اردوغانی که از سوی مخالفانش به تحدید آزادی های مدنی محکوم شده و با عباراتی نامناسب مخالفانش را خطاب می کند همین چند روز پیش متولد نشده او صاحب پیروزی های بزرگ سیاسی نیز هست. او و حزبش در تاریخ مدرن ترکیه برای نخستین بار نظامیان قدرتمند ترک را از صحنه سیاست به پادگان هایشان منتقل کردند. بخشی از حقوق کردها را که از سوی ملی گراهای ترک با عباراتی نامناسب خطاب می شدند به آنها بر گرداندند. او برای نخستین بار شکاف ترک و کرد را در جامعه ترکیه کاهش داد و روند مسالمت آمیز بر مبنای حل اختلافات با کردها را در پیش گرفت.
زمانی که فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه در انتخابات شهرداری ها و شوراهای فرانسه شکست سختی را متحمل شد، رجب طیب اردوغان نخست وزیر پر حاشیه این روزهای ترکیه پیروزی دلچسبی را کسب کرد. شکست اولاند در فرانسه تنها شکست حزب سوسیالیست نبود بلکه شکست چپ فرانسه در معنای عام کلمه بود. فرانسه را ناکارآمدی چپ و بحران اقتصادی به دامان راست سوق داده است. برای نخستین بار جبهه ملی فرانسه که راست افراطی این کشور ار نمایندگی می کند شهرداری های چهارده شهر ار از آن خود کرده و در بسیاری از شهرها نیز یک رقیب جدی محسوب می شد. این در حالی بود حزب راست گرای اتحاد برای جنبش مردمی بیش از 140 شهر را از دست سوسیالیست ها خارج کرد. این پیروزی بزرگ پس لرزه ای سنگین داشت جایی که مانوئل وال وزیر کشور فرانسه جای ژان مارک ارو را گرفت. نخست وزیر فرانسه پس از این شکست سنگین مسئولیت آن را بر عهده گرفت و جای خود را به وال وزیر کشور فرانسه داد؛ وزیری که جناح راست حزب سوسیالیست فرانسه را نمایندگی می کند و دیدگاه هایی ویژه در مورد مسائل امنیتی دارد. به ویژه انتخاب مانوئل وال نمی تواند خبر خوبی برای مهاجران باشد. وزیری که پیش از این بر ضرورت سیاست های رادیکال در حزب سوسیالیست فرانسه تاکید کرده بود. او در میان بال چپ سوسالیست های فرانسه وجهه مثبتی ندارد و می تواند نارضایتی اکثریت حزب سوسیالیست را به همراه داشته باشد.
بحران اقتصادی کابوس سوسیالیست ها
این شکست تلخ و سنگین از هم اکنون بیدار باش به اولاند و سوسیالیست ها برای انتخابات ریاست جمهوری سه سال آینده است. بحران اقتصادی همچنان فرانسه را درگیر خود کرده است. نرخ بیکاری در این کشور نه تنها کاهش نیافته بلکه اولاند در تامین کسری بودجه نیزناتوان بوده است. این در حالی است که اولاند وعده داده بود در طول دو سال اوضاع اقتصادی فرانسه را روبراه کند اما هنوز در انجام چنین هدفی توفیق نیافته است. او سوار بر بحران اقتصادی فرانسه به پیروزی رسید و این احتمال دارد رقیب آینده احتمالی اش نیز سوار بر بحران اقتصادی او را بر زمین بزند. فرانسه چد سالی است از بحران اقتصادی در رنج است. شاخص های اقتصادی و رفاهی این کشور در حال نزول هستند اما مقامات کاخ الیزه هنوز نتوانسته اند برای مهار این بحران فکری عاجل کنند.
تا بحران اقتصادی حل نشود اولاند و سوسیالیست ها نمی توانند به بقای حاکمیت شان بر فرانسوی های همیشه معترض ادامه دهند. فرانسوی ها وعده های اولاند پشت تلویزیون هنگام رقابت با سارکوزی را فراموش نمی کنند. جایی که وی با جمله های اطمینان بخش به عنوان رئیس جمهور جانشین، عیب های سارکوزی را به رخش می کشاند و بر پرستیژ خودش می افزود. اما حالا رئیس جمهور فراسه در نظر سنجی ها یکی از نامحبوب ترین رئیس جمهوران تاریخ فرانسه قلمداد شده است. اگر همین فردا در فرانسه انتخاباتی برگزار شود اولاند به احتمال فراوان از کرسی ریاست جمهوری به زیر کشیده خواهد شد. ارائه طرح هایی مانند ازوداج همجنس گرایان نیز نمی تواند سرپوشی برای مطالبات اقتصادی فرانسوی های قلمداد شود. فرانسوی ها نسبت به قبل مضطرب تر هستند . بحران اقتصادی به خصوص در شهرهای کوچک باعث شده راست بیش از پیش جای پای خود را باز کند. بر همین اساس ژان ماری لوپن رهبر جبهه ملی از پایان دو قطبی سیاست در فرانسه خبر داده و اکنون معتقد است رقابت بین سوسیالیست ها، راست های میانه رو و جبهه ملی است. او از بازگشت احساسات ملی گرایانه در اروپا خرسند است . اولاند تا نتواند فکری به حال اقتصاد بحرانی کشورش کند و تا بیکاری فزاینده را متوقف نکند باید منتظر شکست های دیگر هم باشد.
پیروزی بزرگ در اوج بحران ها: اردوغان مقتدر تر می شود
اما در سوی دیگر ماجرا رجب طیب اردوغان قرار داشت، نخست وزیری که در طول ماه های اخیر سخت ترین دوران سیاسی اش را سپری کرده؛زمانی که مخالفانش خیابان ها را تسخیر کردند، از دل وزارتخانه هایش نوارهای صوتی و خبرهای ویژه به بیرون درز کرد. نوارهایی که حتی از دل آنها محتوای جلسات خصوصی او و وزرایش، مکالمات او با فرزندانش به بیرون درز می کرد. وزرای او متهم به یکی از بزرگترین پرونده های فساد شدند و فرزند او نیز در کانون این اتهامات قرار داشت. رفتار فردی او باعث شده خیلی ها نسبت به چرخش حزب و عدالت و توسعه به سمت دیکتاتوری هشدار بدهند. اختلاف او با فتح الله گولن وشبکه گولنیست ها در ترکیه که از نفوذ بالایی نیز برخودار هستند شرایط را برای او پیچیده تر کرد. در عرصه بین المللی نیز اردوغان به رغم موفقیت های بی شمار در سیاست خارجی اش دو شکست را پذیرا شده بود، یکی بحران سوریه که همچنان ادامه دارد و تبعات آن دامن ترکیه را نیز گرفته و دیگری سقوط دولت محمد مرسی و روی کارآمدن نظامیان در مصر. زمین گیر شدن مخالفان اسد در یک جنگ فرسایشی پیش بینی های اردوغان و داود اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه در بهره برداری از وقایع موسوم به بهار عرب را نقش بر آب کرد.
اما همه این بحران ها دلیلی نشد تا ترکیه به اردوغان و حزبش نه بگوید. به خصوص در کشوری که اپوزیسیونش چندان اعتباری ندارد و همچنان بر مدار سیاست های سابقش حرکت می کند؛ موفقیت های اقتصادی چشمگیر در طول دوازده سال اخیر کافی است نخست وزیر ترک را که این روزها گرایش های نه چنان دموکراتیک هم داشته و به فیلتر کردن یوتیوب و شبکه های اجتماعی هم روی آورده را در مقام پیروزی بنشاند. اردوغان نانِ جهش ترکیه را از یک اقتصاد عقب مانده به یک اقتصاد مدرن می خورد. تحولات اقتصادی که در دوران نخست وزیری اش به ثبت رسیده همچنان اثر گذار است. افزایش هفت درصدی آرای حزب او در انتخابات اخیر نسبت به دوره قبل نشان می دهد تا چه میزان توسعه ترکیه در ذهن مردم ترک پایدار مانده است. البته فراموش نکنیم همه تحولات مثبت زمان اردوغان به سیاست های اقتصادی اش بر نمی گردد. اردوغانی که از سوی مخالفانش به تحدید آزادی های مدنی محکوم شده و با عباراتی نامناسب مخالفانش را خطاب می کند همین چند روز پیش متولد نشده او صاحب پیروزی های بزرگ سیاسی نیز هست. او و حزبش در تاریخ مدرن ترکیه برای نخستین بار نظامیان قدرتمند ترک را از صحنه سیاست به پادگان هایشان منتقل کردند. بخشی از حقوق کردها را که از سوی ملی گراهای ترک با عباراتی نامناسب خطاب می شدند به آنها بر گرداندند. او برای نخستین بار شکاف ترک و کرد را در جامعه ترکیه کاهش داد و روند مسالمت آمیز بر مبنای حل اختلافات با کردها را در پیش گرفت. او تواسته بخش زیادی از جنگجویان کرد را از مبارزه مسلحانه به مبارزه مدنی بکشاند و این خود برای نخست وزیر ترکیه یک پیروزی بزرگ است.
همین اردوغان جایگاه سیاست خارجی ترکیه را ارتقا داد. در دوران او دیگر زمان آنکه ترک ها پشت در اتحادیه اروپا برای عضویت خود عجز و لابه کنند گذشت. او بازار کشورهای شرقی ومسلمان را به روی تاجران ترک گشود. دیپلماسی اقتصادی اش کارگر افتاد و ترکیه را شریک اقتصادی بسیاری از کشورهای مسلمان نبدیل کرد. در عرصه سیاست خارجی تا حدودی آوانگاردی در مبارزه با اسرائیل را از جمهوری اسلامی ستاند و به رغم روابط بهینه با غرب و اروپا مواضع سختی را در قبال اسرائیل اتخاذ کرد و همزمان آنکار و استانبول به محل مذاکره پرونده های مهم تبدیل شدند.
حالا زلزله های سیاسی نیز نمی تونند او را جابجا کنند. مگر اینکه در دل حزب عدالت و توسعه وقایعی رخ دهند که به تضعیف جایگاه او منجر شود. از اپوزیسیون ترکیه امیدی برای جابجا کردن جایگاه اردوغان نیست مگر اینکه در سایه اختلاف های حزب عدالت و توسعه آلترناتیوی درون حزبی برای نخست وزیر قدرتمتد ترکیه فراهم شود که این هم بسته به فاکتورهای دیگری است. به هر صورت اردوغان به پشتوانه همه دستاوردها و پیروزی هایش به دنبال تصاحب پست مقام رئیس جمهوری است. به خصوص اینکه رویکرد او بیشتر از پیش اقتدار گرا شده ، او از مخالفانش که ماه ها آزار و اذیتش کردند دلی پر از کینه دارد و این کینه در سخنان شب انتخاباتی اش کاملا مشخص بود. وقتی که او از رهبران احزاب مخالفش خواست از سمت خود استعفا دهند و گفت مخالفانش در این انتخابات سیلی خورده اند آن هم عثمانی وار!
حالا وقتی که اولاند و اردوغان مقایسه می شوند می توان به تاثیر اقتصاد در تثبیت جایگاه رهبران سیاسی پی برد. در آن سوی میدان اولاند کمتر از دو سال است با بحران اقتصادی اش مدارا می کند و هر روز شاهد نزول محبوبیتش در افکار عمومی است. هنوز کارش سامان نگرفته بود که نظر سنجی ها نشان می دادند از محبوبیتش کاسته شده اما در این سوی میدان رجب طیب اردوغان ایستاده که سنگین ترین زلزله های سیاسی را تحمل کرده و میدان انتخابات محلی را به همه پرسی در مورد عملکردش تبدبل کرده است.
