نفیظ احمد روزنامه نگار تحقیقی ، برنده جایزه “Project Censored Award،که پیش از این برای گاردین و ایندیپندنت، فارین پالیسی و لوموند دیپلماتیک… قلم زده است و تخصص او در حوزه امنیت بین الملل و صاحب آثاری در این زمینه هم هست در گزارشی به بررسی سیاست کشورهای غربی در قبال داعش پرداخته و با استناد به سندهای افشا شده در هفته های اخیر توضیح داده دولت های غربی عامدانه و آگاهانه زمینه قدرت یافتن القاعده و دیگر گروه های تندروی اسلامگرا به خصوص داعش را با هدف برانداختن حکومت اسد فراهم کرده اند. اسناد مورد اشاره اواز سوی یک سازمان محافظه‌کار مدافع حقوق مدنی در آمریکا با عنوان Judicial Watch منتشر شده است که در آن برخی از سندهای طبقه بندی نشده در مورد نوع نگاه نهادهای امنیتی آمریکا به داعش منتشر شده اند. هر چند که با نگاه ” نفیظ احمد” که ریشه بسیاری از مشکلات را سیاست های دو پهلو و فریبکارانه غرب در منطقه می داند می توان به صورت کامل موافق نبود اما چشم پوشی از نقش کشورهای غربی در بحران های منطقه و بعضی از سیاست های غلط آنها نیز می تواند مانع از شکل گیری یک تحلیل جامع در مورد وضعیت فعلی منطقه شود. توجه به سیاست های غربی و نقد رویکردهای بعضا ویرانگر آنها در منطقه به معنی نادیده گرفتن تاثیر مخرب و تعیین کننده دیکتاتوری هایی از جنس اسد نیست که با ایجاد خفقان و اعمال زور زمینه را برای دخالت های خارجی فراهم می کنند بلکه توجه به پازلی است که ریشه آن استبداد داخلی و نتیجه آن زمینه سازی برای دخالت خارجی و فروپاشی اجتماعی و امنیتی است. به علاوه اینکه باید با گزارش هایی از این دست به عنوان یک “فرضیه” برخورد کرد.
طرح آمریکا و متحدانش: امارت سلفی تندرو برای انزوای اسد؟
اما طبق اسناد بررسی شده از سوی نفیظ احمد، برآمدن امارت سلفی تندرو برای انزوای رژیم اسد طرحی بوده که از سوی آمریکا، کشورهای خلیج فارس و ترکیه همراهی شده است. طبق اسناد طبقه بندی نشده ایالات متحده که به تازگی منتشر شده اند، پنتاگون رشد احتمالی داعش(دولت اسلامی) را به عنوان نتیجه مستقیم این راهبرد پیش بینی کرده و هشدار داده این موضوع می تواند عراق را بی ثبات کند. اما به رغم این پیشی بینی که حمایت کشورهای غربی،خلیج (فارس) و ترکیه از اپوزیسیون سوریه می تواند به ظهور “دولت اسلامی” در عراق و سوریه منجر شود در اسناد منتشر شده هیچ نشانه ای از تصمیمی برای عقبگرد از سیاست حمایت از شورشیان سوری مشاهده نمی شود. بر عکس، در نظر حامیان شورش در سوریه، ظهور حکومت القاعده در این کشور به عنوان فرصتی راهبردی برای انزوای اسد توصیف شده است.
سند مهم اوت 2012 سازمان اطلاعات ارتش آمریکا
نفیظ، سپس به تناقض رفتاری دولت های غربی اشاره کرده و با استناد به افشاگری های که متضاد با اظهارات رسمی مقامات غربی در سوریه هست و طرح مسائل مناقشه برانگیز در مورد حمایت مخفیانه از تندروهای خشونت طلب خارجی، توضیح می دهد که چگونه همزمان از خطر نوظهور ” ترور” برای توجیه نظارت همگانی و سرکوب آزادی های مدنی در خانه استفاده می شود. اما در نظر این روزنامه نگار در میان اسناد فاش شده یک سند طبقه بندی شده سری از سازمان اطلاعات ارتش آمریکا (DIA) به تاریخ 12 اوت 2012 وجود دارد که مبنای تحلیل احمد نفیظ در این گزارش است. این سازمان، اطلاعات نظامی را برای دپارتمان جامعه اطلاعاتی و دفاعی آمریکا فراهم می کند.
به گفته این روزنامه نگار تحقیقی، تا کنون رسانه ها عموما بر این نکته تاکید می کردند که اوباما ازتهیه تسلیحات از یک پایگاه نظامی در لیبی به شورشیان سوریه اطلاع داشته است . برخی از فروشندگان تسلیحات پیش بینی جامعه اطلاعاتی آمریکا از قدرت گرفتن داعش را گزارش داده بودند اما تا کنون هیچ کس به صورت دقیق، اطلاعاتی در مورد جزئیات مناقشه برانگیزی که نشان می دهد غرب چگونه آگاهانه زمینه شورش فرقه ای القاعده در سوریه را فراهم کرد ندارد.
احمد سپس به اظهارات “چارلز شوئبریج” افسراداره ضد تروریسم ارتش بریتانیا اشاره می کند که چگونه انتشار این اسناد از سوی سازمانی که حمایت از هیلاری کلینتون در ماجرای حمله به سفارت آمریکا در بنغازی را در دستور کار خود قرار داده بود غیر قابل انتظار است. اما به رغم این تعجب، “شوئبریج” ادامه می دهد که در هر صورت اسناد منتشر شده حاوی اطلاعاتی هستند که کمتر رسانه ای شده و باعث طرح سئوال های مهمی از دولت های غربی و رسانه ها در حمایت از شورشیان سوریه می شود. اسناد طبقه بندی نشده سازمان اطلاعات ارتش آمریکا در سال 012 2 نشان می دهند که بدنه اصلی شورشیان ضد اسد در آن دوران، از اسلامگرایان وابسته به گروههایی تشکیل شده بود که در نهایت داعش یا همان “حکومت اسلامی در عراق و شام” را تاسیس کردند. با این وجود این گروهها از حمایت های نظامیان غربی و متحدان غربیشان بهره می بردند.
اوج گرفتن جنگ های نیابتی با بقای اسد
یک سند با تاکید بر اینکه سلفیست ها، اخوان الملسمین و القاعده(در عراق)نیروهای عمده رهبری کننده شورش هستند تصریح می کند که “غرب، کشورهای خلیج (فارس) و ترکیه از اپوزیسیون حمایت می کنند در حالی که چین، روسیه و ایران از رژیم اسد طرفداری می کنند.” نفیظ احمد با اشاره به هفت صفحه از اسناد در مورد حمایت ایدئولوژیک و رسانه ای از القاعده عراق که بعد به دولت اسلامی در این کشور و بعدتر هم به دولت اسلامی در عراق و شام تبدیل شد به گزارش محرمانه پنتاگون اشاره و می نویسد:” افزایش شورش در سوریه به طرز فزاینده ای جهتگیری فرقه ای به خود گرفته و حمایت متنوع قدرت های مذهبی و قبیله ای سنی ها در سراسر منطقه را جلب کرده است. ”
در یک قسمت تحت عنوان ” فرضیه های آینده بحران” گزارش سازمان اطلاعاتی ارتش آمریکا پیش بینی می کند که در مدت زمانی خاص، رژیم اسد بقا می یابد و کنترل سوریه را در اختیار خواهد داشت و بحران با اوج گرفتن جنگ های نیابتی ادامه خواهد یافت. این سند همچنین ایجاد منطقه حایل امنیتی تحت نظارت بین المللی مانند آنچه که در بنغازی لیبی اتفاق افتاد را پیشنهاد می دهد.
پیش گویی حیرت انگیز پنتاگون
در یک پیش گویی حیرت انگیز، سند پنتاگون آشکارا اعلام تشکیل دولت اسلامی از طریق اتحاد بین گروههای تروریستی در عراق و سوریه را پیش بینی می کند. با وجود این پیش بینی، کشورهای غربی، خلیج (فارس) و ترکیه با کمک به نیروهای اپوزیسیون سوریه که برای کنترل مناطق شرقی حصاکه و دیرالزور می جنگیدند از این تلاش ها حمایت کردند.
به گفته نفیظ احمد، در این سند تصریح شده امکان تشکیل امارت سلفی “اعلام شده یا اعلام نشده” در شرق سوریه وجود دارد و این دقیقا همان چیزی است که حامیان اپوزیسیون برای انزوای رژیم اسد می خواهند. رژِیمی که به عنوان عمق استراتژیک توسعه طلبی شیعی ( ایران و عراق) در نظر گرفته شده است. این سند محرمانه همچنین به طرز فوق العاده ای تایید کرده که ائتلافی که هم اکنون به رهبری آمریکا با داعش در حال جنگ است سه سال پیش ، از شکل گیری امارت سلفی تندرو در منطقه برای نابودی اسد و جلوگیری از توسعه طلبی استراتژیک ایران استقبال کرده است. عراق نیز به عنوان جزئی از این توسعه طلبی شیعی برچسب خورده است.
سند سازمان اطلاعات ارتش آمریکا، تصریح می کند استقرار یک امارت سلفی تندرو دقیقا همان چیزی است که حامیان اپوزیسیون می خواهند. پیش از این سند، قدرت های حامی اپوزیسیون سوریه یعنی غرب،کشورهای حاشیه خلیج(فارس) و ترکیه حمایتشان را از شورشیان اعلام کرده بودند. مدارک فاش شده همچنین تاکید می کنند که تحلیلگران پنتاگون از تبعات وحشتناک (شکل گیری امارت سلفی تندرو و حمایت از شورشیان) آگاهی کامل داشتند.
این سند می گوید استقرار امارت اسلامی در شرق سوریه فضای ایده آلی برای القاعده عراق فراهم خواهد کرد تا بتواند به پایگاه های قدیمی خود در موصل و رمادی بر گردد. نفیظ احمد توضیح می دهد تابستان گذشته، داعش موصل و در همین ماه نیز رمادی را به تصرف خود درآورده است. در این سند همچنین به خطر اتحاد گروه های جهادی سنی عراق و سوریه و سایر سنی های جهان عرب اذعان و خاطرنشان شده، تشکیل حکومت اسلامی داعش می تواند برای تمامیت ارضی و وحدت عراق یک خطر جدی محسوب شود. “نفیظ” توضیح می دهد این سند سال 2012 حاوی اطلاعات خام است که به مرحله ارزیابی نهایی نرسیده اما صحت محتویات آن مورد راستی آزمایی قرار گرفته بود( و به نوعی تایید شده بودند). این گزارش بین نهدهای اطلاعاتی آمریکا از وزارت خارجه و ستاد فرماندهی مرکزی سیا، اف بی آی و دیگر سازمان های اطلاعاتی توزیع شده بود.
این روزنامه نگار مطرح برای طرح پرسش های مهمی مانند چگونگی حمایت غرب، پیگیری هایی از نهادهای دولتی و کارشناسان امور بین الملل انجام داده است.
تصویر رسانه های غربی و دولت های غربی از اپوزیسیون میانه رو فریبکارانه بود
وزارت خارجه بریتانیا در پاسخ به نفیظ احمداطلاعت درج شده در گزارش پنتاگون را مبنی بر حمایت دولت های غربی از تندروهای خشونت طلب در سوریه رد کرده است. مقامات بریتانیا در وزارت خارجه با اشاره به اینکه گروه ههای تروریستی در سوریه می توانند تهدیدی برای امنیت ملی بریتانیا باشند ضمن رد حمایت از این گروه ها تاکید کرده اند سیاست لندن حمایت از گروه هها و اپوزیسیون میانه روی سوری بوده است. اما سازمان اطلاعات ارتش آمریکا توضیح بیشتری در این مورد نداده است.با این وجود “شوبریج” کارشناس مسائل امنیتی که از همان آغاز موضوع حمایت دولت های غربی از تروریست های اسلامگرا در سوریه را پیگیری کرده بود با اشاره به تناقضات نهفته در گزارش سازمان اطلاعاتی ارتش آمریکا با اظهارات رسمی مقامات این کشور، خاطرنشان می کند:” در طول نخستین سال های جنگ سوریه، دولت های بریتانیا و آمریکا و تقریبا همه رسانه های سنتی غرب تصویری میانه رو،لائیک، لیبرال و دموکرات از شورشیان سوریه ساختند که شایسته حمایت غرب هستند. از آنجا که این اسناد می تواند بنیان ارزیابی آنها را ویران کند بی توجهی رسانه های غربی به آنها به رغم توجه وسیع اولیه شان معنادار است. ”
بنا بر نظر “براد هاف” ملوان سابق آمریکایی که در نخستین سال های جنگ عراق خدمت می کرد گزارش پنتاگون که اخیرا منتشر شده برای نخستین بار اطلاعات حیرت انگیزی را تایید می کند و می گوید:” نهاد های اطلاعاتی آمریکا ظهور و پیشرفت دولت اسلامی در عراق و شام را پیش بینی کرده بودند اما به جای آنکه این دولت اسلامی را به عنوان یک دشمن محدودتر کنند در این گزارش این گروه تروریستی به عنوان یک برگ بنده استراتژیک معرفی شده است.” هاف که سردبیری نشریه آنلاین ” لووان ریپرت” را بر عهده دارد و همکاران وی تجربه مستقیمی از خاورمیانه دارند بر این نکته تاکید می کند که گزارش آژانس اطلاعاتی که لحنی خنثی و عادی دارد تصریح کرده ظهور موجودیت سیاسی سلفی تندرو در منطقه، ابزار تغییر رژیم سوریه را فراهم می کند. “هاف” به نفیظ می گوید گزارش منتشر شده نشان می دهد که ظهور داعش تنها در بستری از ناآرامی و شورش میسر بوده و در این گزارش هیچ اشاره ای به خروج نیروهای آمریکایی از عراق به عنوان کاتالیزور پیشرفت دولت اسلامی که مورد تایید بسیرای از تحلیلگران سیاسی و کارشناسان است نشده است. “هاف” ضمن تاکید بر اینکه غرب از ظهور داعش به عنوان ابزار تضعیف اسد استفاده کرده و معتقد است نهادهای اطلاعاتی آمریکا شکل گیری یک دولت سلفی در سوریه که می توانسته تا عراق گسترده و باعث انشقاق در این کشور شود را ابزاری استراتژیک می دانسته اند.
احمد نفیظ سپس به تحلیل رایجی مبنی بر اینکه مقامات آمریکایی از ظهور این گروه های تندرو در میدان سوریه اطلاع و نظارت کافی نداشته اند اشاره می کند و با استناد به این گزارش مبنای این تحلیل را زیر سئوال می برد و می نویسد:” گزارش اخیر پنتاگون بدون هیچ ابهامی ثابت می کند که سال ها قبل از حمله دولت اسلامی به عراق، جامعه اطلاعاتی آمریکا نسبت به اینکه مبارزان اسلامگرا هسته اصلی شورش در سوریه ر ا شکل می هند کاملا آگاه بوده است. اما با وجود احتمال تشکیل یک امارت سلفی تندرو در سوریه آمریکا به حمیات های خود ادامه میدهد.”
نگاه غرب ،کشورهای عربی و ترکیه به داعش به عنوان برگ برنده!
نفیظ با استناد به صحبت های “شوبریج” کارشناس امور امنیت بین الملل توضیح می دهد چگونه آمریکا نه تنها از سال 2012 از ماهیت شورشیان سوریه اطلاع داشته بلکه به آن،به عنوان یک برگ برنده نگاه می کرده و از طرفی چندین سال هم تلاش شده مردم غرب از طریق رسانه ها با القای وجود اپوزیسیون میانه رو در سوریه، فریب بخورند. “آنی ماشون” افسر سابق ام ای 5 بریتانیا که در سال های 1990 از طرح “ام ای6” در تامین منابع مالی القاعده برای ترور سرهنگ قذافی در لیبی انتقاد کرده بود می گوید (این گزارش ها) تعحبش را برانیانگیخته است. به اعتقاد وی در هر کشوری معمولا چندین آژانس اطلاعاتی رقیب وجود دارند . او اشاره می کند که “عملیات ام ای 6 در سال 1996 که به مرگ چندین بی گناه منجر شد دقیقا زمانی اتفاق افتاد که ام ای 5 یک واحد جدید برای تحقیق در مورد القاعده راه اندازی کرده بود.”
به اعتقاد او این استرتژی در مقیاسی بزرگتر در سال 2011 در مورد لیبی تکرار شد جایی که سیا و ام آی 6 از همین گروه هایی حمایت کردند که نتیجه آن به کشتار دسته جمعی، آوارگی و هرج و مرج منجر شد. بنابراین، این ایده که عناصر امنیتی و نظامی آمریکا امکان گسترش دولت اسلامی را فراهم کردند بعد از شکست تلاش ناتو برای راه اندازی یک دخالت نظامی دیگر، بخشی از طرحی مرسوم(از پیش تعیین شده) است. آنها در برابر گسترش رنج انسانی به عنوان نتیجه چنین بازی بی تفاوت هستند.
بایدن دخالت آمریکا را نمی پذیرد
چندین مقان آمریکایی هم در دفعات مختلف اذعان کرده اند که نزدیکترین متحدانشان در ائتلاف ضد داعش پیش از این از برخی گروه هایی که در دولت اسلامی هستند حمایت مالی کرده اند. جو بایدن معاون اوباما سال کذشته تاکید کرده بود که ترکیه، عربستان سعودی و امارات متحده عربی صدها میلیون دلار به شورشیان اسلامگرا در سوریه که در قالب داعش به حیات خود دامه می دهند کمک کرده اند. اما او نپذیرفت که این سند داخلی پنتاگون ثابت می کند که کلیت راهبرد مخفی(حمایت از شورشیان) از سوی آمریکا، فرانسه، اسرائیل و دیگر قدرت های غربی مورد تایید و نظارت قرار گرفته است.
سناریوی جنگ شیعه و سنی 4 سال پیش طراحی شده بود!
اما نفیظ علاوه بر سند اخیر منتشر شده به یک سند مهم دیگر هم اشاره می کند که 4 سال پیش تهیه شده بود. به نظر او استراتژی دولت های غربی در سوریه به نظر می رسد با سناریوی سیاسی مرتبط باشد که در گزارش سفارشی “راند کرپ” ارتش آمریکا مورد تاکید قرار گرفته بود. این سند که چهار سال قبل از سند داخلی پنتاگون منتشر شده از ایالات متحده خواسته بود بر سر نبرد سنی و شیعی با جانبداری قاطعانه از رژیم های محافظه کار سنی علیه جنبش های خودمختار شیعی سرمایه گذاری کند. او ادامه می دهد در این سند تاکید شده قدرت و نفوذ ایران در خلیج فارس از طریق تقویت رژیم های رژیم های سنتی سنی محدود شود. گزارش “راند کرپ” تایید می کند که راهبرد “تفرقه بیانداز و حکومت کن” که معمولا برای ایجاد اختلاف در کمپ جهادهای به کار برده می شد امروز هم استفاده می شود.
گزارش چهار سال پیش “راند کرپ” همچنین تصریح می کند که ایالات متحده اتحادهای موقتی با گروههای شورشی ناسیونالیست عضو القاعده برقرار می کرد که در طول 4 سال با ایالات متحده مبارزه کرده بودند:” هر چند این گروه ها سال ها در مبارزه با ایالات متحده با القاعده همکاری می کردند اما اکنون برای بهره بردای از خطر مشترکی که القاعده متوجه طرفین می کند مورد حمایت(ایالات متحده) هستند. ”
به اعتقاد “احمد نفیظ” گزارش داخلی پنتاگون نشان می دهد که همزمان با همکاری میان آمریکا و شورشیان سابق القاعده در عراق برای مبارزه این سازمان تروریستی، دولت های غربی شورشیان القاعده در سوریه را تجهیز تسلیحاتی کرده اند. یعنی بازی دوگانه ای که همزمان از سوی آمریکا و متحدان غربی اش پیگیری شده است.
نفیظ احمد در پایان باز هم به سیاست های سانسور اینترنت و آزادی های مدنی به بهانه مبارزه با تروریسم اشاره می کند و تصریح می کند:” بر خلاف ادعاهای دولت های غربی، نخستین دلیل تهدید( ظهور دولت اسلامی)، به سیاست های خاص عمیقا گمراه کننده آنها در همکاری با تروریسم اسلامگرا به بهانه اهداف ژئوپلیتیک مشکوک است. ”
تحلیل این روزنامه نگار مطرح در شرایطی مطرح شده که برخی از تحلیلگران معتقد هستند میان آمریکا با کشورهایی مانند عربستان و ترکیه در مورد حمایت از گروه های سوری اختلاف وجود دارد. اختلافی که به اعتقاد این تحلیلگران اوباما را از همان ابتدا در مورد سوریه با تردیدهای بزرگی مواجه کرده بود.
پی نوشت: این گزارش در سایت medium.com منتشر شده است.
