هر چند که یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی تاکید کرده ایران در مورد دو موضوع مهم با آژانس همکاری نکرده است اما اظهارات مقامات آمریکایی بر خوش بینی ها نسبت به حصول توافق هسته ای در 24 نوامبر افزوده است.در تازه ترین گزارش آژانس نکات مثبت و منفی یافت می شود. آمانو در گزارش خود به عدم پاسخ ایران به برخی از سئوال ها در مورد ابعاد نظامی برنامه هسته ای خود خبر داده اما در عین حال تاکید کرده ایران اورانیوم 20 درصد خود را به اکسید تبدیل کرده است. همان نکته ای که می تواند تا حدود زیادی ایران را از اتهام ساخت بمب اتمی مبری کند.بر مبنای همین تاکید است که نجفی نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی مدعی شده که انحرافی در پرونده ایران گزارش نشده است.
پیش از انتشار گزارش دیروز مقامات آمریکایی نسبت به فرجام مذاکرات هسته ای ابراز امیدواری کرده بودند. جن ساکی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز پنج‌شنبه در نشست خبری هفتگی خود در پاسخ به سوالی مبنی بر امکان حصول توافق نهایی میان ایران و گروه ۱+۵ تا ضرب‌الاجل ۲۴ نوامبر گفت:” واضح است که ما در لحظه حساسی قرار داریم اما معتقدیم که می‌توانیم تا پیش از ضرب‌الاجل ۲۴ نوامبر به نتیجه نهایی برسیم.”این در حالی است که وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده که «محمدجواد ظریف» وزیر خارجه ایران و «جان کری» همتای آمریکایی وی نهم و دهم ماه نوامبر در عمان با حضور «کاترین اشتون» هماهنگ‌کننده گروه ۱+۵ در عمان دیدار می‌کنند.
این دیدار سه جانبه که دو هفته پیش از پایان ضرب‌الاجل ۲۴ ماه نوامبر برگزار می‌شوداز آنجا مهم است که عمان در موارد بسیاری میانجی گر ایران و ایالات متحده بوده است. در همین راستا سخنگوی کاترین اشتون نیز از برگزاری نشست‌هایی میان گروه 1+5 پیش از آغاز دور جدید مذاکرات هسته‌ای ایران خبر داده است. مایکل مان، سخنگوی کاترین اشتون نمانیده گروه 1+5 در مذاکرات هسته‌ای ایران در صفحه توییتر خود با اعلام خبر آغاز دور جدید این مذاکرات در 18 نوامبر نوشت: قرار است نشست‌هایی در چارچوب گروه 3+3 پیش از ازسرگیری دور جدید مذاکرات هسته‌ای ایران برگزار شود.
جان کری وزیر امور خارجه ایالات متحده نیز در مصاحبه با بلومبرگ ضمن تاکید بر اینکه هدف از مذاکرات بستن تمام راه های دستیابی ایران به بمب اتم است گفته است به حصول توافق نهایی امیدوار است.
اما مذاکرات اصلی ایران و گروه 5+1 قرار است در 18 نوامبر (27 آبان)برگزار شود. این مذاکرات قرار است در مدت دو روز انجام شود هر چند که با توجه به مذاکرات قبلی و سیر آن به نظر می رسد مذاکرات تمدید شود و تا 24 نوامبر زمان نهایی توافق نامه اولیه طول بکشد.
جمهوریخواهان پیروز شدند، وضعیت پیچیده شد!
اکنون گمانه زنی ها در مورد سرنوشت مذاکرت هسته ای با تسلط جمهوریخواهان بر کنگره آمریکا افزایش یافته و برخی از تحلیل گران از پیچیده شدن اوضاع خبر داده اند. جان کری گفته است مذاکرات باید تا 24 نوامبر به نتیجه برسد در غیر این صورت وضعیت دشوار خواهد شد. باراک اوباما وعده داده در صورت توافق با ایران کنگره آمریکا را راضی خواهد کرد. اما کنگره آمریکا از هم اکنون در فکر تشدید تحربم ها علیه ایران است.روزنامه نیویروک تایمز از تلاش جمهوریخواهان برای تصویب تشدید تحریم ها علیه ایران خبر داده است. هر چند که نگرانی ها از تضعیف جایگاه اوباما و دموکرات ها افزایش یافته اما زمان آغاز به کار کنگره جدید سوم ژانویه است و تا آن زمان دو ماه برای ایران و آمریکا وقت باقی است که توافق احتمالی را از چنگ تندروهای آمریکا نجات دهند.
باراک اوباما از ارائه پیشنهادی تازه به ایران خبر داده است. وی ضمن تاکید بر رویکرد سازنده ایران در مذاکرات اخیر بر تاثیر تحریم ها در تغییر فضای ذهنی ایرانی ها اشاره کرده است. این اتفاقات در حالی رقم خورده است که اخیرا وال استریت ژورنال روزنامه محافظه کار آمریکایی با انتشار گزارشی مدعی شده باراک اوباما به آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی نامه نوشته و از وی خواسته است با ایالات متحده در نبرد با داعش همکاری کند.باراک اوباما که از زمان انتخابش به عنوان رئیس جمهور 4 بار به آقای خامنه ای نامه نوشته است در آخرین نامه به منافع ناشی از همکاری ایران و آمریکا در خاورمیانه اشاره کرده است. نامه ای که با واکنش تند محافظه کاران آمریکایی مواجه شد . دو محافظه کار برجسته آمریکایی این نامه را شرم آور خواندند و بار دیگر از سیاست خارجی ایالات متحده در قبال پرونده هسته ای ایران شدیدا انتقاد کردند.به نظر می رسد دولت آمریکا تمایل دارد قبل از استقرار جمهوریخواهان بر کنگره توافق هسته ای با ایران را امضا کند. در غیر این صورت این پرونده به یکی از چالشی ترین رویارویی های اوباما و مخالفانش تبدیل خواهد شد.
محافظه کاران میانه روی ایرانی علیه محافظه کاران تندرو
اما از سوی دیگر در ایران صدای محافظه کاران میانه رو در برابر محافظه کاران تندرو در دفاع از توافق هسته ای بلند شده است. علی اکبر ولایتی مشاور رهبر جمهوری اسلامی که یکی از منتقدین سیاست نظام در دوران احمدی نژاد در قبال پرونده هسته ای بود تاکید کرد که مذاکرات تا سوم آذر ماه باید به نتیجه برسد. او ضمن حمایت از تیم مذاکره کننده هسته ای ایران در برابر کسانی که مدعی بودند این تیم از خطوط قرمز نظام عبور کرده است تصریح کرد هیچ عبوری از خطوط قرمز جمهوری اسلامی صورت نگرفته است. بعد از آن علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی نیز تاکید کرده مذاکرات در مسیر روشنی قرار دارد و از نزدیک شدن دیدگاه های طرفین به یکدیگر خبر داده است. این در حالی است که تندروها همچنان بر طبل مخالفت با مذاکرات می کوبند. روزنامه کیهان در سرمقاله روز شنبه خود بار دیگر ادامه مذاکرات را بی نتبجه دانسته و با اشاره به تسلط جمهوریخواهان بر کنگره آمریکا اختلاف کنگره و کاخ سفید را بازی زرگری دانسته است. خبرگزاری تسنیم ضمن اشاره به اینکه ایران غنی سازی دکوری نمی خواهد و تحریم ها ریشه مشکلات نیست از طرح کمیته هسته ای مجلس شورای اسلامی خبر داده و آورده است:” کمیته هسته‌ای مجلس طرحی را تهیه کرده‌است که به‌موجب آن تیم مذاکره‌کننده موظف می‌شود تمام خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران را اعم از غنی‌سازی، ادامه فعالیت فردو، آب سنگین اراک و انجام بازرسی‌ها در چارچوب شأن و اقتدار جمهوری اسلامی ایران رعایت کند و در صورت ضرورت این طرح به هیئت رئیسه ارائه می‌شود. جوامع غربی و گروه 1+5 باید بدانند که مجلس ایران ساکت نخواهد ماند و اجازه نمی‌دهد مصالح کشور به خطر بیفتد، همچنین اگر تیم مذاکره‌کننده کوتاه بیاید بلافاصله این طرح در دستورکار مجلس قرار می گیرد.مرز بین ملت ایران با 1+5 دستیابی به حقوق کامل هسته‌ای است و عزت و اقتدار ملت ایران هم برای مجلس مهم‌ترین موضوع است؛ ملت ایران امروز در اوج قدرت است و یک دولت و ملت قدرتمند در مقابل زیاده‌خواهی دولت‌های زورگو می‌ایستد و نباید در مقابل زیاده‌خواهی بیگانگان تحت عنوان مذاکره کوتاه بیاییم.”این خبرگزاری وابسته به اصوگرایان تندرو در انتها به خطوط قرمز مذاکره اشاره کرده و این خطوط را اینگونه برشمرده است: تیم مذاکره کننده ایرانی بر اساس خطوط قرمزی مذاکره می کند که اجازه عدول از آنها را ندارد.” در نظر تسنیم این خوط به شرح زیر هستند:
1- پذیرش ظرفیت 190 هزار سو غنی سازی برای ایران در انتهای مذاکرات
2- عدم ورود به حوزه های نظامی شامل PMD و برنامه موشکی
3- حفظ ماهیت راکتور آب سنگین اراک
4- لغو کامل همه تحریم ها پس از توافق
5- عدم تعطیلی هیچ یک از تاسیسات هسته ای ایران
به ادعای تسنیم این خطوط قرمز از جانب خود دولت تدوین و به تیم مذاکره کننده ابلاغ شده است.
هفت دیپلمات مطرح اروپایی: اکنون زمان توافق است
اما از طرف دیگر طرفداران توافق هسته ای نسبت به اهمیت این مذاکرات هشدار داده اند. هفت دیپلمات سابق اروپایی که درگیر با پرونده هسته ای ایران بوده اند با انتشار نامه ای سرگشاده تاکید کردند تاخیر در انعقاد توافق فرصت خوبی به مخالفان آن خواهد داد. این دیپلمات ها که نام خاویر سولانا مسئول سابق سیاست خارجی ایالات متحده نیز در میان آنها مشاهده می شود در نامه خود تاکید کرده اند که زمان توافق هم اکنون است.
این نامه سرگشاده که روز چهارشنبه، ۱۴ آبان، در روزنامه بریتانیایی گاردین منتشر شده، به امضای خاویر سولانا، مسئول اسبق سیاست خارجی اتحادیه اروپا، آنا پالاسیو، وزیر امور خارجه سابق اسپانیا، کارل بیلدت، وزیر امور خارجه سابق سوئد، اما بونینو، وزیر امور خارجه سابق ایتالیا، نوربرت روتگن، رئیس کمیته امور خارجی مجلس آلمان، رابرت کوپر، دیپلمات سابق بریتانیایی، و ژان ماری گئنو، رئیس گروه بین‌المللی بحران، رسیده است.
به نوشته این دیپلمات‌ها، اکنون که «راه‌حل‌های خلاقانه فنی فرموله شده‌اند، توافقی که هم به طور موثر و صلح‌آمیز، نگرانی‌های قدرت‌های جهانی درباره برنامه اتمی ایران را مرتفع کند و هم به آرمان‌های مشروع و حق حاکمیت ایران احترام بگذارد، در دسترس است».
نویسندگان این نامه هشدار داده‌اند که «هزینه شکست» در رسیدن به توافق نهایی، برای قدرت‌های جهانی به معنی «تضعیف نظارت» بر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی و برای ایران به معنی «تشدید تحریم‌ها و انزوای بیشتر» خواهد بود.
