ریشه بسیاری از این اعتراض ها هم در تحقیر ها و توهین هایی است که به مرور زمان از طریق تصویر ها، قصه ها و نمادها نهادینه می شوند. متاسفانه عدم رویکرد کارشناسی شده در صدا و سیما و بی توجهی به تنوع فرهنگی در ایران باعث شده تا از سوی پیرامونی ها نسبت به مرکز نوعی بد بینی ایجاد شود و عدم رعایت برخی از ظرایف، این بدبینی ها را بیشتر از پیش می کند.
اکنون که اعتراضات بختیاری ها به سریال «سرزمین کهن» تمام شده راحت تر می توان در این مورد نوشت؛ این که بختیاری ها باید صبر می کردند تا سریال به انتها می رسید و این که اصولا برخی نسبت به حرکت های قومی بدبین هستند قابل درک است و این که چرا در مسائل ملی این حساسیت دیده نمی شود و صدای اعتراضی شنیده نمی شود هم سئوال مهمی است.
اما به نظرمی رسد ریشه اعتراض بختیاری ها به سریال سرزمین کهن کمتر مورد ارزیابی قرار گرفت. کسانی که بختیاری هستند شاید بهتر منظور از این اعتراض را بفهمند.
در تاریخ بختیاری سردار اسعد بختیاری به خاطر نقش ویژه در فتح مشروطه و تاثیرش بر متحد کردن ایل بختیاری از اهمیت ویژه ای برخوردار است . او از رهبرانی است که در ردیف شخصیت های ملی مانند ستار خان و باقر خان قرار دارد. سردار اسعد در فتح تهران رهبری بختیاری ها را بر عهده داشت، اما پیش از آن در مجامع آزادیخواهان برای بنیان نهادن حرکت مشروطیت نقش داشته است.
بی بی مریم بختیاری خواهر سردار اسعد هم از زنان مبارز عصر مشروطه بوده که نه تنها در همان زمان فتح تهران، رهبری تعدادی از قشون بختیاری را بر عهده داشته و حتی شجاعت او در مبارزه بسیاری را به تحسین وا داشته بلکه مبارزات ضد انگلیسی و ضد روسی او زبانزد بختیاری هاست. به خصوص شبیخون های او به نیروهای انگلیسی ، مخالفتش با قراداد ننگین 1919 از او شخصیتی محبوب و قابل احترام در ذهن بختیاری ها بر جای گذاشته است. بی بی مریم زنی آگاه به شرایط جامعه خویش ، مدافع حقوق زنان و خواستار آگاه شدن آنان برای بهبود وضعیتشان بوده است. همان زمان او بر ضرورت تولید ملی و اجتناب از واردات بی رویه کالاهای مصرفی تاکید کرده و در عوض کسب دانش و علم از کشورهای غربی را گوشزد کرده بود. کتاب خاطرات روزانه او به خوبی از عمق نگاه این زن مبارز در مسائل کلان مملکتی خبر می دهد. بی بی مریم زمانی که آزدیخواهان ایرانی از دست استبداد فرار می کردند خانه اش را مامن آنها کرده بود. به خصوص دکتر مصدق از شخصیت بی بی مریم تمجید کرده بود.
فرزند او شیر علی مردان بختیاری نیز مبارزه ای سخت و نفس گیر با رضا شاه داشت و در نهایت پس از جنگ و گریز های فراوان دستگیر شد و پس از مدتی نیز اعدام شد. فارغ از ریشه یابی قیام شیر علی مردان علیه رضا خان، حرکت او از آنجا اهمیت دارد که او به نماد ضد استبداد و وطن دوستی بختیاری ها تبدیل شد. نام او در ترانه های بختیاری یادآور شهامت و رشادتش در مبارزه با ظلم نظام سیاسی وقت است . در این ترانه که لینک آن در انتهای این مطلب آورده شده نام شیر علی مردان و بی بی مریم به خوبی واضح است و این نام ها در مراسم های عروسی نیز به عنوان شخصیت های بزرگ بختیاری های شنیده می شود.اصولا این آهنگ و این آواز در رقصی آرام و موزون از بختیاری ها کاربرد دارد و نام آنها در این ترانه ها نشان می دهد آنها تا چه حد در ذهنیت بختیاری ها به عنوان شخصیت های کلیدی نفوذ کرده اند.
سردار اسعد، بی بی مریم و شیر علی مردان سه شخصیت بزرگ بختیاری هستند که در نظر بختیاری ها در مبارزه با استبداد وقت و تعدی کشورهای بیگانه جانفشانی کرده اند و در ذهنیت بختیاری ها به عنوان نماد و نشانه مطرح می شوند. بی توجهی سازندگان سریال سرزمین کهن به عمق ارادت بختیاری ها به خاندان سردار اسعد ناشی از عدم آشنایی نویسنده و کارگردان این سریال از میزان نفوذ این نمادها یعنی سردار اسعد ، بی بی مریم و شیر علی مردان در ذهنیت بختیاری هاست، حتی در میان مردم عادی که چندان تاریخ نخوانده اند این سه نفر در مقام نمادهای مبارزه هستند. طبیعی است توهین به این نمادها که سال های طولانی در ذهن مردم بختیاری ریشه دوانده با واکنش روبرو شود.
نکته بعد ی اینکه اعتراض بختیاری ها هیچ گاه رنگ و بوی قومی در نوع واگرایانه به خود نگرفته است. اگر قیام شیر علی مردان علیه رضا خان بررسی شود مشخص می شود که یکی از شعارهای اصلی قیام کنندگان زنده باد ایران و زنده باد بختیاری بوده است. حتی شیر علی مردان هنگام اعدام خود فریاد زنده باد ایران سر می دهد . در اعتراض های اخیر هم در فیلم هایی که منتشر شده مشخص می شود که بختیاری ها خود را نماینده ایرانیت می دانند و در همان ابتدا هم شعار زنده باد ایران سر می دهند. یعنی اینکه اعتراض بختیاری ها را در هر صورتی نمی توان یک حرکت واگرایانه قومی دانست، چون اصولا بختیاری ها هویتی غیر از ایرانی برای خود قائل نیستند و بر سر این هویت نیز تعصب ویژه ای دارند.
نکته دیگراینکه ریشه بسیاری از این اعتراض ها هم در تحقیر ها و توهین هایی است که به مرور زمان از طریق تصویر ها، قصه ها و نمادها نهادینه می شوند. متاسفانه عدم رویکرد کارشناسی شده در صدا و سیما و بی توجهی به تنوع فرهنگی در ایران باعث شده تا از سوی پیرامونی ها نسبت به مرکز نوعی بد بینی ایجاد شود و عدم رعایت برخی از ظرایف، این بدبینی ها را بیشتر از پیش می کند.
نکته پایانی این که امیدوارم این سریال با اصلاحات مورد نظر دوباره پخش شود تا هم زحمات کارگردان و بازیگران هدر نرود و هم به نمادهای بختیاری احترام گذاشته شود.
http://www.youtube.com/watch?v=n96luAXNyG8
سایت ملی – مذهبی محلی برای بیان دیدگاه های گوناگون است.
