مهدی کروبی بار دیگر از حصر نامه نوشته است. این بار خطاب او، آیت الله جنتی رییس نود و سه ساله شواری نگهبان است که به قول کروبی “کهولت سن، او را از درک بسیاری از مسائل عاجز کرده”. این نخستین بار نیست کروبی به جنتی نامه می نویسد. هم نامه نگاری به جنتی ،هم نقد نظارت استصوابی، از خطوط مهم سنت نامه نگاری او بوده است.
این نامه ها از دهه هفتاد بوده اند و تا اکنون ادامه داشته اند. چه برکنار از قدرت و چه در قدرت و چه در مقام یکی از رهبران جنبش سبز ، نقد نظارت استصوابی یکی از خطوط پررنگ سیاسی کروبی بوده. به خصوص از انتخابات هشتاد و چهار، نقد او به نظامی گری و دخالت سازمان یافته سپاه و بسیج در انتخابات شدیدتر شد و تاکید بر نقش جامعه مدنی در مقابل نظامی گری و تاکید بر انتخابات آزاد در برابر انتخابات مهندسی شده، دو رکن اساسی تفکر کروبی است که او را در مقام یکی از چهره های شاخص اصلاحات ساختاری در ایران نشانده:
“امروز مهمترین ویژگی نظام به پاشنه آشیل آن تبدیل شده و طرح انتخابات آزاد و منصفانه از سوی هرکس که باشد تهدیدی برای نظام تلقی می گردد.”
آنچه در نامه اخیر کروبی و نامه های قبلی اش شایان اهمیت است نوعی تاکید بر نقش و حضور پررنگ مردم است . در نامه به جنتی، این خط قابل مشاهده است.
کروبی هر گونه حرکتی، بدون در نظر گرفتن مردم را محتوم به شکست می داند. برای همین او بر اصلاحات جامعه محور با رویکرد تغییرات ساختاری در نظام در برابر اصلاح طلبی بروکراسی محور تاکید دارد. بر همین اساس، در هشتاد و هشت در کنار صندوق رای، به خیابان هم آری گفت و از خیابانها پاپَس نکشید. تاکید او در نامه به جنتی ، مبنی بر اینکه روحانیت آبروی دیرینه خود را به خاطر چند دهه قدرت به باد داد، نشان می دهد شیخ محصور از حکومت دینی و مضرات آن برای دین و ” حکمرانی مطلوب ” فاصله گرفته و بر نقش دین نه در ساختار قدرت که در جامعه مدنی تاکید می کند:
“بدا به حال همه ما که آبروی هزار ساله روحانیت شیعه را قربانی چند دهه حکومت کردیم و در این مسیر باورها و اعتقادات مردم را چنین متزلزل ساختیم.”
“بازگشت به مردم” در نظر او بن بست شکن است و هر گونه راه حلی چه از طرف محافظه کاران و چه از طرف اصلاح طلبان، بدون در نظر گرفتن نقش و جایگاه مردم مساله حل کن نیست. این باور در آخرین بند نامه اش به جنتی بعد از اشاره به فساد و استبداد فراگیر در کشور آشکار است:
“نتیجه اداره دورهمی کشور جز این نیست و مطمئن باشید جز این نخواهد بود. فراموش نکنید که ایران متعلق به همه ی آحاد ملّت است.”