تورم هم چنان اصلی ترین بحران در اقتصاد ایران محسوب می شود / بر اساس پیش بینی ها تب تورم حداقل تا پاییز فروکش نخواهد کرد
پیش‌بینی‌ها در حالی خبر از رسیدن تورم سالانه به بالاترین نرخ خود در تابستان جاری می‌دهد که اخبار دیگری حاکی از این است که نزدیک به 57 درصد از واحدهای غیر فعال در شهرک های صنعتی کشور به علت کمبود نقدینگی تولیدشان متوقف شده اند. در سال‌های ۱۳۹۰ به بعد اقتصاد کشور با رکود تورمی مواجه شده است. پیامد همه‌گیری کرونا و تاثیراتی که بر اقتصاد جهانی داشته است هم رکود تورمی در ایران را چندین برابر کرده و به گفته بسیاری از کارشناسان اگر برای کاهش رکود تورمی اقدامات جدی اتخاذ نشود در کمتر از دو سال آینده، دولت ایران با فروپاشی اقتصاد مواجه خواهد شد.
*آخرین وضعیت تورم در استان ها بر اساس آمار مرکز آمار ایران
از سوی دیگر مرکز آمار در آخرین گزارش خود، وضعیت نرخ تورم در استان‌های مختلف را منتشر کرده است که وضعیت هم چنان بحرانی است. طبق این آمار نرخ تورم ۱۲ ماهه منتهی به اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ برای خانوارهای کشور ۴۱ درصد شد، به‌طوری که بیشترین نرخ تورم متعلق به استان کردستان و کمترین آن مربوط به استان قم است.در این ماه بیشترین نرخ تورم ماهانه خانوارهای کشور مربوط به استان هرمزگان با ٣.٩ درصد افزایش و کمترین افزایش نرخ تورم ماهانه مربوط به استان کرمانشاه با یک دهم درصد است.
همچنین بیشترین کاهش نرخ تورم ماهانه نیز مربوط به استان‌های همدان و اردبیل با سه دهم درصد کاهش است.
در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) برای خانوارهای کشور ۴۶.٩ درصد است. بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه مربوط به استان ایلام (۵۵.٧ درصد) و کمترین آن مربوط به استان قم (۴١.۶ درصد) است.
*تورم نقطه‌ای فروردین به ۴۹.۵ درصد رسید
این آمار در حالی است که تورم نقطه ای در فروردین سال 1400 به حدود 50 درصد رسیده است.
بنا به گفته رئیس مرکز آمار ایران، درفروردین ۱۴۰۰ تورم ماهانه، نقطه‌ای و سالانه نسبت به ماه قبل (اسفند۹۹) رشد داشته است.در فروردین ماه تورم ماهانه ۲.۷ دهم درصد، تورم نقطه‌ای ۴۹.۵ درصد و تورم سالانه به ۳۸.۹ درصد رسید.
* پیش بینی وضعیت در تابستان جهنمی
از سوی دیگر پیش بینی پژوهشکده مرکز آمار کشور از روند افزایشی نرخ تورم سالیانه هم حاکی است که نرخ تورم در شهریور ماه به ۴۵.۱ درصد می‌رسد آن هم در حالی که از سوی دیگر واحدهای صنعتی و تولیدی کشور به دلایل مختلف دچار رکودند که این منجر به کاهش یا توقف تولیدات آن ها شده است.
به گزارش ایسنا تا پایان سال گدشته نزدیک به ۱۵ هزار و ۲۲۲ واحد فعال، یعنی ۳۹ درصد از کل واحدهای فعال، در شهرک‌های صنعتی با ظرفیت کمتر از ۵۰ درصد، ۱۳ هزار و ۲۹۸ واحد معادل ۳۴ درصد واحدها با ظرفیت ۵۰ تا ۷۰ درصد و ۱۰ هزار و ۴۶۸ واحد معادل ۲۶.۸ درصد از واحدها با ظرفیت بیش از ۷۰ درصد فعالیت می‌کنند. نزدیک به ۵۷ درصد از ۸۵۲۱ واحد غیرفعال در شهرک های صنعتی به دلیل کمبود نقدینگی تولیدشان متوقف شده است.
در این میان بررسی وضعیت واحدهای غیرفعال نیز نشان می‌دهد که ۵۶.۹ درصد واحدهای غیرفعال به دلیل کمبود نقدینگی، ۱۶.۱ درصد به دلیل فقدان بازار، ۱۸.۳ درصد به دلایل نامشخص، ۳.۷ درصد به دلیل اختلاف شرکا، ۲.۶ درصد به دلیل تامین مواد اولیه، ۱.۵ درصد به دلیل نقصان ماشین آلات، ۰.۵ درصد به دلیل مشکلات قضایی و ۰.۴ درصد به دلیل مشکلات زیرساختی تولیدشان متوقف شده است. همچنین بیشترین واحدها، یعنی بیش از ۳۵۰۰، معادل ۴۱.۹ درصد از کل ۸۵۲۱ واحد غیرفعال واحد در فاصله زمانی سال ۱۳۹۶ تا آذر ماه ۱۳۹۹ دچار رکود و توقف تولید شدند.
*نرخ جدید شاخص حمل و نقل و افزایش هزینه تولید و تورم ادامه دار
در این شرایط، هفته قبل نرخ جدید شاخص حمل و نقل در کشور نیز اعلام شد؛ براساس این اعلام بهای جابه‌جایی هر تن کالا به ازای هر کیلومتر برابر 313 تومان اعلام شده که این نرخ رشدی 31 درصدی نسبت به نرخ قبلی دارد. افزایش 31 درصدی هزینه حمل در کنار رشد سایر نهاده‌های تولید تاثیر خود را در افزایش هزینه تمام شده تولید خواهد گذاشت. تاثیر رشد بهای حمل و نقل به خصوص در بخش ابتدایی زنجیره بیشتر نمود پیدا خواهد کرد و البته تاثیر آن زنجیره‌وار در حلقه‌های بعدی نیز نمایان می‌شود. گفته می شود شرایط کنونی که بازار در رکود مصرفی به سر می‌برد تاثیر این رشد قیمتی در حلقه‌های پایانی نمود پیدا نمی‌کند، اما باید منتظر اثرگذاری این پارامتر در ماه‌های آینده بود.
* سایه پدیده رکود تورمی بر سر اقتصاد کشور
رکود تورمی پدیده‌ای در اقتصاد کشور است که در سال‌های ۱۳۷۳، ۱۳۷۸، ۱۳۸۷ نیز سابقه داشته است. تداوم رکود و انقباض اقتصاد باعث می‌شود نه‌تنها مشاغل جدیدی ایجاد نشود که تعدیل نیرو هم در بنگاه‌های اقتصادی اتفاق بیفتد و کمتر شدن قدرت خرید مردم همچنان ادامه داشته باشد. کاهش درآمد خانوار لزوما با از دست دادن شغل یا دریافت دیرهنگام دستمزدها نیست. درآمد حقیقی فردی که حتی افزایش حقوق و مزایا داشته، به دلیل افزایش شدید قیمت‌ها کاهش یافته است. با شرایط رکود اقتصادی فعلی که افق بهبود تولید نیز دیده نمی‌شود و با توجه به کاهش سرمایه‌گذاری در سال‌های گذشته و رشد سریع قیمت‌ها، درآمد حقیقی ایرانیان به شدت در حال کاهش است.
جهانگیری: نگذاشتیم تورم کشور، ونزوئلایی شود
در حالی که وضعیت تورم چه به صورت نقطه به نقطه و چه فصلی به شدت رشد کرده است معاون اول رئیس جمهور در جلسه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی اما گفته است که در مقابل ونزوئلایی شدن کشور مقاومت کرده اند.
جهانگیری در این جلسه با اشاره به وضعیت کشور گفته است که :«با وجود همه تحریم‌ها کارخانه‌ای در کشور به دلیل نیاز به مواد اولیه خارجی تعطیل نشد.پیش بینی بسیاری از اقتصاددانان این بود که تورم ایران تورمی ونزوئلایی می‌شود اما به فضل الهی با تدبیرهایی که صورت گرفت نرخ تورم در عدد ۳۶ درصد متوقف شد. کسانی که در حوزه اقتصاد فعال هستند می‌دانند که چه دستاوردی برای کشور رقم خورده اما با وجود همه آمارها و شاخص‌ها، دولت در کمال مظلومیت به ناکارآمدی متهم می‌شود.»
سوال این جاست که چطور چنین ادعایی از سوی معاون اول رییس جمهور مطرح می شود؟ آیا ملاک متر و معیار برای وضعیت نرخ تورم کشور ، ونزوئلا است؟ چطور معاون اول رییس جمهور از چاپ بی رویه پول بدون پشتوانه ، تعطیلی تولید و کارخانه ها سخنی نمی گوید و تنها به سراغ یک مقایسه با ونزوئلا می رود.
*دولت روحانی ۷ برابر اعتبار مسکن مهر پول چاپ کرد
باید توجه کرد که بر اساس محاسبات از آمارهای بانک مرکزی، در پایان فروردین امسال حجم پایه پولی در کشور به ۴۶۱ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به پایان دولت دهم (۹۶ هزار میلیارد تومان) ۳۶۵ هزار میلیارد تومان بیشتر شده است.
در واقع مقدار پولی که دولت روحانی پول چاپ کرده بیش از ۷ برابر ۵۰ هزار میلیارد تومانی است که دولت قبل برای ساخت مسکن مهر پول چاپ کرد.
این در حالی است که حسن روحانی در ابتدای دولت یازدهم مدعی بود که ۵۰ هزار میلیارد تومان پولی که دولت دهم برای ساخت مسکن مهر چاپ کرده عامل اصلی تورم است اما اکنون در برابر آثار تورمی ۳۶۵ هزار میلیارد تومانی که دولت او پول چاپ کرده و محل هزینه‌کرد آن توضیحی نمی‌دهد و عجیب تر این که معاون اول همین دولت که ریاست ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی را برعهده دارد نیز به راحتی عملکرد را در مقایسه با ونزوئلا موفق می داند.
حالا و با توجه به شرایط فعلی اما به نظر می رسد تابستان سختی در اختیار شهروندان ایرانی است و البته ناممکن است که حتی رسیدن پاییز نیز بتواند از گرمای بی امان ترکیب تورم و رکود اقتصادی در کنار هم به راحتی و بدون هزینه های جانبی عبور کنند.
