خط لوله کرکوک-جیهان برای انتقال نفت از کردستان عراق به ترکیه (به استناد مطبوعات ترکیه) با توجه به تحولات مربوط به وقایع منطقه ما (خاورمیانه) به ویژه تحولات اطراف اقلیم کردستان عراق که قلب مرکز آن است و توسط (ترکیه، سوریه، عراق، ایران) احاطه شده است، می تواند علاوه بر خطر نفوذ اسرائیل و جنگ آن با غزه و لبنان و حملات گاه به گاه به مناطقی از سوریه و گاه ایران، اما بعید نیست که عراق در داخل نیز چنین تهدیدی را برای بمباران انجام دهد.
چنان چه در مورد ایالات متحده آمریکا نیز همین طور است. پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ، تغییرات قابل توجه ای در سیاست آمریکا به خصوص در رابطه با این منطقه به وجود آمد که به تبع آن هم ایران و هم عراق را تهدید می کند.
فشار در جهت های خاصی به نفع ایالات متحده آمریکا است و مهم ترین این تحولات مربوط به منطقه عبارت هستند از:
سقوط رژیم بشار اسد
نارضایتی و رد تحولات سوریه و ایران و عراق
در این بین حزب کارگران کردستان ترکیه (پ ک ک) در پی نامه رهبر زندانی خود عبدالله اوجالان و عملیات داخلی به رهبری رجب طیب اردوغان در این راستا، انحلال و خلع سلاح خود را اعلام کرد.
هدف اما روشن بود، جلب حمایت کردها در داخل و خارج از ترکیه برای تقویت موقعیت خود و حزب خود که توسط مخالفان داخل ترکیه تهدید می شود.
دستگیری اکرم امام اوغلو، شهردار استانبول در ترکیه نیز از موارد مورد توجه است.
او نامزد رقابت با رجب طیب اردوغان برای ریاست جمهوری ترکیه در انتخابات ریاست جمهوری آتی است که مخالفان خواستار مطرح شدن آن هستند و این را به اتهامات فساد مالی و تظاهرات میلیونی پیروان امام اوغلو علیه رئیس جمهور رجب طیب اردوغان مرتبط می دانند.
فشار آمریکا بر عراق برای خلع سلاح شبه نظامیان حشد الشعبی و تهدید به حمله اسرائیل و ایالات متحده آمریکا.
رژیم سیاسی کنونی در عراق از فشار آمریکا و اسرائیل برای تغییر آن می ترسد، مشابه تغییری که در سوریه رخ داد، تغییری که عراق را از ایران دور کند و آن را به عمق عربی که مخالف ایران است بازگرداند.
تهدید حمله اسرائیل و آمریکا به ایران برای این که ایران را در موضع ضعف قرار داده و بر اساس اراده آمریکا و اسرائیل بر سر آن مذاکره کنند.
درخواست دونالد ترامپ از ایران برای مذاکره درباره پرونده هسته ای خود، در غیر این صورت ایران مورد حمله قرار خواهد گرفت .
اما بغداد همچنان به فشار بر منطقه ادامه می دهد، همچنان صادرات نفت خود را متوقف می کند، سهم منطقه از بودجه عراق را ارسال نمی کند و مانع پرداخت ماهیانه حقوق کارکنان منطقه می شود که مشکلات داخلی را برای منطقه ایجاد می کند و بعید نیست که بغداد عمداً به این منظور دست به این کار بزند.
حال با توجه به همه چیزهایی که در بالا ذکر کردیم، و سایر موارد مرتبط، پرسش این است: همه چیز به کجا می رود؟
آینده اقلیم به ویژه اقلیم کردستان عراق چه خواهد بود؟!
می توان گفت آینده پیچیده است و مسیر چندان روشنی ندارد!
این نیز به آن دلیل است که بسیاری از عوامل به هم پیوسته بر روند رویدادها تأثیر می‌گذارند و پیش‌بینی دقیق آن چه اتفاق خواهد افتاد دشوار است.
با این حال، ما می توانیم برخی از سناریوهای ممکن را تجزیه و تحلیل کنیم: محتمل ترین سناریو نیز تداوم وضعیت موجود با تشدید تنش ها است.
اقلیم کردستان عراق
اقلیم همچنان با چالش های اقتصادی و سیاسی مواجه خواهد شد و اختلافات مداوم با دولت مرکزی بغداد بر سر صادرات نفت و بودجه ادامه دارد این امر منطقه را به تقویت روابط خود با ترکیه و ایالات متحده برای حفظ نیمه استقلال خود سوق خواهد داد.
سوریه
دولت جدید سوریه ابتدا در چارچوب توافقی که پیش از این دو بار متوالی بین احمد الشرع رئیس جمهور سوریه و مظلوم عبدی، رئیس نیروهای دموکراتیک سوریه که کنترل مناطق مدیریت خودمختار را در اختیار دارد، صورت گرفته است، و به دنبال بازپس گیری کنترل این مناطق خواهد بود.
عراق
عراق شاهد تنش‌ها و درگیری‌های فرقه‌ای بیشتر بین شبه‌نظامیان از یک سو، و بین شبه‌نظامیان و دولت از سوی دیگر، به ویژه پس از درخواست دولت از این شبه‌نظامیان برای خلع سلاح و پیوستن به ارتش و نیروهای امنیتی عراق، در بحبوحه ادامه فشار آمریکا و اسرائیل برای خلع سلاح نیروهای حشد شعبی خواهد بود.
دولت عراق به نوبه خود به دنبال حفظ روابط متعادل با ایران، ترکیه و ایالات متحده خواهد بود. سوریه دولت جدید سوریه علیرغم انتقادات و نارضایتی جناح های مختلف در داخل سوریه برای انجام اقداماتی مانند اعلام قانون اساسی و تشکیل دولتی بر اساس دیدگاه خود عجله دارد.
با ادامه اوضاع در سوریه، تنش ها بین ترکیه و اداره خودمختار کرد در شمال سوریه به ویژه پس از این که توافق بین این دولت و مقامات جدید دمشق با موانعی در اجرای آن مواجه شد، احتمالا تشدید خواهد شد.
بنابراین، دولت جدید سوریه اولاً در چارچوب توافقی که قبلاً دو بار متوالی بین احمد الشرع رئیس جمهور سوریه و مظلوم عبدی، رئیس نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) که مناطق مدیریت خودمختار را کنترل می کند، یا ثانیاً به زور با همکاری ترکیه، به دست آمده است، تلاش خواهد کرد.
در آن مرحله، اوضاع در داخل سوریه بدتر خواهد شد، به ویژه اگر مداخله اسرائیلی وجود داشته باشد که تلاش کند از کارت کردها در سوریه سوء استفاده کند.
ایران
ایران با افزایش تنش‌ها در منطقه با افزایش فشارهای آمریکا و اسرائیل بر سر برنامه هسته‌ای خود مواجه خواهد شد.
در مقابل، ایران به دنبال تقویت روابط خود با روسیه و چین برای مقابله با این فشارها خواهد بود که کل منطقه را به سمت یک جنگ تقریباً جهانی یا منطقه ای سوق خواهد داد.
ترکیه
ترکیه به دنبال نقشی منطقه‌ای است که آن را با نفوذتر و قدرتمندتر از قبل خواهد کرد. این کشور احساس می کند که پس از اشغال عراق توسط آمریکا و امتناع این کشور از تعامل با ایالات متحده در عراق، این نقش را به ایران از دست داده است.
این به ایران این فرصت را داده است تا به نیروی مسلط و کنترل کننده در عراق و بعداً سوریه و لبنان تبدیل شود.
ترکیه با ایجاد این نقش و تلاش برای گسترش نفوذ خود در سوریه و عراق، ممکن است با چالش های داخلی مشابه آن چه امروز شاهد آن است، مواجه شود.
حل مساله کردها در ترکیه باعث بهبود روابط ترکیه و نیروهای کرد در سوریه و عراق خواهد شد.
سناریوی تشدید درگیری منطقه ای تشدید تنش‌ها بین ایران و اسرائیل یا ایالات متحده می‌تواند منجر به درگیری منطقه‌ای در مقیاس وسیع شود که به طور بالقوه شامل عراق، سوریه و لبنان می‌شود.
فروپاشی وضعیت امنیتی در عراق منجر به تشدید درگیری های فرقه ای و قومی خواهد شد که بر ثبات اقلیم کردستان عراق نیز تأثیر خواهد گذاشت.
مداخله ترکیه در شمال سوریه می تواند درگیری با نیروهای کرد را تشدید کند و به طور بالقوه کل منطقه را بی ثبات کند و کردستان عراق نیز در میان افراد آسیب دیده باشد.
سناریوی تغییر ریشه ای تغییر نظام سیاسی در عراق یا سوریه به تغییرات عمده در موازنه قوا در منطقه منجر خواهد شد.
دستیابی به توافق هسته ای جدید با ایران تنش ها را در منطقه کاهش می دهد. حل مساله کردها در ترکیه باعث بهبود روابط ترکیه و نیروهای کرد در سوریه و عراق خواهد شد.
آینده اقلیم کردستان عراق به توانایی آن در حفظ استقلال و تقویت روابط خود با قدرت های منطقه ای و بین المللی بستگی دارد.
تاثیر عوامل خارجی ایالات متحده نقش مهمی در منطقه ایفا می کند و تغییر در سیاست آمریکا می تواند به تغییرات عمده در موازنه قوا منجر شود.
روسیه نیز در این بین به دنبال گسترش نفوذ خود در منطقه است و مداخله آن می تواند درگیری ها را تشدید کند.
اسرائیل اما به دنبال حفظ امنیت خود است و تشدید تنش ها با ایران می تواند منجر به درگیری منطقه ای شود.
آینده اقلیم کردستان عراق
آینده اقلیم کردستان عراق به توانایی آن در حفظ استقلال و تقویت روابط خود با قدرت های منطقه ای و بین المللی بستگی دارد.
منطقه باید به دنبال حل اختلافات با دولت مرکزی بغداد در مورد صادرات نفت و بودجه باشد.
منطقه باید به دنبال تنوع بخشیدن به اقتصاد و کاهش وابستگی به نفت باشد.
اقلیم کردستان عراق باید تحولات منطقه ای و بین المللی را از نزدیک رصد کند و آماده سازگاری با تغییرات باشد.
منطقه باید به دنبال تقویت وحدت داخلی و پرهیز از اختلافات سیاسی باشد.
