مبارز و تلاش‌گر دیگری از نسل دوم کودتای ۱۳۳۲ درگذشت. نسلی که تحقیر کودتای آمریکایی-انگلیسی را برنتافت. نسلی که هم رزم محمد حنیف‌نژاد و سعید محسن و مصطفی چمران بود و در جستجوی رهایی مملکت از استعمار و استبداد(این دو بیماری دیرپای ایران) آرام نداشت. نسلی که همواره و در ساحات گوناگون، در تدارک مبارزه برای آزادی و عدالت و توسعه بود.
دکتر رضا رییس طوسی، متولد ۱۳۱۵ در مشهد، شاگرد استاد محمدتقی شریعتی، دوره دیده‌ی جنگ های چریکی در مصر، پیوسته به سازمان مجاهدین خلق بود که چند روز پیش از یورش ساواک به سازمان در شهریور ۱۳۵۰ با ماموریت از طرف سازمان به خارج از کشور رفت و تا سال ۱۳۵۷ به مبارزه و تحصیل و تحقیق پرداخت. پس از پیروزی انقلاب که به ایران بازگشت و با حیرت و تعجب ورثه‌ی حنیف نژاد را دید، از سازمان روی برگرداند و به دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران پیوست و از برجسته‌ترین استادان آن دانشکده بود.
وی، با تاسیس‌ماهنامه #ایران_فردا در ابتدای دهه ۷۰ توسط شادروان مهندس عزّت‌الله سحابی، به این مجله پیوست و قلمش را در مسیر توسعه سیاسی به خدمت گرفت. سپس در سال ۱۳۷۷ هنگامی که مهندس سحابی برای دفاع از آزادی و عدالت و اعاده‌ی آرمان‌های به تاراج رفته‌ی انقلاب، شورای فعالان ملی-مذهبی را تشکیل داد باز در کنار سحابی بود و به شورای فعالان پیوست تا در غیبت گفتمان عدالت خواهانه‌ی عصر اصلاحات، هم‌صدای محرومانِ فراموش شده در جمهوری اسلامی باشد.
در اسفند ۱۳۷۹ که اصطلاح متناقض «براندازی قانونی» از سوی رهبر نظام علیه ملی-مذهبی‌ها مطرح شد، رییس طوسی نیز همراه ۶۰ نفر دیگر از شورای فعالان ملی-مذهبی و نهضت آزادی و کانون نشر حقایق اسلامیِ استاد محمد تقی شریعتی بازداشت و روانه‌ی زندان ۵۹ سپاه شد. نهاد امنیتی حاکمیت باتحمیل یک‌سال سلول انفرادی نیز نتوانست «براندازی» را اثبات کند، اما توانست «قانون» را لگدمال و بی حیثیت کند. وی تا آخرین لحظه ی حیات مهندس سحابی، همراه صدیق او بود.
دکتر رضا رییس‌طوسی برای مدّتی و به شکل غیر قانونی از دانشگاه اخراج شد، اما وقتی مجدّداً توانست به دانشگاه بازگردد، فارغ از کینه و شکایت و گله، تا اخر عمر در راستای اعتلای وطن کوشید و آثار تحقیقی فراوانی را نگاشت و به زیور طبع آراست، چرا که همیشه نگران بحران‌های تهدیدآمیز ایران بود.
دوره زیست این نسل بتدریج رو به پایان است و امید که نسل کنونی و نسل های آینده ، در کنار خوانش انتقادی و رو به رشد خود از گذشته، تداوم بخش راه این نسل فرهیخته و پاکباز و بی‌ادّعایی باشند که صبورانه پای ایران و ایرانی پایمردی کردند.
آثار ماندگاری از رییس‌طوسی به جا مانده است که «تاریخ ایران» و «دکترین دکتر مصدق» و «ملّی شدن صنعت نفت» و «حکومت ملی» را برای نسل‌های بعد از خود روشن ساخته است. البته که هر بخشی از زندگی او خود کتابی مشروح می‌طلبد که در وقت مقتضی باید به آن پرداخت.
روحش شاد و راهش آزاد باد!
