همایش بررسی «زن» در گفتمانِ علی شریعتی روز چهارشنبه ۵ آذر در دانشکده صنایع دانشگاه آزاد واحد تهران‌جنوب برگزار شد.
این مراسم به همت کمیته سیاسی «انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران‌جنوب» با حضورِ دکتر ناهید توسلی به عنوان مدافع و دکتر حسن محدثی به عنوان منتقدِ دیدگاه علی شریعتی در حوزه «زنان» و الگوهای ترسیمی وی برگزار شد.
در ابتدای نشست ناهید توسلی برای شکستنِ تابو احترامِ فرمالیته به زنان، نوبتِ سخن‌رانی خود را به حسن محدثی داد. حسن محدثی سخنانِ خود را با اشاره به سلطه‌ی تاریخی مردان بر زنان آغاز کرد و به تعابیرِ مالکیت‌طلب از دین پرداخت؛ سوء‌استفاده از مفهومِ «مصونیت» را برای محدود کردنِ زنان در جامعه، دامن زدن به این مالکیت‌طلبی‌ها و منفعل نگاه‌داشتنِ زنان در جامعه دانست.
ناهید توسلی با دیالکتیک خواندنِ تمامِ پدیده‌های طبیعت و دوآلیسمِ زن و مرد، اذعان داشت که در متونِ مقدس، زن و مرد، جای‌گاهِ برابری دارند. وی «ارزش‌گذاری» را برداشت‌های بشری از متون مقدس دانست و عنوان کرد که در دورانِ باستان «ارزش‌گذاری» وجود نداشته‌است. او هم‌چنین در ادامه بیان کرد: «فقه ما، فقهِ مردانه است و این خود موجب برداشت‌های نابرابر از متون دینی شده‌است.»
به گزارش روابط‌عمومی حسن محدثی در پاسخ به سؤالِ مجری برنامه در رابطه با تخصصِ شریعتی در حوزه‌ی زنان گفت: «من شریعتی را جامعه‌شناس و متخصص نمی‌دانم. بنا به تعریفِ روشن‌فکر از منظر خودِ شریعتی، می‌توان شریعتی را روشن‌فکر تلقی کرد، اما او هرگز به طور تخصصی و با داده‌های مشخص به شناختِ تیپ‌های مختلفِ جامعه نپرداخته‌است. کارِ جامعه‌شناسی، کاری تخصصی است اما علی شریعتی تنها به مسائلِ جامعه‌شناسانه روی آورده‌است.» وی در ادامه عنوان کرد که: «هرچند شریعتی، متخصص حوزه‌ی زنان نیست اما پرداخت‌اش به مسئله‌ی زنان در جامعه، بسیار مؤثر بوده‌است. چرا که او با آگاهی از بافتِ مذهبی جامعه‌ی ایران، با معرفی شخصیت «فاطمه»، زنِ سنتی را از خانه بیرون می‌آورد و وارد جامعه می‌کند.»
گفتنی است حسن محدثی با انتقاد از نگاه توده‌ی جامعه به تاریخ اسلام، عینکِ شیعی‌زدن برای واکاوی تاریخی را تحریفِ تاریخ دانست و اشاره کرد که اندک اند کسانی‌که می‌دانند پیامبر چهار فرزندِ دختر داشته‌است و یکی از دخترانِ پیامبر با نام زینب شخصیتِ تاریخی قابل بحث و بررسی‌ای است که جوِ متعصبانه اجازه‌ی ورود به این وجوه تاریخی را نمی‌دهد. وی مسکوت نگاه‌داشتنِ تاریخ توسط مورخان را از موانعِ ره‌یافت به واقعیات دینی دانست و گفت: «علی شریعتی نیز هم‌چون دیگر راویانِ تاریخ، با ساختِ شخصیت‌های تاریخی به پرداختِ سلیقه‌ای به تاریخ همت گماشت در حالی‌که بسیاری از گفته‌های او در رابطه به «فاطمه»، «ابوذر» و … مستندات تاریخی ندارند. شریعتی اساساً دغدغه‌ی استناد نداشته‌است و هم‌چون گذشتگانِ خود، با نگاه گزینشی از اسلام به ساخت شخصیت‌های اسلام پرداخته‌است.»
وی هم‌چنین اذعان کرد: «ما نمی‌توانیم با عینک فرقه‌ای و «شیعی» به واکاوی تاریخ اسلام بپردازیم. از نظر من الگوی «فاطمه» شریعتی از نظر تاریخی مستند نیست.» او در ادامه بازخوانی شخصیت «خدیجه» و «زینب» دختر پیامبر را در تاریخ اسلام بسیار مهم دانست.
ناهید توسلی در واکنش به سخنان محدثی بیان کرد که علی شریعتی کتاب «زن» را با مستندات تاریخی‌ای از گردآوری‌های لویی ماسینیون در رابطه با شخصیت «فاطمه» نوشته‌است. وی با اشاره به متون سخن‌رانی‌های شریعتی در حسینیه‌ی ارشاد گفت: «شریعتی هیچ‌گاه خود را متخصص حوزه‌ی زنان ندانست و تمامی داده‌های ما در این حوزه از شریعتی، محدود به سخن‌رانی‌های مناسبتی اوست. او اساساً به وحدانیت بین زن و مرد قائل بود و از این حیث هیچ‌گاه به حوزه‌ی تخصصی در رابطه با زنان ورود نکرد.» وی با بازخوانی بخشی از کتاب «زن» نوشته علی شریعتی، روشن‌گری شریعتی در شناخت زن متجدد را هوش‌مندانه خواند و فردانیت‌ها در جامعه‌ی امروز را، معلولِ جداشدنِ زن از خانواده دانست.
حسن محدثی در ادامه به بازخوانی الگوهای شریعتی اشاره می‌کند: «شریعتی «زن متجدد» را در مقابل «زن سنتی» قرار می‌دهد و تجدد را تمدن دروغین می‌داند. و به خوبی به این مسئله می‌پردازد که هر دوی این تیپ، معلولِ شرایطِ جامعه‌ی خود هستند و خودسالار نیستند.» وی هم‌چنین عنوان کرد که در این دوره‌ی هشتاد ساله‌ی اخیر بدن زنان در ایران سرکوب شده‌است چه در دوره‌ی پهلوی که با مکانیزم زور و آجان به نوع پوشش زنان برخورد می‌شد و چه در دوره‌ی اخیر که با گشت ارشاد و همان مکانیزم مشابه با نوع پوشش زنان برخورد می‌شود.
ناهید توسلی به محدودیت‌های حقوق زنان در ایران اشاره می‌کند و وجود حقوق اولیه انسانی را برای زنان به عنوان مادر، همسر و دختر از ملاک‌های اولیه برای توسعه‌یافتگی جامعه می‌خواند. وی هم‌چنین در واکنش به سخنان محدثی صنعت پورن را در غرب سرکوب بدن زنان قلم‌داد می‌کند.
این همایش با پرسش و پاسخ شرکت‌کنندگان ادامه یافت.
