رئیس جمهور ایران روز دوشنبه در سخنانی که موافقان و مخالفانی داشت صریحا به مخالفان مذاکرات هسته ای در مورد کارشکنی در مسیر مذاکرات هشدار داد. عباراتی تند که با واکنش تند محافظه کاران نیز مواجه شد. دیروز مجلس شورای اسلامی برای بررسی سخنان حسین روحانی جلسه غیر علنی برگزار کرد. جلسه ای که به گفته برخی از نمایندگان در آن در مورد تذکر به روحانی بحث شده است. علی لاریجانی سخنان روحانی را غیر قابل دفاع دانسته و برخی نمایندگان نیز خواستار تذکر شده اند. سایت های محافظه کاران نیز بلافاصله حملات خود را متوجه حسن روحانی کردند. پرسشی که اینجا مطرح شده است این است: انگیزه روحانی از این عبارات تند چیست؟ آیا واقعا او عصبانی شده است؟ آیا با برنامه این سخنان تند را به زبان رانده است؟
برای پاسخ به این پرسش باید چند نکته را در نظر گرفت:
1-حسن روحانی دیپلمات است. دیپلمات ها به سختی عصبانی می شوند. برای سخنان خود حساب و کتاب دارند. تلاش می کنند در زمان مناسب پیام مناسب را منتقل کنند. اگر پیش فرضمان این باشد روحانی دیپلماتی کارکشته است که سال ها فن مذاکره و ادبیات گفت و گو را می داند بیان این صحبت ها از روی عصبانیت چندان پذیرفتنی نیست. آن هم در جلسه ای که بی تردید رئیس جمهور به همراه مشاورانش بر متن سخنرانی خود کار کرده است.
2- سخنان رئیس جمهور هر چند تندتر ار قبل هستند اما تازگی ندارد. او در حالی که بارها از غارت پول نفت در دولت قبل انتقاد کرده در زمینه فرهنگی نیز زبان تندش را علیه آنانکه می خواهند مردم را به زور به بهشت ببرند به کار برده است و آنها را بیکار و متوهم خوانده است. او این دسته از افراد را بیکارانی توصیف کرده که به علت بیکاری قصد دارند مردم را راهی بهشت کنند.روحانی مخالفان فرهنگی اش را متعلق به عصر حجر دانسته و نسبت به تنگ نظری هایشان شدیدا انتقاد کرده است . پس اینکه بگوییم این سخنان اتفاقی است نادرست است، ادامه یک خط رسانه ای است که بیان کننده آن هم بیشتر از مشاوران و نزدیکان خود رئیس جمهور هست.
3-سخنان قبلی حسن روحانی نشان داده رئیس جمهور به عرصه ارتباطات و تاثیر انتقال پیام و انتخاب مخاطبش آگاهی دارد. مشاوران او اطلاعات لازم را در مورد اهمیت ارتباطات و رسانه در اختیار او قرار داده اند. او بر پایان منبرهای یک طرفه تاکید کرده است. حسن روحانی می داند در وضعیت فعلی غول های رسانه ای ایران از صدا وسیما گرفته تا روزنامه ها و سایت های پر امکانات در اختیار رقبایش هست. دولت تلویزیونی ندارد که برای خود تبلیغ کند و هوادارانش را راضی نگه دارد. در نتیجه رئیس جمهور در فقدان رسانه باید خود پا به میدان بگذارد تا توجه افکار عمومی را جلب کند.در این عدم توازن رسانه ای او دلخوش به تکثیر پیامش در شبکه های اجتماعی است. او شاید از طریق واکنش مخالفانش بخواهد پیامش را به مردم منتقل کند. روحانی البته مهم تر از هر چیز تلاش می کند به طیف حامی اش پیام رسانی کند. طیفی که بر اثر حملات رقیب در معرض یک خطر بزرگ است: ناامیدی و انفعال . در نتیجه روحانی در قامت رئیس جمهور برای جبران کمبود رسانه ای تیمش پا به میدان گذاشته و هر از گاهی پاسخ به حملات رقیب را خود بر عهده می گیرد. او برای پیام خود هم کدگذاری کرده است. مخالفان را هشدار می دهد ، حامیان را روحیه می دهد و ناظران را تحریک به حمایت می کند.اینکه دولتش سیاست رسانه ای منسجمی در برابر حملات رقیب ندارد یکی از انتقادهایی است که به او وارد شده است. شاید صحبت های هر از گاه تحریک کننده اش در راستای پوشش این ضعف ارزیابی شود.
سخنان رئیس جمهور هر چند تندتر ار قبل هستند اما تازگی ندارد. او در حالی که بارها از غارت پول نفت در دولت قبل انتقاد کرده در زمینه فرهنگی نیز زبان تندش را علیه آنانکه می خواهند مردم را به زور به بهشت ببرند به کار برده است و انها را بیکار و متوهم خوانده است. او این دسته از افراد را بیکارانی توصیف کرده که به علت بیکاری قصد دارند مردم را راهی بهشت کنند.رئیس جمهور مخالفان فرهنگی اش را متعلق به عصر حجر دانسته و نسبت به تنگ نظری هایشان شدیدا انتقاد کرده است . پس اینکه بگوییم این سخنان اتفاقی است نادرست است ادامه یک خط رسانه ای است که بیان کننده آن هم بیشتر از مشاوران و نزدیکان خود رئیس جمهور هست.
4- سخنان روحانی را باید در مختصات فضای سیاسی ایران سنجید. کشوری که گاها ادبیات های سیاستمدارانش تندی می طلبد. کروبی در نامه ای به مردم زمانی که قصد دارد سوابق انقلابی گری اش را به رئیس قوه قضائیه گوشزد کند اورا شیرخواره خطاب می کند. موسوی دولت احمدی نژاد را رمال و دروغگو خطاب می کند. خاتمی اگر چه در ملا عام در برابر مخالفانش به تساهل سخن می گفت اما وقتی از دانشجویان منتقدش ناراضی شد تهدید به بیرون کردن آنها از سالن کرد.نمونه ها فراوان هستند. بخشی ار رقبا به قواعد گفت و گو پایبند نیستند. از هر امکانی برای به زمین زدن دولت استفاده می کنند. کارشکنی از سوی محافظه کاران تندرو عادتی روزمره است. اتمسفری که در فضای سیاسی ایران ایجاد می شود همیشه بهداشتی نیست. در فضاهای نرمال سیاسی غرب نیز بعضا ادبیات ها تند هستند. شهردار سابق پاریس در یکی از تجمع های انتخاباتی اولاند در حالی که رقبایشان در یک میدان دیگر جمع شده بودند انها را با سخت ترین و تندترین جملات نواخت. اولاند در سخنرانی هایش سارکوزی را تمسخر می کرد. این رفتارها از سوی طرف مقابل هم تکرار می شد.کشمکش سیاسی هم بخشی از همین گفت و گو ها میان انسان هاست که بعضا تند می شود. آن هم در کشوری که رقیب تندرو با هزارن امکانات رسانه ای و کمک نهادهای غیر منتخب تلاش دارد دولت را در برابر حامیانش قرار دهد. این فضا قطعا بر ادبیات رئیس دولت نیز اثر می گذارد. شاید ادبیات بهداشتی، مخاطبان رئیس دولت را بیش از پیش خسته کند، در نتیجه برخی وقت ها افکار عمومی حامی او نیاز به شوک دارد.
5- مشاوران روحانی بعد از حمله محافظه کاران تاکید کرده اند روحانی عصبانی نبوده صریح بوده است . حسام الدین آشنا گفته است این سخنان صریح و واجد پیام است. صادق نیز آنها را شجاعانه و بر اساس منافع ملی توصیف کرد.پس سخنان او نمی تواند اتفاقی و بر حسب عصبانیت باشد. به جای بررسی اینکه ادبیات رئیس جمهور چقدر مبادی آداب بوده یا نبوده باید به این نکته پرداخت که چرا رئیس جمهور در این برهه زمانی اینچنین سخنانی را بر زبان رانده است.؟
6- پاسخ به این پرسش را باید در تقابل فزاینده روحانی به عنوان نماینده پیشرفت گرایان و محافظه کاران تندرو جست. تقابل تمام عیاری میان دولت و مخالفانش در جریان است. بخش هایی از این جنگ آشکار است و وجوهی از آن ناپیداست. زنگنه گفته دوران خورد و برد تمام شده است. معاون فرجی دانا که روز سه شنبه استیضاحش اعلام وصول شد گفته است این وزارت ار وعده ها وبرنامه هایش کوتاه نخواهد آمد. ایلنا به نقل از منابع موثق از افشاگری وزارت علوم در روزهای اخیر در مورد طراحان استیضاح خبر داده است. نهاد ریاست جمهوری از دادن وام های کلان تحت عنوان کمک به نیازمندان به مقامات و وزرای سابق خبر داده است. بانک مرکزی در صدد تعطیلی سازمان و صندوق های بدون مجوزی است که سیستم پولی و مالی کشور را با مشکل روبرو کرده اند. وزارت کشور هشدار داده در برابر حضور خیابانی انصار حزب الله به بهانه امر به معروف مقابله می کند. آمارهای جدیدی از بورسیه های غیر قانونی اعلام شده است. روحانی دور زدن تحریم ها را بهانه غارت بیت المال دانسته است. از دیگر سو محافظه کاران بر استیضاح وزیر علوم جدیت دارند. در طرح امر به معروف مجلس که قرار است ارائه شود توریست های خارجی هم ارشاد خواهند شد که با توجه به رشد 40 درصدی توریسم در زمان دولت روحانی این طرح می تواند چالش زا باشد. به همین دلیل است که رئیس سازمان میراث فرهنگی دیروز در مورد این طرح موضع گرفته است. همزمان فشارهای سیاسی علیه منتقدان افزایش یافته از تهدید به صدور احکام غیابی تا تاکید بر تداوم حصر رهبران جنبش سبز. این نبرد در جبهه های مختلفی در جریان است.صحبت های اخیر روحانی را باید در کانتکست نبردهای اخیر بررسی کرد.
تقابل تمام عیاری میان دولت و مخالفانش در جریان است. بخش هایی از این جنگ آشکار است و وجوهی از آن ناپیداست. زنگنه گفته دوران خورد و برد تمام شده است. معاون فرجی دانا که روز سه شنبه استیضاحش اعلام وصول شد گفته است این وزارت ار وعده ها وبرنامه هایش کوتاه نخواهد آمد. ایلنا به نقل از منابع موثق از افشاگری وزارت علوم در روزهای اخیر خبر داده است. نهاد ریاست جمهوری از دادن وام های کلان تحت عنوان کمک به نیازمندان به مقامات و وزرای سابق خبر داده است. بانک مرکزی در صدد تعطیلی سازمان و صندوق های بدون مجوزی است که سیستم پولی و مالی کشور را با مشکل روبرو کرده اند. وزارت کشور هشدار داده در برابر حضور خیابانی انصار حزب الله به بهانه امر به معروف مقابله می کند. آمارهای جدیدی از بورسیه های غیر قانونی اعلام شده است. روحانی دور زدن تحریم ها را بهانه غارت بیت المال دانسته است. از دیگر سو محافظه کاران بر استیضاح وزیر علوم جدیت دارند. در طرح امر به معروف مجلس که قرار است ارائه شود توریست های خارجی هم ارشاد خواهند شد که با توجه به رشد 40 درصدی توریسم در زمان دولت روحانی این طرح می تواند چالش زا باشد. به همین دلیل است که رئیس سازمان میراث فرهنگی دیروز در مورد این طرح موضع گرفته است. همزمان فشارهای سیاسی علیه منتقدان افزایش یافته از تهدید به صدور احکام غیابی تا تاکید بر تداوم حصر رهبران جنبش سبز. این نبرد در جبهه های مختلفی در جریان است.صحبت های اخیر روحانی را باید در کانتکست نبردهای اخیر بررسی کرد.
7- سر فصل تلاش های روحانی در پرونده مذاکرات هسته ای است جایی که بیش از پیش این مذاکرات از اهمیت برخودار شده است. روحانی می داند سرنوشت موفقیت ها و شکست های دولتش به این مذاکرات وابسته است. این همان نقطه ای است که دولت او در انتظار یک موفقیت بزرگ نشسته است. وقتی که اوباما مخالفان مذاکره با ایران را در آمریکا به وتوی قطعنامه هایشان تهدید کرد او هم باید برای مخالفان مذاکرات که مترصد بهره بردای از شکست گفت و گوهای آتی هستند خط و نشان بکشد. دولت روحانی به سختی توانسته تا این مرحله از مذاکرات را پیش ببرد در نتیجه برای موفقیت و دستیابی به توافق نهایی باید این پیام را به طرف مقابل هم بدهد که انگیزه دارد و حاضر است در برابر مخالفان داخلی توافق بایستد، به همان میزان هم اوباما باید در برابر تندروی جمهوریخواهان رقیبش بایستد. در نتیجه این سخنان بعد از نگرش مثبت آژانس در مورد پایبندی ایران به توافق شش ماهه ژنو، ابراز شگفتی آمریکا به میزان تعهد ایران در عمل به این توافقنامه و گفت و گوهای اخیر دو جانبه ایران و آمریکا حامل این پیام است که دولت برای دستبابی به توافق جدی است.
