فشارِ ترکیب تندروهای داخلی و تحریم خواهان خارجی و سودجویان بر گرده مردم و بیماران مانده است / داروهای بیماران خاص در آشفته ترین وضعیت خود قرارگرفته است و عدم انتقال پول و تحریم ها حالا اصلی ترین بهانه برای این وضعیت است
زن نسخه را تحویل قسمت پذیرش می دهد و گره روسری را اول باز و بعد دوباره محکم می کند. معلوم است از گرما خسته و کلافه است و خود را روی صندلی های داروخانه 13 آبان رها کرده و خیره به رو به رو می نگرد. 10 دقیقه و شاید کمی بیشتر که می گذرد نامش در بلندگوی داروخانه می پیچد و مرد پشت باجه می گوید دارو را ندارد. زن کلافه می شود. با صدای بلند می گوید «پس کجا دارد؟ خواهر من به این دارو نیاز دارد . یک هفته است من و همسرم می گردیم و هیچ جا نیست ، هفته پیش شوهرخواهرم هم آمده همین جا و گفته اید این هفته؛ می فهمید داروی سرطان است نه سرماخوردگی که بگویید نیست.»
مرد مسول به نشانه تاسف سری تکان می دهدو می گوید:« متاسفم اما شاید چند روز آتی بیاید و شماره را به همکارم در انتهای سالن بدهید با شما تماس می گیرند.» زن نالان و شاید حتی با بغض می گوید این مساله جان یک آدم است یعنی چه دارو را نداریم.
مرد تکرار می کند که «خواهرم واقعا نیست و باید پخش کننده بدهد به ما ، واقعا نداریم.»
توجه برخی از حاضرین به این مکالمه جلب می شود. زنی میانسال از آبخوری لیوانی آب برای زن می آورد که حالا از نفس افتاده و تقریبا هق هق می کند و مرد جوان دیگری از حاضرین به سمتش می آید و می گوید : « خانم خانم به شماره 1490 زنگ بزن ، شاید زودتر به نتیجه برسی.» زن اما انگار تصویر خواهرش با بیماری خاصش را پیش رویش می بیند و تکرار می کند 10 روز شده که این دارو نیست و واقعا زندگی خواهرم در خطر است. مرد نسخه را از دست زن می گیرد و همزمان با موبایلش شماره ای که گفته را می گیرد و به سمت متصدی باجه داروخانه می رود و اسم دقیق دارو را می پرسد تا از طریق همان شماره شاید بتواند برای زن دارو را تهیه کند.
چندین نفر دیگر نیز از مرد شماره سامانه را می گیرند و عجیب این که بیشتر از همه کلمه «رمدسیور» است که شنیده می شود. مرد شماره سامانه را می دهد اما می گوید فکر نمی کنم این سامانه داروهای بیماری کرونا را داشته باشد.
مرد جوان بالاخره موفق می شد آدرس یک مرکز که داروی خاص را دارد برای زن بگیرد و حالا نه فقط زن که بسیاری دیگر همین طور دعایش می کنند و مرد مسنی نیز با نسخه به سمتش می رود که شاید داروی او نیز این گونه پیدا شود.
*دارو بیماران خاص نیست ، مسولان و شهروندان آدرس غلط ندهید
این تصویر و تصاویر مشابه آن چه در آخرین روزهای بهار در داروخانه 13 آبان دیدم اما حالا تصاویر عجیب و دوری برای شهروندان نیست. کافی است ساعتی هر چند کوتاه را در داروخانه هایی چون هلال احمر و 13آبان و دیگر داروخانه های دولتی و خصوصی سطح شهر بگذارنید تا به ده ها نفر از مردم خسته و کلافه که به دنبال دارو هستند رو به رو شوید. آدم هایی که به دنبال مسکن و داروهای این گونه نیستند و بیشتر به دنبال داروهای بیماری های خاص می گردند در کنار مبتلایان به دیابت که برای مدتی به شدت درگیر تهیه انسولین بودند حالا دسته بزرگی از بیمار یا همراهان وی را تشکیل می دهند که به دنبال تهیه داروی خود دربه در داروخانه ها می شوند.
«دارو نیست و معلوم نیست چه زمانی بیاریم.» این جوابی است که حالا دیگر بسیاری از داروخانه‌ها به بیماران می‌دهند. حتی هلال احمر و ۱۳ آبان نیز در بیشتر اوقات جوابشان منفی است. نتیجه این شرایط وضعیتی است که بیماران را آشفته کرده و از نبود دارو نگران هستند. برخی از داروها سهمیه‌بندی شده است و خارج از مقدار و زمان تعیین شده دارو به افراد تعلق نمی‌گیرد. داروهایی که پیدا نمی‌شود بیماران را به بازار آزاد می‌کشاند با قیمت چند برابر. بسیاری از همراهان بیماران مدعی هستند این داروها در بازار آزاد با قیمت 10 تا ۲۰۰ میلیون تومان وجود دارند و اگر وارد می شوند چطور وارد می شوند که سر از بازارهای آزاد در می آوردند.
* تحریم ها قطعا و حتما بر روی وضعیت دارو تاثیر گذاشته است
انگار اندوه مبتلا به بیماری با این جست و جوها در پی رسیدن به دارو حالا دردی تازه بر غم و اندوه خانواده بیشتر این بیماران از خود به جا می گذارد. حالا دیگر خرید دارو مشکلات و معضلات خاص خود را دارد. کمبود دارو باعث شده است که بیماران برای تهیه داروی‌های ضروریشان از این داروخانه به آن داروخانه بروند و جالب هم اینجا است که به بهانه تحریم هر داروخانه‌ای مقررات خاص خود را دارد و داروها را به هر قیمتی که می‌خواهند بفروش می‌رسانند. داروهای خارجی اگر در دسترس باشد۲ تا ۳ برابر قیمت واقعی به فروش می‌رسند ووقتی پای پول به میان می‌آید دیگر نیازی به نسخه هم نیست.
شهروندان بیمار و گرفتار یا همراهان بیماران خاص ساعت‌ها با خطر ابتلا به کرونا در صف ها می‌مانند تا داروهایشان را از 13 آبان یا داروخانه هلال احمر بخرند.گاه حتی شلوغی جمعیت باعث شده برخی بیرون از داروخانه و زیر آفتاب بایستند. البته برای آن ها هم بلندگویی بالای در ورودی نصب کرده‌اند تا اگر نوبتشان شد بی‌خبر نمانند. امیدشان اینجاست البته اگر داروهایشان اینجا پیدا شود! اگر از اینجا ناامید شوند باید به بازار سیاه پناه ببرند. چند برابر پول بدهند اما مطمئن نباشند که دارو اصل است یا تقلبی.
بسیاری از کارخانه‌های دارویی از تاریخ ۱ آبان ماه سال 1399 در یک اقدام جمعی ۳۵ تا ۷۰ درصد قیمت داروهایشان را افزایش دادند و عجیب این که همچنان مسولان معتقدند که کمبود دارو نداریم و حجم زیادی از داروها در داخل کشور تولید می‌شود. البته آمار‌های متفاوت مسئولان از تولید داخلی دارو بر گستردگی بحران می افزاید.
مساله تحریم هایی که سد راه انتقال پول هستند، در کنار لجبازی تندروهای داخلی در عدم پذیرش پیوستن به FATF منجر به این وضعیت شده است که شهروندان بی گناه قربانی خودخواهی های و جنگ سیاست ورزان شده است.
* سرگردانی در کنار بیماری سهم خانواده بیماران خاص
مساله اما حالا فارغ از هزینه داروها گرفتاری و سرگردانی مردم است. داروهایی که بسیاری دیگر حتی با قیمت های بالا نیز وجود ندارند. بسیاری از داروها در داروخانه‌های سطح شهرها پیدا نمی‌شود. اما چند داروخانه در تهران فعالیت دارند که معمولا وقتی از داروخانه‌های دیگر ناامید می‌شوند به آن جا مراجعه می‌کنند. داروخانه ۱۳ آّبان، هلال احمر و داروخانه بیماری‌های خاص و آن چه اتفاقا در ابتدای متن خواندید در یکی از همین داروخانه ها برای بیماران خاص بود که رخ داد. حالا اما دیگر این سه داروخانه نیز جوابگوی نیازهای دارویی بیماران نیستند. بسیاری از بیماران می‌گویند در این داروخانه‌ها هم نتوانستند داروهایشان را پیدا کنند. برخی از این بیماران از داروی سرطان و برخی از داروهای ام اس سخن می گویند.
بعضی از داروها نیز به گفته بیماران سهمیه‌ای شده است، مثل انسولین که در ماه ۱۲ عدد به آنها تعلق می‌گیرد. اگر هر کدام از این انسولین‌ها گم شود یا غیرقابل استفاده باشد، باید جایگزین آن را با قیمت آزاد بخرند.
در همین مورد نایب رئیس انجمن داروسازان ایران نیز به ایسنا گفته است که: «متاسفانه در حال حاضر کمبودهای دارویی بیداد می‌کند و طی ۱۰ تا ۱۵ سال اخیر هیچگاه به اندازه امروز کمبود دارویی نداشتیم».
*همه داروخانه ها در مورد داروهای بیماران خاص وضعیت مشابه دارند
داروخانه هلال احمر نیز حالا وضعیتی شبیه داروخانه 13 آبان دارد. شهروندانی که از جای جای ایران برای تهیه داروهایشان آمده اند.یکی از شیراز آمده و آن یکی از سنندج و دیگری از زاهدان. صدها کیلومتر راه آمدند تا شاید اینجا دارویشان را پیدا کنند. مرد سالمندی که نسخه را روی باجه پذیرش می‌گذارد، می‌گوید: «از شیراز آمدم، این هم نسخه‌ام.» مسئول پذیرش می‌گوید: «هیچکدام را نداریم.» انگار کاسه آب یخی روی سرش ریخته باشند، ناامید از صف خارج می‌شود و حالا راهی به جز بازار سیاه پیش رویش باقی نمانده است. می گوید پیش از داروخانه هلال احمر به داروخانه های 13 آبان و داروخانه بیماران خاص در خیابان نجات الهی نیز رفته است.
داروخانه بیماران خاص در خیابان نجات‌اللهی یک گزینه دیگر پیش روی بیماران خاص است. برخی از مراجعه‌کنندگان نیز در داروخانه هلال احمر به هم پیشنهاد می‌دهند که آن جا نیز سری بزنند شاید دارویشان پیدا شد. اما این داروخانه نیز دست کمی از دو داروخانه قبلی ندارد. شلوغ است و مردم صف کشیده‌اند. فضای کوچکی که روی در شیشه‌ای آن نوشته‌اند: «فاصله اجتماعی را رعایت کنید.» اما این جمعیت اگر با فاصله اجتماعی باشند، خیابان نجات‌اللهی از هر دو سمت بسته می‌شود! مهم‌تر این است که داروی برخی از بیماران اینجا نیز پیدا نمی‌شود. یکی یکی درها به رویشان بسته می‌شود.
*وضعیت کمبود فعلی دارو با دهه 60 قابل مقایسه است
سیف‌الرضا شهابی، عضو هیأت مدیره نظام پزشکی بابل و عضو سابق انجمن داروسازان ایران درباره این وضعیت بازار دارو به تجارت‌نیوز گفته است که : «این وضعیت کمبود دارو دو بار به طور مشخص در کشور دیده شده. یک بار در دهه ۶۰ و زمان جنگ، یک بار هم اکنون. در این وضعیت تحریم هم در واردات دارو و هم در واردات مواد اولیه ان به مشکل خوردهایم و کمبود دارو ایجاد شده است. البته تلاش دست اندرکاران این است که کمبود به حداقل برسد.» او در ادامه نیز گفته است: «اگر داروخانه‌ای به صورت غیررسمی دارو بفروشد، این کار خلاف است. دارو از طریق شرکت‌های پخش توزیع می‌شود و مشخص است هر داروخانه چقدر دارو گرفته است. داروخانه باید بر اساس قیمت‌هایی که توسط وزارت بهداشت تعیین کرده، دارو را بفروشد.»شهابی در بخش دیگری از صحبت هایش نیز گفته است که: «وقتی تعداد دارو زیاد باشد هر تعداد داروخانه بخواهد به آنجا تحویل داده می‌شود ولی اگر دارویی کم شود، هر داروخانه سهمیه‌های دارد.»
اما آن چه اکنون مهم است مساله عدم دسترسی بیماران به دارو است. برخی از این بیماران کافی است دارویشان چند روز عقب بیفتد. آن ها جانشان به خطر می‌افتدو مرگ نیز که بیاید نه تحریم می‌شناسد، نه مشکلات ارزی و نه تجارت برخی از سودجویان با دارو را!
*مسولانی که مقام دارند اما مسولیت نمی پذیرند
در طي سال های اخير مسولان با اخذ سياست هاي نا كارآمد نه تنها واردات داروهاي حياتي مردم را دستخوش بحران كردند بلكه با اجراي طرح تحول سلامت باعث شدند كه تمام هزينه ها به گردن بيمه هاي ورشكسته بيفتد و عملا بيمه‌ها قادر نباشند كه مطالبات دارو خانه‌ها و پزشكان را پرداخت كنند. شايد اجراي سياست‌هاي عوام فريبانه براي آوردن راي و نشستن روي صندلي هاي رياست كافي باشد اما بهداشت و درمان مملكت را نمي‌توان با فريبكاري به جايي رساند.
بحران دارويي در كشور اکنون به حدي رسيده است كه هر از چند گاهي يكي از مسولان انجمن بيماري ها اعلام مي‌كند كه هزينه دارو به طور متوسط ماهانه 1 تا 1.5 ميليون تومان افزايش يافته است و بيماران قادر به تهيه دارو و ادامه درمان خود نيستند بلافاصله مسولان سازمان غذا و داروي وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي با اعلام اينكه افزايش قيمت دارو صحت ندارد در صورت حذف صورت مسأله بر مي‌آيند.
مصاحبه های بی فایده و آدرس های غلط برای نسخه های درد بیماران
مسولان مختلف از وزیر تا معاون و مسولان دارویی کشور اما بارها مصاحبه کرده اند و گفته اند مشکلی در رابطه با دارو وجود ندارد. این مسولان اما هم دروغ می گویند و هم راست. آنان در حالی می گویند تولید داخلی کافی است که به مساله داروهای بیماران خاص به صورت تفکیک شده اشاره نمی کنند . البته که داروهای معمولی به وفور وجود دارد و شرکت های داخلی تولید می کنند ، اما مساله داروهای بیماران خاص هم چون بیماران سرطانی و یا دیالیزی هنوز مشکل و معضل اصلی است.
همین مصاحبه هایی که بخشی از حقیقت را پنهان می کند ، در سوی دیگر به پیاده نظام تحریم در بیرون از کشور فرصت می دهد که هر بار نامی از تاثیر تحریم ها بر روی تهیه دارو به میان آمده است به سرعت به همین مصاحبه ها استناد کرده اند. مصاحبه هایی که هیچ وقت در آن از افزایش مداوم قیمت داروهای تولید داخل حرفی زده نمی شود و در هیچ کدام از آنان بحران جدی تهیه دارو برای بیماران خاص دیده نمی شود.
حالا در حقیقت بیماران خاص و همراهان و خانواده های این بیماران در میان چرخ دنده تندروهای داخلی که جان شهروندان برایشان مهم نیست و تحریم خواهان خارجی که هیچ مسیری حتی جان و زندگی مردم برای رسیدن به هدف برایشان اهمیت ندارد گیر افتاده اند.
