در حالی که بحث احتمال استفاده اسد از تسلیحات شیمیایی به یکی از سوژه های داغ مطبوعات جهان تبدیل شده در مورد احتمال استفاده از این تسلیحات از سوی رژیم اسد دو نظر متفاوت وجود دارد. برخی اعتقاد دارند اسد به دلایل عقلانی و تحت فشار روسیه برای اجتناب از برانگیختن واکنش یکپارچه جهانی از این اقدام خودداری خواهد کرد. در مقابل مخالفان اسد ضمن دادن هشدارهای متعدد بر این عقیده هستند حومه دمشق از چنگ او خارج شده و رئیس جمهور سوریه مجبور است برای فرار از شکست به اسلحه شیمیایی متوسل شود.
آمریکا و کشورهای غربی خط قرمز خود در بحران سوریه را استفاده از تسلیحات شیمیایی از سوی این رژیم اعلام کرده اند و در عین حال برخی از گزارش ها در مورد آمادگی کماندوهای غربی برای تصرف محل نگهداری این تسلیحات منتشر شده است.
در هر صورت سوریه در اضطراب استفاده از این تسلیحات مرگبار به سر می برد به خصوص اینکه برخی از اخبار نیز در مورد دسترسی گروه های تندرو اسلامگرای مخالف سوریه منتشر شده است.
کاترین گوئزت در نشریه اکسپرس فرانسه با طرح هفت پرسش اطلاعات مفیدی را در مورد تسلیحات شیمیایی رژِیم اسد و امکان استفاده از آنها بیان کرده است.
ترجمه این مقاله با اندکی تلخیص به شرح زیر است:
-از هفته پیش هشدارهای کشورهای غربی به دمشق در مورد استفاده از تسلیحات شیمیایی افزایش یافته است . شبکه ان بی سی آمریکا اعلام کرده ارتش سوریه در بمب هایی که از طریق هواپیاما شلیک می کند از گاز سارین استفاده کرده است. این سرعت در تحولات چه معنایی دارد؟
یک مقام آمریکایی روز دوشنبه اعلام کرد دمشق در حال مخلوط کردن ترکیبات گاز سارین به عنوان یک گاز سمی عصبی است که ابتدا بدن را به صورت کامل فلج می کند و بعد از آن موجب مرگ می شود. این ترکیبات عموما جداگانه نگهداری می شوند و مخلوط کردن آنها نشانه ای از استفاده از آنها در آینده ای نزدیک است. ایالات متحده، فرانسه و ناتو خیلی زود و قاطعانه به سوریه در مورد استفاده از تسلیحات شیمیایی هشدار دادند. شبکه ان بی سی آمریکا اعلام کرده ارتش سوریه در بمب هایی که از طریق هواپیما شلیک می کند از گاز سارین استفاده کرده است. یک مقام ناشناس به این شبکه اعلام کرده تا کنون اسد دستور استفاده از این تسلیحات را صادر نکرده است.
از توانایی سوریه در تسلیحت شیمیایی چه اطلاعاتی در دست است؟
زرادخانه شیمیایی سوریه به عنوان یکی از مهم ترین زرادخانه های خاورمیانه شناخته شده است اما داده های غیر طبقه بندی شده در مورد این زاردخانه اندک است. داده های منتشر شده و عمومی تقریبا موجود نیست زیرا سوریه یکی از معدود کشورهایی است که کنوانسیون ممنوعیت استفاده از تسلیحات شیمیایی را امضا نکرده است.
ذخایر سوری بنا بر اطلاعات لئونارد اسپکتر، کارشناس مرکز مطالعات عدم تکثیر تسلیحات در موسسه مونتری ایالات متحده امریکا به هزارن تن می رسد. ژان پاسکال زاندرس رئیس سابق دپارتمان ان آر بی سی از موسسه بین المللی پژوهش برای صلح استکهلم نیز معتقد است تا امروز دو تا سه کارخانه تولید تسلیحات شیمیایی در سوریه شناسایی شده اند. اولیویر لپیک متخصص فرانسوی در حوزه تسلیحات شیمیایی در بنیاد پژوهش های استراتژیک نیز بر این عقیده است که سوری ها موفق به کسب دانش مخلوط کردن گازهای فسفری به عنوان آخرین نسل و کارآمدترین و سمی ترین تسلیحات شیمیایی شده اند. به اعتقاد وی در این گروه از مواد شیمیایی گازهای سارین، وی ایکس و گاز خردل یافت می شوند.
ژان پاسکال زاندرس می گوید اما ما نمی دانیم آیا تسلیحات سوری همیشه عملیاتی هستند یا نه؟ حفظ و نگهداری محصولات به میزان خلوص عامل شیمیایی و به دمای مکان های نگهداری که باید پایین باشد و به توانایی و روش تولید آنها بستگی دارد. این مواد می توانند از طریق یک بمب یا خمپاره یا موشک شلیک شوند.
پس اینها همه دلایل بدگمانی به اتهامات آمریکا هستند؟
فراموشی اطلاعات نادرست در مورد تسلیحات کشتار جمعی در عراق درست چند ماه از آغاز حمله آمریکا خیلی سخت است. اما دنیس بوشارد دیپلمات سابق موسسه فرانسوی روابط بین الملل اعتقاد دارد اگر در مورد وجود تسلیحات کشتار جمعی در عراق تنها یک فرضیه مطرح بود در مورد وجود این تسلیحات در سوریه شکی وجود ندارد.
این برای نخستین بار نیست که وجود تسلیحات شیمیایی در سوریه مطرح می شود؟
در ماه ژوئیه گذشته سفیر سابق سوریه در عراق که از حکومت اسد جدا شده بود نسبت به وجود این تسلیحات به جامعه بین الملل هشدار داده بود. وی اعلام کرده بود اسد می تواند این تسلیحات را علیه مردم کشورش به کار برد. چند روز بعد سخنگوی وزارت امور خارجه سوریه جواد مقدسی تایید کرد که دمشق این تسلیحات غیر متعارف را در اختیار دارد و این تسلیحات تحت نظارت نیروهای مسلح ذخیره سازی شده و در جای امنی قرار دارند.
پاسخ دمشق به این اتهامات چیست؟
جواد مقدسی که به تازگی از دولت اسد جدا شده در ماه ژوئیه تاکید کرده این بحران در هر شکلی پیش رود دلیلی نیست که در آن از تسلیحات شیمیایی استفاده شود و تنها در یک صورت این اقدام عملی می شود و آن هم حمله خارجی است. در ماه سپتامبر رئیس سابق زرادخانه شیمیایی سوریه که او نیز از حکومت سوریه جدا شده بود به نشریه تایمز گفته بود که او در جلسات مقامات عالی در مورد امکان استقاده از تسلیحات شیمیایی علیه شورشی ها و مردم شرکت کرده است. این ژنرال سابق تاکید کرده بود:« در این مورد بحث کردیم استفاده از این تسلیحات به عنوان آخرین حربه در دستور کار قرار گیرد یا نه؟ به عنوان نمونه در موردی مانند از دست رفتن حلب. ما در مورد استفاده از این تسلیحات شیمیایی و حتی روش کاربرد آنها بحث کردیم.» این در حالی است که هفته قبل وزارت امور خارجه سوریه تاکید کرده از این تسلیحات علیه مردم سوریه استفاده نخواهد کرد.
استفاده از تسلیحات شیمیایی از سوی رژیم اسد ممکن است؟
این رژیم هم اکنون بدون وقفه محلات شهرها و روستاهایی را که کنترل آنها را از دست داده بمباران می کند. در این محلات ابتدا از بمب های سبک استفاده می شد و به نظر می رسد اکنون بشکه های تی ان تی را از هلی کوپتر بر مناطق غیر نظامی می ریزند. همچنانکه برخی از ویدیوها ی منتشر شده این موضوع را نشان می دهند. اما اینکه غربی ها چندین بار در مورد استفاده از این تسلیحات شیمیایی به عنوان خط قرمز هشدار داده اند احتمال استفاده از این تسلیحات را کم می کند. به اعتقاد دنیس بوشار رژیم اسد برای حفظ قدرت از عقلانیت خاصی برخوردار است. این رژیم زیر بار ریسک برانگیختن واکنش جامه بین المللی نمی رود، واکنشی که می تواند خیلی زود رخ دهد. به علاوه اینکه استفاده از این تسلیحات همچنانکه برتران بدیع توضیح داده است روسیه را که حمایت قاطعی از خاندان اسد دارد در موضع ضعف قرار می دهد و مسکو می توند قربانی اصلی سیاست استفاده از تسلیحات شیمیایی شود.
موضع ارتش آزاد سوریه در این مورد چیست؟
در طول سه هفته گذشته مبازرات در منطقه دمشق تشدید شده و به گفته فهد المصری سخنگوی ارتش آزاد شورشیان این ارتش چندین مکان نظامی مهم را در اختیار گرفته و به ویژه آنها پایگاه نظامی مرجع السلطان را تصرف کرده و تا 4 تا 5 کیلومتری فرودگاه دمشق نزدیک شده اند. فرودگاه نیز در 25 کیلومتری دمشق قرار دارد. سخنگوی ارتش آزاد می گوید رژیم اگر بخواهد به هر قیمتی کنترل خود را پایتخت حفظ کند می تواند این منطقه را با تسلیحات شیمیایی برای تنبیه کردن ساکنان آن بمباران کند. این بمباران ها شامل اقلیت دروزی و مسیحی را که ساکن در این منطقه هستند هم می شود.
سایت ملی – مذهبی محلی برای بیان دیدگاه‌های گوناگون است.
