شش نفر از روشنفکران دینی ایران با صدور اطلاعیه‌ای کشتار روزنامه نگاران شارلی ابدو را جنایتی به بهانه دفاع از پیامبر رحمت خوانده و محکوم کردند. عبدالعلی بازرگان، حسن فرشتیان، محسن کدیور، مهدی ممکن، صديقه وسمقي، حسن یوسفی اشکوری در بخشی از این بیانیه گفته‌اند:” توصيه قرآن و سنت پيامبر اسلام در مقابل استهزاء كنندگان، گذشت كريمانه، گفتارآشتي جويانه و صبر و تحمل در برابر دشنام‌ها و تمسخرها می باشد. وظيفه ديني مسلمانان، قيام براي عدالت و الگوي عملي ارزشهاي خدائي بودن، حتي عليه خود، والدين و خويشاوندان خود است (نساء۱۳۵). چنين توصيه اي در شرايط حاضر، دفاع از حقوق كساني است كه ناجوانمردانه توسط متعصبان به نام دين كشته مي شوند. مدافع حقوق موافقان بودن هنري نيست، براي جبران نقض حقوق مخالفان توسط متعصبان، بايد به دفاع ازحق مخالفت با دين در دنياي امروز برخاست و از آن استقبال و از آزادي مخالف كه موجب رشد و كمال است دفاع كرد به عبارت دیگر انتقاد از باورهای دینی از جمله باورهای اسلامی بدون هر قید و شرطی از ضروریات آزادی بیان است و ما جدّا از آن دفاع می کنیم.
متن کامل این بیانیه به گزارش ملی – مذهبی به این شرح است:
دفاع جنايت آميز از پيامبر رحمت!
ميلاد پيام آور رحمت و بيداربخش بشريت، امسال شوربختانه با جنايتي قرين گشت كه جاهلاني بي خبر از اخلاق و مداراي آن رسول با مخالفان، به بهانه دفاع از حريم نبوت، بزرگترين ضربه را به آئينش وارد كردند.
تَمسخر و توهين به شخصيت هاي محبوب هر ملت و آئيني، البته كاري نا بخردانه و عملي غيراخلاقي است. وقتي در جوامع غربي، حتي زير سؤال بردن رقم قربانيان “هولوكاست” تحقير نژادي تلقي مي شود و تعقيب كيفري دارد، توهين به اقليت‌هاي مذهبي، كه مشمول تبعيضات ديگري نيز هستند، شايسته و به مصلحت امنيت و آرامش و حسن همجواري شهروندان نيست.
اما برخورد خشن و خونين با توهين كنندگان، بدون رجوع به داگاه صالحه با حضور هیات منصفه و امکان دفاع متهم یا وکیل مدافع وی، اقدامی جاهلانه، خلاف شرع و اخلاق و به مراتب مذموم تر و محكوم تر از اصل توهین است. برحسب آموزه هاي قرآني كشتن يك فرد، معادل كشتن تمام انسانها و زنده كردن يك فرد معادل زنده كردن همه آنهاست (مائده ۳۲). حتی اگر قاعده قصاص شرعی هم معیار باشد، پاسخ كاریكاتور را با كاریكاتور باید داد، در هر صورت اعدام خودسرانه چیزی جز ترور و جنایت نیست.
توصيه قرآن و سنت پيامبر اسلام در مقابل استهزاء كنندگان، گذشت كريمانه، گفتارآشتي جويانه و صبر و تحمل در برابر دشنام‌ها و تمسخرها می باشد. وظيفه ديني مسلمانان، قيام براي عدالت و الگوي عملي ارزشهاي خدائي بودن، حتي عليه خود، والدين و خويشاوندان خود است (نساء۱۳۵)، چنين توصيه اي در شرايط حاضر، دفاع از حقوق كساني است كه ناجوانمردانه توسط متعصبان به نام دين كشته مي شوند. مدافع حقوق موافقان بودن هنري نيست، براي جبران نقض حقوق مخالفان توسط متعصبان، بايد به دفاع ازحق مخالفت با دين در دنياي امروز برخاست و از آن استقبال و از آزادي مخالف كه موجب رشد و كمال است دفاع كرد به عبارت دیگر انتقاد از باورهای دینی از جمله باورهای اسلامی بدون هر قید و شرطی از ضروریات آزادی بیان است و ما جدّا از آن دفاع می کنیم. اما آزادی انتقاد تلازمی با آزادی توهین و تمسخر ندارد. همچنان که توهین و تمسخر اشخاص، نژادها، جنسیت‌ها و رنگها در قوانین بسیاری کشورهای غربی جرم شناخته شده، لازم است توهین و تمسخر باورهای دینی نیز در قوانین این کشورها جرم شناخته شود تا امکان رسیدگی در دادگاه صالحه در حضور هیأت منصفه با امکان دفاع متهمان و وکلای ایشان فراهم شود تا شاهد این‌گونه فجایع نباشیم.
خداوند به آدمي موهبت “اختيار” بخشيده و لازمه اختيار، آزادي انتخاب مي باشد، بنابراين مخالفان دين، حتي درون جوامع اسلامي، چه رسد به جوامع غیراسلامی، مادام كه دست به اسلحه نبرده و قصد جان و آواره ساختن مومنين را نداشته باشند، از آزادي مطلق عقيده، ابراز و تبليغ آن، حتي عليه دينداران، بايد برخوردار ند. كساني كه به آفريننده انسانها و پديدآورنده جهان هستي باور دارند، بايد از آنچنان استحكام و صبر و ثبات ايماني برخوردار باشند كه به راحتي و روي باز سخن مخالفان را بشنوند و تحمل كنند و در صورت لزوم و احتمال تأثیر، بنا بر توصیه قرآنی «جدال احسن» (نحل ۱۲۵) به نقدها و ایرادها پاسخ های مناسب و درخور بدهند.
عمليات تروريستي گروه هائي افراطي تحت نام: طالبان، القاعده، داعش، بوكوحرام و امثالهم ، كه اقليت بسيار ناچيزي از مسلمانان هستند، را به حساب اين آئين گذاشتن، داوري معقول و سنجيده اي نيست، روح اسلام از عملكرد افراطي اقليتي كه درواكنش جاهلانه به برخي سياست هاي مداخله گرانه و تجاوزکارانه پديدآمده وپرورش يافته و فاقد بصيرت ديني اند، بيزارو مبري است، اسلام خود قرباني تروريسم بوده و سه تن از چهار خليفه نخستين آن با تروراز دنيا رفته اند.
ما گروهی از مسلمانان ايرانی با استناد به ارزشهاي رحماني قرآن و سنت پيامبر و موازین مسلم شریعت اسلامی، جنايت تروريستي پاريس را به شدت محكوم كرده، مراتب تاسف و تاثر عمیق خود را به خانواده های قربانیان، ملت فرانسه و جامعه‌ی انسانی ابراز می‌کنیم.
ما به خوبي درك مي كنيم ملتي كه در گذشته “مهد آزادي” شمرده شده و با قيام رنسانس در برابر ارتجاع ديني ايستاده و با پيشينيه اي كه از سلب آزادي ارباب كليسا در قرون وسطي داشته، تحمل تكرار چنان شيوه‌هائي را ندارد، با اين‌حال اميدواريم انديشمندان اين ملت بزرگ براي جلوگيري از تحريك عواطف مردم، با مرزبندی بین انتقاد و توهین و استهزاء، زمینه‌ی عینی آزادی بیان را بیشتر فراهم کنند.
عبدالعلی بازرگان، حسن فرشتیان، محسن کدیور، مهدی ممکن، صديقه وسمقي، حسن یوسفی اشکوری
۲۴ دی ۱۳۹۳
