در ذیل سخنان و البته درس نوشته های مهندس سحابی است که نشانه های واقعی از یک انسان اجتماعی و جامعه مدنی متعهد و متخصص را ترسیم می کند. بنظر راقم این توصیه ها برای هر شخصی که بخواهد وارد اجتماع سیاسی شود بهترین مدل حرکت و فعالیت اجتماعی و سیاسی است.
مهندس سحابی می گوید: در جامعه‌های واقعی، همه افراد مساوی نیستند؛ تفاوت فکری، سلیقه‌ای، اخلاقی، استعدادهای بسیاری دارند. ولی روی این تفاوت‌ها تکیه کردن و بهانه‌ای برای تفرقه و جدایی جستن، این شرک است. پس ارتباط و همزیستی و مسالمت و تحمل یکدیگر کردن از موارد تقوایی است که سعادت جامعه را تضمین می‌کند، و درهای برکات آسمانی و زمینی را به روی جامعه باز می‌کند. ما این خصلت‌های جمعی که موجب وحدت و پیوند قلوب مردمان می‌شوند، اینها را تقوای اجتماعی می‌نامیم. اینها خصائلی از مؤمنین هستند که در قرآن با لغت متقین در آیات آمده‌اند و چون کارکرد اجتماعی دارند، ما آنها را تقوای اجتماعی می‌نامیم.
مورد دومی که قرآن روی آن بسیار تأکید دارد، تعهد و پای‌بندی به قراردادها و پایداری بر سر وفای به عهد یا پای‌بندی به تعهدات است؛ که از این جهت در سختی‌ها و تنگی‌ها یا گشایش‌های زندگی آدمی پایدارند. حتی اگر حوادث یا اتفاقاتی خارجی چون جنگ یا حوادث طبیعی پیش بیاید باز بر عهد همزیستی و همدلی وفادار هستند. در سوره بقره آیه ۱۷۷ می‌فرماید: (لیس البر ان تولوا وجوهکم قبل‌المشرق و المغرب…) از نظر خدا و قرآن خوبی آن نیست که رویتان را به سوی مشرق و مغرب بگردانید (در حین نماز) (ولکن البر من آمن بالله و الیوم الاخر… والملائکه و الکتاب و النبیین و آتی المال علی حبه ذوی لقربی والیتامی و المساکین و ابن السبیل و فی‌الرقاب و اقام الصلوه و آتی‌الزکات)، لیکن خوبی آن است که ایمان به خدا و قیامت و… و فرشتگان و کتب آسمانی و انبیاء بیاورید و اموال مورد علاقه و دلبستگی خود را به نزدیکان و یتیمان و فقیران و در راه‌ماندگان و اسیران بدهید و نماز به پا دارید و زکوه تقدیم نمایید و بعد میگوید: (و الموفون بعهدهم اذا عاهدوا و الصابرین فی‌الباساء و الضراء و حین الاس اولئک‌الذین صدقوا و اولئک هم‌المتقون) و آنهایی که چون عهد و پیمانی ببندند بدان وفادار باشند و آنهایی که در سختی و تنگی‌ها به هنگام جنگ تحمل و پایداری دارند (سختی‌ها و بلایا، همه گرفتاری‌های اجتماعی و طبیعی) هستند. اینها نمونه‌هایی از اخلاق و خصلت‌ها هستند که کارکرد اجتماعی دارند و موجب گشایش و بارش برکات از آسمان و زمین می‌شوند. اینها هم از موارد و مصادیق تقوای اجتماعی هستند.
در سوره آل‌عمران آیه ۷۶ می‌فرماید: (بلی، من اوفی بعهده و اتقی فان‌الله یحب‌المتقین) آری، هر کس که به عهدش وفادار باشد و خویشتندار بمانند، خداوند این گونه متقین را دوست می‌دارد. و از آنجا که خداوند، مالک زمین و آسمان و مدیر و مدبر همه امور و اشیاء و جهان هستی است، لذا هر کس و هر عملی را که خدا آن را دوست دارد، مرادف با این است که تمام قوای طبیعت و جهان انسان‌ها، همراه با درخواست اویند. این چنین فردی اگر یک قدم به سوی خدمت به دیگران بردارد، آثار و پیامدها و بازتاب‌های آن چندبرابر عمل خیری است که او انجام داده است (من جاء بالحسنه فله عشر امثالها) (انعام / ۱۶۰) باز در همان سوره آل‌عمران آیه ۷۷ می‌فرماید (ان‌الذین یشترون بعهدالله و ایمانهم ثمنا قلیلا اولئک لاخلاق لهم فی‌الاخره و لایکلمهم‌الله و لاینظر الیهم یوم‌القیامه و لایزکیهم و لهم‌عذاب‌الیم) آنها که قراردادهای بین خود و خدا و بین خودشان را، ارزان می‌فروشند (یعنی کلاه شرعی می‌گذارند) هیچ نصیبی در آخرت ندارند و خدا با ایشان سخن نمی‌گوید و حتی به آنها نگاه هم نمی‌کند و تزکیه‌شان نمی‌نماید و عذاب دردناکی بر آنها اعمال می‌شود.
در جای دیگر میگوید (انفال/۵۵و۵۶) «ان شرالدواب عندالله الذین کفروا فهم لایؤمنون. والذین عاهدت منهم ثم ینقضون عهدهم من کل مره و هم لایتقون) شرورترین حیوانات در نزد خدا کسانی هستند که حقایق را می‌پوشانند و ایمان نمی‌آورند و آنهایی که با آنها عهد و پیمانی می‌بندی و سپس عهد خود را نقض می‌کنند و پرهیزی نمی‌ورزند. معلوم می‌شود که علامت و معیار انسان بودن و حیوان نبودن، همانا پای‌بندی به عهد و پیمان‌ها است. پس پای‌بندی به عهد و پیمان چه مقام والایی در جامعه دارد و تا چه اندازه در سعادت و سلامت جامعه تأثیرگذار است؟!
