به نظر می رسد روزهای دلواپسی شدید تر هم بشود. دولت روحانی دلواپس به ثمر رسیدن توافقات هسته ای است تا بتواند بار سنگین خرابی های هشت ساله دوران احمدی نژاد را با هموار کردن شرایط بین المللی و جذب سرمایه گذاری و ایجاد تحرک در اقتصاد کشور کاهش دهد. مخالفان او دلواپس توافق ایران و غرب، موفقیت های اقتصادی دولت و تلاش برای شکستن رفع حصر رهبران جنبش سبز هستند. مقامات اسرائیل و جمهوریخواهان آمریکا دلواپس توافق هسته ای هستند که می تواند محبوبیت اوباما را افزایش دهد و راست افراطی اسرائیل را برای جلب افکار عمومی علیه ایران تحت فشار قرار دهد. مردم هم نگران افزایش قیمت ها و وضعیت اقتصادی کشور هستند و سبزها نگران جان رهبرانشان هستند. این روزها از تهران تا واشنگتن همه دلواپس هستند.
فاصله از تهران و واشنگتن زیاد است اما دلواپسی ها یکی است. اضطراب ها حول محور توافقنامه ای می چرخد که قرار است مذاکرات در مورد نهایی شدن آن به زودی آغاز شود. روز شنبه در تهران پایداری های مخالف روحانی و برخی دیگر از منتقدان دولت گرد هم آمدند تا در همایش ما ” دلواپسیم” نگرانی خود را از تبعات احتمالی توافقنامه ژنو ابراز کنند. همایشی که در آن مخالفان سرسخت دولت جمع بودند. جایی که پناهیان تاکید کرد مطالبات انقلابیون میزان چانه زنی مذاکره کنندگان را افزایش خواهد داد. نوبری، سفیر پیشین ایران در شوروی گفت: “من همان زمان در بدو جشن توافق هستهای نامهای سرگشاده به رییس جمهور نوشتم. من منتقد توافق بودم اما با وجود این که در 20 دانشگاه در این باره سخنرانی کردهام تا این لحظه هیچ یک از طرفهای مقابل با بنده مفاد توافقنامه را مورد بررسی قرار نداده است. تا به امروز هیچکس آماده پاسخ به نقدهای بنده نبوده است. متاسفانه من در نامه سرگشادهای اعلام کردم غربیها میخواهند درخت هستهای ما را خشک کنند و در سخنرانیهایم زمانی که این اظهارات را بیان کردم، طرف مقابل نه تنها از موافقتنامه دفاع نکردند بلکه گفتند که ما برنامه هستهای را چه کار داریم.”
فریدون عباسی رئیس سابق سازمان انرژی اتمی از اینکه چرخ زندگی مردم به چرخ سانتریفیوژها گره بخورد انتقاد کرد. اشاره او به جمله معروف حسن روحانی در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری اش بود که گفت چه فایده که چرخ سانتریفیوژها بچرخد اما چرخ زندگی مردم نچرخد. عباسی در سخنانش اشاره ای هم به عدم استقبال مردم در مورد انصراف از یارانه ها داشت و تلویحا این عدم استقبال را برای دولت شکستی سنگین دانست و گفت :” به نظر من کسانی که حماسه سیاسی را تحت عنوان یک جریان خاص مصادره کردهاند، پیام انتخابات را نگرفتهاند. آنها به ما میگویند پیام انتخابات و حماسه سیاسی را بگیرید ما هم به آنها میگوییم شما هم پیام رفراندوم یارانه را دریافت کنید و از توهم دانایی دوری کنید.”
اما از سوی دیگر کریمی قدوسی در سخنانش به اختلاف دیدگاه بین جمهوری اسلامی و حسن روحانی پرداخت و با اشاره به سخنان آقای خامنه ای مبنی بر اینکه به مذاکرات با غرب خوش بین نیست به سخنان روحانی اشاره کرد و گفت:” در مقابل این گفته رهبری آقای روحانی در گزارش اخیری که به مردم دادهاند، اظهار کردند که خوشبینی و بدبینی در دنیای سیاست معنا ندارد، این در حالی است که خوشبینی کلیدواژه رهبری است و آقای روحانی میگویند که باید واقعبین باشیم و با شناختی که از دنیا و مساله هستهای دارند میگویند که بدبین نیستند. ما سراغ نداریم مسوولی را که این گونه درباره نظر صریح رهبری نظر دهد.” کریمی قدوسی به اشک های سید حسن نصر الله اشاره کرد و مدعی شد این اشک ها به خاطر مواضع روحانی و ظریف بوده است:”چه نشستهاید و چه خبر دارید سیدحسن نصرالله در دیداری که با اعضای کمیسیون امنیت ملی داشت، اشکهایش جاری بود و یا نیروهای رزمنده فلسطینی از این موضوع ناراحتند. وقتی از آقای ظریف سوال میشود که درباره به رسمیت شناختن اسراییل صحبتی نمیکنید، میگوید به ما ارتباطی ندارد. اسراییل را بشناسند یا نه، این مربوط به فلسطینیهاست. وقتی در داووس از آقای روحانی میپرسند درباره کشورهایی که رابطه ندارید از جمله اسراییل، با لبخند از این سوال میگذرد.”
کوشکی هم در سخنانی گفت اگر توافق ژنو را بپذیریم پس فردا حجاب اسلامی ممنوع خواهد شد. مهدی محمدی عضو تیم مذاکره کننده در دوران سعید جلیلی با انتقاد از تیم هسته ای فعلی مدعی شد:” توافق ژنو ارزشهای انقلاب اسلامی، ماهیت و هویت را هدف قرار گرفته است. بحث تنها هستهای نیست و آن یک سکو است.” باقی سخنرانان نیز اعتراض هایی مشابهی داشتند. سعید زیبا کلام گفت کار از دلواپسی گذشته، زمان شوریدن فرا رسیده. نبویان از اینکه مذاکره کنندگان اسم کوچک یکدیگر را صدا می کنند انتقاد کرد، رامین معاون وزیر ارشاد دولت احمدی نژاد روحانی را مهره هاشمی نامید هاشمیکه درنظر او با ولایت فقیه به رقابت برخاسته است.”
دلواپسی های سفیر اسرائیل و رابرت منندز
از سوی دیگر در واشنگتن نیز نشستی مشابه برگزار شد . جایی که دلواپس های توافقنامه ژنو در فاصله ای دورتر از ایران حضور یافته بودند. در این نشست سفیر اسرائیل در آمریکا از موفقیت توافقنامه ژنو و رسیدن طرفین مذاکره به توافقنامه نهایی ابراز دلواپسی کرد. او تاکید کرده ایران و قدرتهای جهانی ممکن است در آینده بسیار نزدیک به توافق نهایی هستهای دست یابند، و از نظر اسرائیل «مشخص است که این پیمان، یک توافق بد خواهد بود».
دلواپسی ها در تهران و واشنگتن عجیب نیست زیرا مخالفان توافق هسته ای در ایران و آمریکا هر چقدر هم از هم دور باشند باز هم در یک نقطه به یکدیگر نزدیک می شوند، زمانی که آنها تحقق توافق نهایی را علیه منافع خود می دانند. اگر رابرت مننندز در ایالات متحده از توافق هسته ای با ایران نگران است در این سوی نیز کوچک زاده و قدوسی و بسیاری از دوستانشان دلواپس توافقی هستند که به زعم مدافعان آن قرار است ساختمان منحوس تحریم ها را در هم بشکند و موانع فروش نفت ایران را بر طرف کند.
ران درمر سفیر اسرائیل در واشینگتن در سخنرانی برای مقامات آمریکا و سران یهودیان آن کشور گفته است، شواهد نشان میدهد که در دور جدید مذاکرات ایران و کشورهای ۱+۵، طرفین به پیشنویس پیمان نهایی هستهای نزدیک میشوند. او هم دلواپس است مبادا با توافقنامه ژنو، ایران در آستانه تبدیل شدن به یک قدرت هسته ای باقی بماند. همان دلواپسی که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل بارها اعلام کرده بود. نخست وزیری که تا توانست از سخنان تحریک کننده احمدی نژاد در مورد هولوکاست نهایت استفاده را برد و احمدی نژاد را در مقام یک چهره عبوس و خشن نشان داد که قصد دارد اسرائیل را نابود کند. وقتی این چهره خشن و عبوس با لبخند روحانی عوض شد نتانیاهو از مواضعش دست نکشید و روحانی را میشی در لباس گرگ توصیف کرد. نتانیاهو عصبانی بود زیرا دیگر از سخنانی که او با استفاده از آنها بتواند کشورهای جهان را حول محور اسرائیل علیه ایران متحد کند خبری نبود. همانگونه که کریمی قدوسی گفته بود روحانی و ظریف از اینکه بیهوده با سخنان تحریک کننده علیه اسرائیل سخن بگویند خودداری می کنند. آنها زیرکانه تلاش می کنند اسرائیل را که به خاطر عدم اراده برای اجرای توافق صلح با فلسطینی ها تحت فشار است در پرونده هسته ای ایران منزوی کنند. اگر پایداری ها معتقد هستند توافقنامه ژنو، ایران را در موضع ضعف قرارداده اما اسرائیلی ها بر عکس اعتقاد دارند ایران با این توافقنامه در موضع قوت قرار خواهد گرفت. بر همین مبنا سفیر اسرائیل تاکید کرده ، «ایرانیها در قضیه سایت اتمی نطنز دروغ گفتند؛ در مورد سایت هستهای فردو فریبکاری و پنهانکاری کردند و دروغ گفتند.”
اما سناتور منندز که چند ماه قبل، پیشنویس طرحی را برای تشدید تحریمها علیه ایران تهیه کرد دیگر سخنران این مراسم بود جایی که او در سخنرانی خود، هشدار داد که «می توان تلاشها را برای مبدل کردن طرح تشدید مجازاتها به قانون، از سرگرفت». منندز نیز مانند پایداریهای تهران نگران است توافقی ضعیف امضا شود با این تفاوت که او نگران این موضوع است که این توافق از سوی دولت اوباما امضا شود؛در نتیجه او نسبت به از سرگیری تلاش ها برای تصویب تحریم ها علیه ایران خبر داده است؛ تحریم هایی که گر چه با موافقت بیش از 400 تن از اعضای کنگره همراه شده بود اما با رایزنی ها و تهدید دولت آمریکا به اعمال وتو مسکوت گذاشته شدند:” ما نگران هستیم که به جای دستیابی به یک توافق درست، تنها بخاطر آنکه بگویند توافق بدست آمده، به هر توافق بدی تن دردهند».
پاسخ روحانی به منتقدان: مخالفان شکستن تحریم ها استدلال بیاورند
اما از سوی دیگر حسن روحانی رئیس جمهور ایران نیز منتقدانش را بی پاسخ نگذاشت. او دیروز در جمع اساتید نمونه کشور یک بار دیگر از دستاورد دولتش در عرصه سیاست خارجی دفاع کرد،جایی که به منتقدان سیاست خارجی با طعنه حمله کرد و از سیاست تعامل با دنیا دفاع کرد:” آنچه من در کشور میفهمم این است که راه تقابل با دنیا نمیتواند محقق شود. ما میخواهیم با دنیا با منطق حرف بزنیم ومسائل را حل کنیم، البته ممکن است مسائل موجود حل نشود در این صورت راههای دیگری هم وجود دارد.در جایی که ممکن است باید به دنبال راه حل بود. این دولت معتقد است در کشور تحریم ظلم بزرگی برای ملت ایران است، اگر کسی تحریم را میپسندد، باید بیاید و استدلال کند.”
سخنان روحانی در مورد ضرورت ارتباط اساتید ایرانی با اساتید خارجی و انتقاد از زدن انگ جاسوسی به اساتید در راستای همان سیاست دولت در هموار کردن ارتباط ایران با جهان خارج است،سیاستی را که منتقدانش بر نمی تابند و بر همین اساس آنها از دلواپسی های خود می گویند.
دلواپسی ها در تهران و واشنگتن عجیب نیست زیرا مخالفان توافق هسته ای در ایران و آمریکا هر چقدر هم از هم دور باشند باز هم در یک نقطه به یکدیگر نزدیک می شوند، زمانی که آنها تحقق توافق نهایی را علیه منافع خود می دانند. اگر رابرت مننندز در ایالات متحده از توافق هسته ای با ایران نگران است در این سوی نیز کوچک زاده و قدوسی و بسیاری از دوستانشان دلواپس توافقی هستند که به زعم مدافعان آن قرار است ساختمان منحوس تحریم ها را در هم بشکند و موانع فروش نفت ایران را بر طرف کند.
شاید بتوان نقطه افتراق دو دیدگاه مخالف در کشور را در سخنان روحانی و فریدون عباسی جست ،جایی که روحانی صراحتا تاکید می کند بدون چرخیدن اقتصاد مملکت، چرخیدن چرخ سانتریفیوژها بی فایده است اما رئیس سابق سازمان انرژی اتمی ایجاد ارتباط میان این دو چرخ را گمراه کننده می داند. مخالفان سخن روحانی معتقد هستند به قیمت گرسنگی مردم ایران، چرخیدن سانتریفیوژها واجب و ضروری است. آنها حتی از تداوم تحریم ها هم دفاع می کنند و بر سیاست دور زدن تحریم ها تاکید می کنند؛ سیاستی که این روزها از سوی دولت روحانی مورد حمله قرار گرفته زمانی که رئیس جمهور ایران صراحتا اعلام کرد عده ای به بهانه دور زدن تحریم ها منافع ملی را دور زدند و انصاری معاون پارلمانی وی نیز از جیب هایی خبر داده که با تحریم ملت ایران پر شده است.
هشدار کروبی در نخستین روزهای تحریم
همه این سخنان یادآور هشدار مهدی کروبی در همان روزهای نخستین تشدید اعمال تحریم ها علیه ایران است؛ وقتی که او نسبت به وضع تحریم ها علیه ایران هشدار داد و تاکید کرد برخی نهادها و باندهای درون حاکمیت نهایت استفاده را از تحریم ها خواهند کرد. همین هشدارها جدی گرفته نشد تا در ایران پدیده بابک زنجانی رخ دهد. او با ابراز نگرانی نسبت به تحریم های جدید گفته بود که نباید با “ندانم کاری و سخنان سخیف به دیگران بهانه و اجازه دهیم به راحتی ایران را تحریم کنند.” او از سودهای کلان و نجومی خبر داده بود که عاید برخی از نهادهای درون حاکمیتی می شود.
دلواپسی های متفاوت کاربران ایرانی
دلواپسی محافظه کاران تندرو درشبکه های اجتماعی نیز با واکنش های متفاوت کاربران روبرو شده است. جایی که کاربران ایرانی با انتشار پست هایی دلواپسی شان را نشان داده اند. اما جنس این دلواپسی ها به کلی از جنس دلواپسی های پایداری ها متفاوت است. کاربران زیادی دلواپسی شان را از سلامتی میرحسین موسوی و مهدی کروبی بیان کرده اند. کاربری دیگر با انتشار عکسی از یک کارگر با بار سنگین بر روی دوشش دلواپسی اش را نشان داده و کاربری دیگر برای فقر مردم و دیگری برای آلودگی هوا دلواپس شده است. یکی دیگر گفته است از دلواپسی شما(پایداری ها) دلواپسیم و یکی دیگر تاکید کرده از حاکمیت باندها بر ایران دلواپسیم.
به نظر می رسد روزهای دلواپسی شدید تر هم بشود. دولت روحانی دلواپس به ثمر رسیدن توافقات هسته ای است تا بتواند بار سنگین خرابی های هشت ساله دوران احمدی نژاد را با هموار کردن شرایط بین المللی و جذب سرمایه گذاری و ایجاد تحرک در اقتصاد کشور کاهش دهد. مخالفان او دلواپس توافق ایران و غرب، موفقیت های اقتصادی دولت و تلاش برای شکستن رفع حصر رهبران جنبش سبز هستند. مقامات اسرائیل و جمهوریخواهان آمریکا دلواپس توافق هسته ای هستند که می تواند محبوبیت اوباما را افزایش دهد و راست افراطی اسرائیل را برای جلب افکار عمومی علیه ایران تحت فشار قرار دهد. مردم هم نگران افزایش قیمت ها و وضعیت اقتصادی کشور هستند و سبزها نگران جان رهبرانشان هستند. این روزها از تهران تا واشنگتن همه دلواپس هستند.