش نسبت به استقلال و منافع ملی بر نگاه‌های ایدئولوژیک وی غلبه داشت. حتی تلقی‌های مذهبی او هم اغلب در تبیین همین نگاه ملی و البته توجیه اخلاقیِ مبارزه ملی بود. همین رویکرد بود که باعث می‌شد سحابی فوق‌العاده انعطاف پذیر باشد و اعتقادها و باورهای خود را ابدی و ازلی تلقی نکند و براحتی از مواضع گذشته‌اش اگر احساس می‌کرد که چندان منطبق با واقعیت نیست عدول کند.
????مرحوم‌مهندس سحابی پس از کنار گذاشته شدن از کارهای دولتی به معنای واقعی یک فعال مدنی ولو به طور محدود بود. سخنرانی‌های مهمی به مناسبت‌های مختلف از جمله در سالگرد فوت مرحوم شریعتی و طالقانی در خانه مهندس اتحاد و دکتر رضا رییس‌طوسی داشتند. با راه اندازی مجله ایران فردا هم فرصت خوبی برای ارتباط گسترده‌تر با جامعه‌مدنی فراهم شد که شرح مجزّایی دارد.
????پس از دوم خرداد ۷۶ فرصت تحرک نسبتاً مناسبی برای نیروهای ملی مذهبی بتدریج فراهم شد، بخصوص تا جایی که‌می‌دانم شخص آقای خاتمی ارادت ویژه‌ای به‌مهندس داشت و دارد.
????با توافق بر سر حضور در انتخابات ائتلاف نیروهای ملی مذهبی شکل گرفت که منجر به صدور فهرست کامل انتخاباتی متشکل از افراد ملی مذهبی، جبهه ملی، برخی فعالان چپ و دانشگاهی شد که اغلب رد صلاحیت شدند. نهایتاً از ملی مذهبی‌ها فقط خانم فرهنگ‌خواه، سعید مدنی، محمد بهزادی، محمود عمرانی و من باقی ماندیم و باقی فهرست از دوستان‌مختلف اصلاح‌طلب مانند آقایان انصاری‌راد، آرمین، موسوی‌خویینی و…پر شد اما نه به طور کامل.
????از ملی‌مذهبی‌ها من به کمک فهرست روزنامه نگاران و تحکیم وحدت رای آوردم که آرای من باطل شد و همین طور دو منتخب ما در شهرستان یعنی دکتر رحمان کارگشا از اراک و خالد توکلی از سقز و بانه نیز حذف شدند.
????ائتلاف نیروهای ملی مذهبی پس از زندان‌های۷۹ و ۸۰ با کناره‌گیری نهضت آزادی و برخی منفردان ادامه پیدا نکرد اما بقیه به عنوان شورای فعالان ملی مذهبی با محوریت مرحوم مهندس سحابی فعالیت‌های خود را ادامه دادند.
???? فوت مرحوم سحابی مصادف با موج جدید دستگیری‌های ملی مذهبی‌ها شد. فشارهای امنیتی شدیدتر گشت، به طوریکه نیروهای ملی‌مذهبی حق فعالیت ندارند و عملاً کار این شورا متوقف شده است. با همه‌ی اینها در حال حاضر مجموعه خانواده ملی مذهبی چهار نشریه با نام های چشم‌انداز ایران لطف‌الله میثمی، ایران فردا حامد سحابی، پیام ابراهیم اعظم طالقانی وچراغ روشن علی شاملو دارد که تا حدی ارتباط این جریان را با جامعه مدنی حفظ کرده است.
????علیرغم همه مواضع انتقادی که منتشر شده است، مهندس سحابی هیچ‌گاه معتقد به عبور از جمهوری اسلامی نبود و این را به صلاح کشور نمی‌‌دانست.
????مرحوم مهندس سحابی یک پاکی اخلاقی و فطری عجیبی داشت و همین بسیار در جذب دیگران موثر بود. خاطرم هست که وقتی برای بار سوم دستگیر شده بود هدی صابر می‌گفت مهندس آنقدر نجیب هست که با بازجوهایش نیز ماخوذ به حیا برخورد می‌کند. کاملاً بی‌ادعا بود.
????شخصیت سیاسی ایشون نیز همان طور که گفتم مصداق کامل یک مصدقی تمام‌عیار بود که عمیقاً از آموزه‌های بازرگان و خصوصاً تفسیرهای قران طالقانی متاثر بود. مصداق تمام عیار و بی‌همتای یک ملی‌مذهبی که بدیلی نخواهد داشت.
منبع: سایت امتداد
