مقاله غریب جواد طباطبایی درباره مرحوم سید جمال الدین اسدآبادی

مدخل سید جمال را در دائره المعارف متأسفانه آقای دکتر جواد طباطبایی نوشته است، آدمی که هیچ علقه ای به سید جمال ندارد، سهل است در نوشته هایش و از جمله در همین مقاله او را تحقیر می کند.
اما فراتر از بحث صلاحیت و یا عدم صلاحیت آقای طباطبایی در تألیف این مقاله خوشمزه اینجاست که در این مقاله جز یکی دو اثر سید جمال به بسیاری از نوشته های دیگر او توجهی نشده و اصلا در منابع مقاله هم از آنها ذکری نرفته است. در حالی دانش فلسفی و کلامی سید جمال در این نوشته ناجوانمردانه مورد تحقیر قرار گرفته و ناچیز دانسته شده که می دانیم آثار فلسفی مهم و ارزشمند محمد عبده تحت تأثیر درس های سید جمال بوده است.
اهمیت آثار فلسفی محمد عبده را به تازگی رابرت ویسنوفسکی مورد مطالعه قرار داده است. آقای دکتر طباطبایی در این نوشته تقریبا هیچ اعتباری برای سید جمال قائل نیست. سهم او را در مشروطه منکر است، سهم او را در اصلاح دینی به سخره می گیرد، میزان شناخت سید از غرب و تمدن غربی را دستمایه تحقیر او قرار می دهد و شناخت امروزین ما و معرفت و تجربه پسینی ما نسبت به تحولات دویست سال گذشته را دستمایه انتقاد از سید جمال و میزان آگاهی و دانش او کرده است. طباطبایی حق بود که سید جمال را در ظرف زمان خودش می دید و تحلیل می کرد. در این مقاله نظرات خاص و البته قابل مناقشه آقای طباطبایی درباره اصلاح دینی و مشروطیت و سنت و تجدد پایه ای شده است برای داوری درباره تحلیل زندگی و آراء و کنش های سیاسی و اجتماعی سید. خوشمزه اینجاست که بیشتر مقاله به شرح زندگی سید اختصاص یافته و نه آثار و افکار او و غالبا به مهمترین منابع زندگی وی و تحقیقات مختلف و پر شمار به زبان های عربی و اروپایی درباره او جز چند نوشته درجه چندم مراجعه نشده است. این مقاله باید از نو تحریر شود…

مطالب مرتبط

انجمن‌ها با ابراز تأسف و محکو‌م‌کردن تجاوزگران،

زنده‌باد به خودمان! رفتاری که این روزهای بعد از حملات به تهران و شهرهای دیگرمان داشتیم، واقعا بهتر و منطقی‌تر از آنی بود که انتظار داشتیم. رفتاری خردمندانه و مدنی و... . رفتاری صمیمی همراه با مهر و صبوری. زنان و مردان از کوچک و بزرگ، در گرو‌ه‌های مجازی درخشیدند و روحیه پرستاری و محبت خود را در مقابل بلای جنگ و تخریب و خون‌ریزی به همه سرایت دادند.

ثبيت و افزايش اين سرمايه ايجاد شده در گروی تغيير رفتار عمومي حاكميت است

اكنون ما در اين مقطع نيازمند افزايش سريع و جدي قدرت ملي خود هستيم كه بسيار فراتر از بحث جنگ‌افزار و توان نظامي است. مجموعه حاكميت بايد با درايت و تدبيري سريع، رويكردي متفاوت نسبت به جامعه را در پيش بگيرد و از اين مسير امتياز تقويت قدرت ملي را براي مقاطع و مخاطرات احتمالي دريافت كند. خلاصه اينكه ما در اين جنگ هم به واسطه فعاليت‌هاي گسترده خيانتكارانه زنگ خطر ادامه رويكرد عمومي فعلي را شنيديم و هم با رفتار متين عامه مردم پيام ضرورت اعتماد و اطمينان به اين جامعه را دريافت کردیم.

شرایط خطیر، نیازمند تصمیم‌های بزرگ است

شرایط خطیر، نیازمند تصمیم‌های بزرگ است و تصمیم‌های بزرگ نیز نیازمند تغییر پارادایم‌ها و نگرش‌ها. با اعلام آتش‌بس و خاتمه موقت د‌رگیری‌ها، لازم است حرکت در مسیر تغییر نگرش و گفتمان، چه در داخل و در نسبت با افراد و جریان‌های وطن‌دوست و چه در خارج و در نسبت با کشورها و نهادهای بین‌المللی معقول و صلح‌طلب آغاز شود.

مطالب پربازدید

مقاله