مخالفان توافق هسته ای ایران از تهران تا تل آویو

ایران در حال حاضر تلاش می کند بازی دو گانه ای را پیش ببرد. مقامات ایران از سویی تصمیم گرفته اند مذاکرات را به صورت جدی پیش ببرند

 .

ایران و غرب در نهایت به توافق خواهند رسید؟

پاسخ به این پرسش آسان نیست اما به نظر می رسد کفه عدم توافق ایران و غرب در پرونده هسته ای سنگین تر است. هر چند که از مذاکرات استانبول بوی توافق می رسد. در گفت وگوهای استانبول غربی ها غافلگیر شدند. دیپلمات های اروپایی مدعی شدند از رفتار ایران تعجب کرده اند. آنها در انتظار شنیدن سخنانی از شرارت های غرب و ضرورت گفت وگو در مورد مسائل جهانی بوده اند اما تمرکز هیئت مذاکره کننده ایرانی بر مسئله هسته ای، گروه 1+5 را به نوعی غافلگیر کرده است. این غافلگیری را دیپلمات های آلمانی و فرانسوی حاضر در مذاکرات به زبان آورده اند. واقعیت این است این مذاکرات تاحدود زیادی متفاوت از مذاکرات قبلی بود. ایران مستقیما در مورد برنامه هسته ای اش گفتگو کرد و از حاشیه ها و پرداختن به مسائل غیر هسته ای اجتناب کرده است.

پیش از نشست استانبول برخی اخبار مبنی بر توافق ایران و گروه 1+5 منتشر شده بود. روزنامه نیویورک تایمز لیستی از پیشنهادات اوباما را برای حل و فصل پرونده هسته ای عنوان کرده بود که اصلی ترین مورد، تعطیلی غنی سازی اورانیوم 20 درصدی و تعطیلی سایت هسته‌ای فردوی قم بود. رئیس سازمان انرژی اتمی نیز در اظهاراتی قابل توجه از احتمال توقف غنی سازی 20 درصدی درصورت تامین سوخت مورد نیاز ایران خبر داده بود. ایهود باراک وزیر دفاع اسرائیل نیز در سخنانی متناقض با بنیامین نتانیاهو تاکید کرده بود اسرائیل ترجیحا با توقف غنی سازی 20 درصدی، البته به عنوان گام نخست ، موافق است.

برخی اخبار منتشر شده بعد از مذاکرات نیز از توافق احتمالی ایران و غرب خبر می دهند. به عنوان نمونه روزنامه آمریکایی “واشنگتن پست” از تعامل پشت پرده ایران و غرب برای تعلیق غنی سازی اورانیوم 20 درصدی و متوقف ساختن غنی سازی اورانیوم در تاسیسات زیر زمینی با غنای بالاتر خبر داده است.

این روزنامه در بخشی از گزارش خود آورده است:«ایران تا کنون سناریوی برون رفت تدریجی و آبرومندانه از برنامه اتمی خود را دنبال کرده است که حتی روسیه و چین هم در مورد خطرناک بودن بیش از حد آن اشاراتی داشته اند. ایرانی ها در چانه زدن تا لبه پرتگاه می روند اما به نظر نمی رسد به پریدن هم علاقه ای داشته باشند.»

طبق این گزارش ایران با تعليق غنی سازی اورانیوم 20 درصدی و متوقف ساختن غنی سازی اورانیوم در تاسیساتی زیر زمینی با درجات غنای بالاتر در فردوی قم موافقت خواهد کرد و ذخیره اورانیوم غنی شده خود را نيز برای روند نهائی غنی سازی تا سطح 20درصد به منظور استفاده در تولید ایزوتوپ های درمانی به خارج می فرستد.»

مفاد این گزارش قبل از مذاکرت استانبول از سوی روزنامه نیویورک تایمز که به نوعی تریبون غیر رسمی دولت محسوب می شود منتشر شده بود.

اکنون این پرسش مطرح است با تمام این شواهد و با وجود ابراز رضایت اشتون و جلیلی از روند گفت و گوها آیا مذکرات ایران و غرب به نتیجه خواهد رسید؟

اوباما مشتاق توافق ؛ مخالفان اش اما بیکار نیستند

تا اینجا ، معادله ساده است.به نظر می رسد مشتاق ترین فرد برای انجام توافق ایران و غرب باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا است. رئیس جمهور آمریکا شعار گفت و گو با ایران را ازسه سال پیش داده بود و اکنون درکار زار جدید انتخاباتی اش باید پاسخ گوی شعارش باشد. تداوم وضعیت فعلی و یا اتخاذ گزینه جنگ، وضعیت باخت – باخت را برای رئیس جمهور آمریکا رقم می زند. اوباما برای پیروزی به راه سوم می اندیشد . توقف غنی سازی اورانیوم در ایران شاید بتواند زبان رئیس جمهور آمریکا را در برابر منتقدانش درازتر کند. مخالفان اوباما به خوبی این نکته را دریافته اند که تداوم وضعیت فعلی در پرونده هسته ای یا اتخاذ گزینه جنگ می تواند به عنوان یکی از منفی ترین نکات پرونده رئیس جمهور آمریکا قلمداد شود. آنها از توافق احتمالی ایران و غرب خشنود نخواهند بود. به همین دلیل انتظار می رود حملات خود را علیه اوباما در صورت توافق با ایران علنی تر کنند.آنها در تبلیغات خود تاکید خواهند کرد اوباما ایران اتمی را به رسمیت شناخته واین به رسمیت شناختن زنگ خطری خواهد بود برای اسرائیل. مخالفان جمهوریخواه اوباما استدلال خواهند کرد ایران به باشگاه قدرت های هسته ای وارد خواهد شد و هر موقع که اراده کند قادر به تولید بمب خواهد بود. طبیعی است در روزهای آینده تبلیغات جمهوریخواهان علیه دولت اوباما و متهم کردن وی به سازش و اهمال کاری شدیدتر از قبل شود. جمهوریخواهان آمریکا در آخرین ابتکار خود تلاش کرده اند منابع مالی 650 میلیون دلاری برای ساخت سپر موشکی در اسرائیل را فراهم کنند و این موضوع نشان می دهد در نظر آنها مسئله جنگ اسرائیل با ایران جدی تر از قبل است. آنها با این اقدام خود می خواهند ثابت کنند در مورد اسرائیل نسبت به اوباما حساس تر هستند.

هولوکاست و بمب اتم ایران ؛ نتانیاهو مخالف اصلی توافق

صدای دومین گروه از مخالفان از تل آویو می رسد. جایی که نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل و وزیر امور خارجه اش آویگدور لیبرمن از هم اکنون ناقوس مخالفت با توافق هسته ای ایران را به صدا در آورده اند. نخست وزیر اسرائیل در روزهای اخیر مستقیم و غیرمستقیم رئیس جمهور آمریکا را با جملاتی کنایه آمیز نواخته است. وی بعد از پایان این مذاکرات از اهدای کادو به ایران از سوی گروه 1+5 سخن گفت. در نظر او همین که تا زمان برگزاری مذاکرات یک ماه باقی مانده است به معنای یک ماه تداوم غنی سازی اورانیوم در ایران است. نخست وزیر اسرائیل از موفقیت این مذاکرات ناامید است. وی منتظر شکست گفت وگوها ست تا صدای خود را مبنی بر عزم ایران برای تولید سلاح بلند تر کند. وزیر دفاع کابینه وی مدعی است اسرائیل تا کنون تضمینی برای عدم حمله به ایران تا مذاکرات بغداد نداده است. سخن وی به این معنی است حتی این حمله امکان دارد تا ماه آینده اتفاق بیفتد.

بنیامین نتانیاهو را شاید بتوان به عنوان یکی از سرسخت ترین مخالفان توافق ایران و آمریکا نام برد. این توافق برای نخست وزیر اسرائیل بازی باخت – باخت است. مخالفان نخست وزیر اسرائیل از جمله موفاز رهبر حزب کادیما اعتقاد دارند ایران بهانه ای برای نخست وزیر اسرائیل است تا بر بحران اقتصادی اسرائیل سرپوش بگذارد. از سوی دیگر نتانیاهو در طول دوران نخست وزیری اش ثابت کرده که اصولا به دنبال صلح نیست و نان دولت خود را در درگیری و تنش می بیند. تداوم سیاست شهرک سازی در اسرائیل ومخالفت قاطعانه با طرح صلح اوباما در همان ماه های نخستین ریاست جمهوری باراک اوباما نشان داد نخست وزیر اسرائیل اصولا رغبتی برای دست یابی به توافق ندارد. این موضوع درپرونده ایران نیز به وضوح مشاهده می شود. اگر به سخنرانی چند روز پیش نتانیاهو در مراسم سالگرد هولوکاست دقت کنیم متوجه می شویم نخست وزیر اسرائیل تلاش می کند بمب احتمالی ایران را که هنوز مدرک قابل استنادی نیز برای آن ارائه نشده به فاجعه هولوکاست مرتبط کند. وی در چندین مقطع دیگر تاکید کرده زمانی که کشورهای اروپایی با هیتلر مصالحه می کردند رهبر نازی های آلمان در اندیشه قتل عام یهودیان بود و اینک هر گونه مصالحه با ایران می تواند به وقوع هولوکاستی دیگر منجر شود. طبیعی است ادعای نتانیاهو آنچنان مضحک و بی اساس است که مورد تمسخر سایر مقامات غربی نیز قرار بگیرد. مقامات غربی در برابر این مقایسه اعتقاد دارند اغراق صورت گرفته است. هر چند که نتانیاهو مدعی است اینکه عده ای خطر ایران را جدی نمی گیرند نشان می دهد از هولوکاست درس نگرفته اند. مشخص است که مخاطب نخست وزیر اسرائیل باراک اوباما است.

نتانیاهو علاقه مند به شکست اوباما

در باره اسرائیل نیز یک مورد نگران کننده دیگر هم وجود دارد و آن تمایل نتانیاهو برای شکست اوباما در انتخابات ریاست جمهوری است.

جدا از اخباری که در مورد دوستی نتانیاهو با کاندیداهای جمهوریخواه منتشر شده است می توان با بررسی تحلیلی روابط واشنگتن و تل آویو در سه سال اخیر به این نتیجه رسید که رئیس جمهور آمریکا دلخواه نتانیاهو نیست. اگر فرض بگیریم اوباما از گردنه انتخابات پاییز سال جاری بگذرد شکی نیست فشار وی به تل آویو و ایران برای حل مسئله فلسطین و پرونده هسته ای دو چندان خواهد شد و از سویی تل آویو را برای مصالحه با فلسطینی ها و از سوی دیگر تهران را برای توافق کامل هسته ای تحت فشار قرار خواهد داد . به همین دلیل این احتمال وجود دارد نتانیاهو و همکارانش برای جلوگیری از توافق هسته ای ایران دست به ابتکار بزنند و اوباما را ناخواسته وارد بازی خطرناکی کنند. این نکته قابل یاد آوری است جنگ می تواند برای اوباما تیر خلاص باشد. زیرا این جنگ می تواند وضعیت اقتصاد بحران زده ایالات متحده را وخیم تر کند و محبوبیت اوباما را در سراشیبی بیشتری قرار دهد. به همین دلیل است که نوام چامسکی اندیشمند و زبان شناس معروف آمریکایی نسبت به پیش بینی ناپذیر بودن اسرائیل هشدار می دهد. اگر جنگی از سوی اسرائیل آغاز شود تردیدی نیست اوباما مجبور به حمایت است.

این بار نوبت احمدی نژاد است

اما صدای مخالفان صرفا از تل آویو و واشنگتن به گوش نمی رسد. مدت هاست توافق هسته ای ایران با غرب به دستمایه بازی های سیاسی و جنگ بلوک قدرت در جمهوری اسلامی تبدیل شده است.

گزارش روزنامه ایران و سایت «ندایی از درون » که از سایت های وابسته به دولت است ، از تلاش ایران برای گفت و گو با غرب خبر می دهد و تاکید آن روزنامه و این سایت بر افشای اخبار مربوط به گفت و گو میان ایران و غرب قابل تامل است. در این گزارش سفر حسن روحانی به وین افشا شده و یادداشت حسین موسویان٬ عضو سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در روزنامه «بوستون گلوب» به عنوان «بسته پیشنهادی» ایران در مذاکرات استانبول قلمداد شده است.

موسویان در این یادداشت٬ پیشنهاد توقف غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم در مقابل لغو تحریم‌های بانکی و نفتی ایران، به رسمیت شناخته شدن برنامه هسته‌ای‌ ایران تحت معاهده ان‌پی‌تی و لغو تحریم‌های هسته‌ای در ازای پاسخ به سئوالات آژانس درباره ابعاد نظامی، محدود شدن برنامه‌های هسته‌ای ایران و افزایش دامنه اختیار بازرسان آژانس برای بازرسی در مقابل لغو تحریم‌های بین‌المللی را مطرح کرده بود.

در گزارش سایت «ندایی از درون» به سفرنماینده های ایران به عربستان و ترکیه برای ارسال پیام ایران به آمریکا نیز تاکید شده است. .

در کنار افشای این اطلاعات اظهار نظر ناگهانی هاشمی رفسنجانی در مورد ضرورت رابطه با آمریکا نیز بر شائبه ها افزود.

علاوه بر این ، به نظر می رسد وضعیت فعلی ایران مقامات کشور را نگران کرده است. وضعیت اقتصادی ایران رو به راه نیست و مشخص است حلقه سخت تحریم ها مقامات جمهوری اسلامی را به ستوه آورده است. معاملات بانکی با دشواری های زیادی روبرو شده و بسیاری از شرکت ها به خاطر این مشکلات، از سود ناشی از معامله با ایران صرف نظر کرده اند.

از سوی دیگر مقامات دولتی اکنون گرانی و تورم را انکار نمی کنند. رئیس بانک مرکزی به صراحت از تورم سنگین در سال جاری سخن می گوید و صدای بسیاری از نمایندگان مجلس و سایر مسئولان نظام از گرانی افسار گسیخته در کشور بلند شده است. بحران مدیریتی در کشور اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها را در هاله ای از ابهام فرو برده است. تحریم های نفتی باعث شده روز به روز از میزان واردات نفت از ایران کاسته شود و مطمئنا در ماه های آینده نیز صادرات نفت ایران با افت محسوس و قابل توجهی روبرو خواهد شد.

از سوی دیگر پرونده هسته ای ایران باعث شده تا همسایگان ایران خود را به پیشرفته ترین سلاح های موجود در غرب مجهز کنند و خلیج فارس به پایگاه فروش تسلیحات غربی از جمله سامانه های دفاع ضد موشکی تبدیل شود.

آیا ایران تصمیم نهایی اش را گرفته است ؟

با تمام این فشارها هنوز مشخص نیست آیا ایران تصمیم قطعی خود را برای پایان دادن به مناقشه هسته ای اتخاذ کرده است یا خیر؟

به نظر می رسد ایران در حال حاضر تلاش می کند بازی دو گانه ای را پیش ببرد. مقامات ایران از سویی تصمیم گرفته اند مذاکرات را به صورت جدی پیش ببرند و از سویی نگاهی هم به بازی خرید زمان دارند. احتمالا ایران تمایل داشته باشد با استفاده از فنون خود در مذاکره این گفت و گو ها را تا حد امکان در مسیری فرسایشی قرار دهد. اینکه این مسیر تا چه حد برای ایران هموار باشد بستگی به سیاست های باراک اوباما و مقامات کاخ سفید دارد. اوباما تاکید کرده این گفت و گوها طولانی نخواهد شد هر چند وی شدیدا از اتخاذ گزینه نظامی اجتناب دارد و بیشتر تلاش می کند با حربه تشدید تحریم ها حرکت کند.

از سوی دیگر بازیگر اصلی پرونده هسته ای ایران نیز آقای خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی است. مقامات ایران به استفاده از حکم ثانویه اعتقاد راسخ دارند. اگر اصل نظام در معرض خطر قرار گیرد حکم ثانویه کارآیی خود را نشان خواهد داد. ایران تا آخرین لحظه بازی را پیش خواهد برد یعنی تا آستانه آغاز جنگ یا قطع کامل صاردات نفت و تکمیل محاصره اقتصادی. در این زمان است که امکان دارد امتیازات قابل توجهی هم به غرب بدهد.

از طرف دیگر مقامات ایران تمایل دارند به صورت آبرومندانه‌ای از این بحران خارج شوند. به همین دلیل این احتمال هم وجود دارد در مذاکرات آتی جدیت بیشتری از خود نشان دهند.

تیم احمدی نژاد از اینکه ابتکار عمل از دستانش خارج شده احساس خوبی ندارد و سیاست افشاگری را اتخاذ کرده است. مذاکرت ژنو در سال 1388 و توافق اولیه ایران و گروه 1+5 برای تبادل سوخت نشان داد، تکثر در ساختار قدرت ایران چگونه می تواند برنامه های دولت برای توافق هسته ایران را به هم بزند. در آن مذاکرات جلیلی با برنز مسئول تیم مذاکرات آمریکا به صورت مستقیم گفت وگو گرد و طرفین رضایت خود را از این توافق اعلام کردند و قرار بود در ازای تحویل اورانیوم ایران و انتقال آن به روسیه سوخت مورد نیاز تهران از سوی کشورهای غربی تامین شود. بلافاصله بعد از این توافق های اولیه بود که سخنان ضد آمریکایی علی لاریجانی رئیس مجلس و حمله مستقیم او به این طرح و سخنان ضد اوبامایی وی تکرار شد. روزنامه کیهان نیز دیدار جلیلی و برنز را اشتباهی سهوی اعلام کرد که باید در آینده تکرار نشود. این مذاکرات در زمان مناسب خود به نتیجه نرسید و این کارشکنی ها احمدی نژاد را از دستیابی به توافق با غرب بازداشت. اکنون به نظر می‌رسد با توجه به فقدان دید و عرق ملی در هر دوجریان و فدا کردن منافع ملی در پای منافع جناحی ، نوبت تیم احمدی نژاد است تا درمورد تلاش ها برای دستیابی به توافق افشاگری کند. انتشار خبر سفر حسن روحانی به وین از سوی روزنامه ایران که ارگان رسمی دولت است در همین راستا به نظر می رسد. هر چند که این بار یک تفاوت اساسی با دفعه قبل وجود دارد. اگر آقای خامنه ای تصمیم به حل و فصل پرونده هسته ای ایران گرفته باشد توان کارشکنی تیم احمدی نژاد به اندازه ای نیست که باعث ممانعت از چنین خواسته ای شود.

یک نکته مهم و موثر دیگر وضعیت فعلی منطقه و احتمال بالای سقوط اسد در آینده ای نه چندان دوراست . این تغییر می تواند تاثیر زیادی در معادلات منطقه بگذارد و مشخص نیست رویکرد غرب برای مواجهه با تمایل ایران برای سازش در وضعیت جدید چگونه خواهد بود. این احتمال وجود دارد غرب در آن شرایط در ازای مصالحه با ایران امتیازات قابل توجه تری را مطالبه کند.

مخالفت با توافق هسته ای ایران و غرب از واشنگتن تا تهران و تل اویو گسترده است.به این لیست می توان برخی از کشورهای عربی را نیز افزود. به دلیل همین موانع جدی در راه این توافق است که ضریب احتمال به هم خوردن این بازی را نباید دست کم گرفت

سایت ملی – مذهبی محلی برای بیان دیدگاه‌های گوناگون است