وضعیت افزایش قیمت لوازم خانگی منزل و خرید حهیزیه قسطی بررسی شد / هزینه تهیه جهیزیه حداقلی به 150 میلیون تومان رسید
ازدواج در حالی به رویای بخش بزرگی از جوانان تبدیل می شود که مسولان کشور هر روز بیشتر از روز قبل با بحران عدم ازدواج و بحران بزرگ تر عدم فرزند آوری در کشور مواجه می شوند.
در حالی که مدام هشدار داده می شود که با کاهش نرخ باروری و فرزندآوری در ایران و در صورت استمرار وضعیت موجود، رشد جمعیت کشور از سال ۱۴۲۵ منفی می شود؛ اما پیش زمینه حل این بحران هم چنان نادیده گرفته می شود. این مساله مهم که آمار ازدواج هر روز پایین تر می آید و جوانان توان تشکیل زندگی و خانواده را در مرحله نخست از دست می دهند و در این میان مساله ای به نام جهیزیه چنان بختکی بر سر راه جوانان و در این مورد خاص به خصوص خانواده دختران قرار گرفته است.
نازنین یکی از همین جوانان است. او در حالی با شوق از خواستگاری پسری که مدت هاست یکدیگر را دوست دارند خبر می دهد که دو مساله جدی مسکن و جهیزینه بحران اصلی است. پدر خواستگار قول داده حالا که در دوران کرونا نمی توان عروسی مفصل و خاصی گرفت ، مبلغی به آنان برای پول ودیعه خانه بدهد. رقمی که شاید برای اجاره ای خانه ای 50 متری کفاف بدهد. هر دو آپارتمانی 50 متری را برای شروع زندگی مناسب می دانند اما مساله مهم تر پر کردن خانه است.
نازنین می گوید همین یک سال پیش با رقمی بین 50 تا 70 میلیون تومان می توانست جهیزیه ای مناسب برای این خانه تهیه کند اما حالا همان جهیزینه رقمی در حدود 150 میلیون تومان پول لازم دارد و تهیه این پول برای پدر نازنین که یک کارگر کارخانه است خارج از تصور و حتی انصاف است.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده، در تابستان ۹۹ زوج‌های جوان می‌توانستند با حداقل ۲۰میلیون تومان لوازم خانگی بسیار ضروری و اولیه و با ۹۶میلیون تومان جهیزیه متوسط را خریداری کنند اما پاییز شرایط دیگری را برای این عده رقم زده و با توجه به قیمت فعلی لوازم و کالاهای خانگی باید گفت تهیه جهیزیه حداقل ۵۰ میلیون تومان خرج روی دست خانواده‌ها باقی می‌گذارد و برای خرید یک جهیزیه متوسط به حدود ۱۳۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان بدون احتساب کالاها و لوازم غیرضروری نیاز است که به حتم بسیاری از خانواده‌ها قادر به تامین چنین هزینه ای نیستند.
ارزان‌ترین یخچال بازار مدل فریزر بالا اکنون از ۶میلیون تومان آغاز تا ۱۹میلیون و ۲۰۰هزار تومان قیمت دارد؛ همچنین یخچال فریزر مدل فریزر پایین نیز از ۹میلیون و ۳۰۰هزار تومان شروع و به ۲۳میلیون و ۵۰۰هزار تومان ختم می شود.
حداقل قیمت تلویزیون ۳۲ اینچ نیز ۵میلیون ۹۰۰ است و تا بیش از ۱۰۰میلیون تومان هم می رسد.قیمت ماشین لباسشوئی نیز حداقل از ۹میلیون و ۷۰۰هزار تومان شروع و تا حدود ۳۰میلیون تومان می رسد.
اجاق گاز مبله هم حداقل از ۵میلیون تومان شروع می شود به شرط آنکه در بازار پیدا شود. قیمت این کالا تا ۱۴ میلیون تومان متغیر است.قیمت اجاق گاز رومیزی هم از یک میلیون و ۹۰۰هزار تومان آغاز می شود و تا بیش از ۱۲میلیون تومان می رسد.
ندا 5 سال پیش ازدواج کرده است. او با پس انداز دوران کاری خود و کمک پدرش با 50 میلیون تومان یکی از کامل ترین جهیزیه های تمام فامیل را با خود به خانه شوهر بود. می گوید خودش 15 میلیون تومان و پدرش 30 میلیون و همسرش 5 میلیون تومان به او کمک کردند و در سال 1395 او برای یک خانه 90 متری جهیزیه ای کامل و بدون اشکال تهیه کرد. خواهر ندا، مهتاب امسال ازدواج می کند و او و ندا حالا یک گرفتاری بزرگ دارند. جهیزیه ایی شبیه جهیزیه 5 سال پیش ندا حالا حدود 300 میلیون تومان هزینه می خواهد و مشکل این است که اصلا چنین رقمی در توان مهتاب و پدرش نیست و حتی مشکل این است که اگر بخواهد یک جهیزیه عادی برای یک خانه 60 متری تهیه کند نیز حدود 150 تا 200 میلیون تومان برای مهتاب هزینه خواهد داشت که نه در توان او و نه در توان پدر این دو خواهر نیست که چنین رقمی را پرداخت کنند.
حالا جهیزیه در خانه پدری مهتاب و ندا به جنگ مداوم تبدیل شده است و پدر کارمند بازنشسته این دو خواهر که عصرها در یک بنگاه کار می کرده و بعد از کرونا بیکار شده است و با اسنپ مسافر جا به جا می کند شاید بتواند در نهایت رقمی حدود 50 میلیون تومان پرداخت کند. رقمی که مهتاب می گوید با آن فقط می تواند از دست دوم فروشی ها و سمساری ها برای خود جهیزیه تهیه کند.
تهیه جهیزیه به یک اقدام لاکچری تبدیل شده است. قیمت لوازم خانگی آنقدر در حال قد کشیدن است که برای تهیه جهیزیه حداقلی، ۱۵۰ میلیون تومان خرج روی دست یک خانواده کارگری زیر خط فقر باقی می‌گذارد.
این میزان بدون احتساب کالاها و لوازم غیرضروری و با کف قیمت‌ها محاسبه می‌شود. اگر قرار باشد به یک جهیزیه، کالایی غیر ضروری هم اضافه شود معلوم نیست چه هزینه‌ای را به دنبال خواهدداشت. البته بسیاری از خانواده‌ها حتی توانایی تأمین جهزینه ابتدایی را نیز ندارند.
نوسانات شدید قیمت، بیش از یکسال است مهمان بازارهای مختلف شده، مهمانی که هزینه‌های گزافی را به بازار و مصرف‌کننده نهایی تحمیل کرده است. در این هیاهوی قیمتی بازارهای طلا سکه، ارز، خودرو و … به هر طریقی آسیب خود را به مصرف کننده نهایی وارد کرده است.
یکی از بازار‌هایی که طی یکسال گذشته در سایه رکود با شدت درحال افزایش قیمت است، بازار لوازم خانگی است؛ تاجایی که اگرخانواده‌ای مجبور نباشند اقدام به خرید لوازم مورد نیاز خانگی جدید نمی‌کنند.
تهیه جهیزیه تنها هزینه برای تشکیل یک خانواده نیست. اما این بخش را نمی‌توان از ابتدای زندگی یک زوج خط زد. حالا زوج‌های جوان مانده اند و بار سنگین خرید لوازم خانگی.
جهیزیه برای یک واحد آپارتمان ۵۰ متری حدود ۱۵۰ میلیون تومان آب می‌خورد. این در حالی است که در ابتدای سال ۹۹ همین میزان خرید لوازم خانگی برای یک زندگی کوچک و مختصر حدود 70 میلیون تومان برآورد می‌شد.
آرمان متولد دهه 60 است و خودش می گوید چند سال دیگر 40 ساله می شود. او این روزها اما خوشحال تر از همیشه است چون توانسته نظر مساعد خانواده دختری که سال ها دوست داشته به دست آورد. خانواده آیدا و بیش از همه پدرش با ازدواج این دو مخالف بودند، چرا که تمکن مالی خانواده آرمان را مانع جدی می دانستند. آیدا البته می گوید این تمکن مالی هم که حالا می گوییم نه تفاوت خیلی زیادی ، نهایتا دو محله از ما بالاتر می نشستند اما خب خانه ما اگر 85 متر بود ، خانه آنها 150 متر و برادر و خواهرش نیز هر دو تحصیل کرده و آرمان نیز مهندس برق موفقی است. پدرم از روز اول می گفت این فاصله برای تو مشکل ساز می شود اما ما همدیگر را دوست داشتیم.
این دوست داشتن هر چقدر زیبا اما حالا و در اولین گام و تهیه جهیزیه ناگهان خود را به رخ کشیده است. خانواده آیدا برای جهیزیه او پیش بینی رقمی تا 70 میلیون تومان را کرده اند که تازه 20 میلیون تومان آن نیز وامی است که پدرش تهیه کرده است، اما آیدا انتظار رقمی شاید تا 200 میلیون تومان را داشته است. او می گوید اصلا با این رقم چه چیزی می تواند تهیه کند و پدرش نیز تنها سکوت می کند چون توان تهیه رقمی بالاتر از این مقدار را ندارد. هر چقدر که آرمان می گوید کل وام ازدواج را به آیدا می دهد و خودش کمک می کند اما آیدا آرام نمی شود. او می گوید با این رقم باید برود دنبال خرید وسایل دست دوم و آرمان می گوید برای خانواده او چندان وسایل منزل مهم نیست اما آیدا زیر لب تکرار می کند که حالا این طور می گوید اما مادر و خاله هایش منتظر هستند برای تماشای جهیزیه بیایند و لابد به من می خندند.
عشقی که سال ها در قلب این دو جوان محافظت شده است حالا به راحتی درگیر خرمن سوتفاهم ها شده است و در همین آغاز راه به نظر می رسد سیاهچاله ای به نام هزینه های ازدواج و بیش از همه جهیزیه در حال بلعیدن یک رویای خوش است. آیدا آخر حرف هایش می گوید شانس آوردم به خاطر کرونا از عروسی خبری نیست و پدرش قرار است به جای کمک به هزینه های ازدواج ، پول را برای تهیه مسکن مناسب تر به آرمان بدهد ، اگر قرار بود عروسی بگیرند که لابد جهیزیه 500 میلیون تومانی می خواستند و در واکنش به حیرت من از رقم جهیزیه، می گوید: بله مادرش مدام تکرار می کند که جهیزیه دختر عمه و دختر خاله هایش همین حدود بوده است.
موضوع عجیب دیگر در سال های اخیر همین مساله دیدن جهیزیه عروس بوده است. رسمی خنده دار که نه تنها قدیمی نیست و سابقه چندانی ندارد که حتی در زندگی های مدرن سال های اخیر بسیار نیز عجیب است. رسمی که باعث شده است بسیاری از خانواده های طبقه متوسط نیز در یک چشم و هم چشمی و رقابت ساده انگارانه و سطحی به ورطه قرض های کلان و وام های بیهوده بیافتند تا برای دو ساعت تماشای جهیزیه توسط اقوام و فامیل بتوانند خودی نشان بدهند.
این رسوم و بدعت های عجیب و تازه در سال های اخیر در حالی از سوی گروهی در حال رشد است که در مقابل گروه بزرگ تری از جامعه ایرانی از دسترسی به حداقل امکانات برای شروع زندگی نیز ناتوان هستند.
اخیرا نیز رییس اتحادیه سمساران و امانت فروشان گفته است که: «گرانی لوازم خانگی و سایر وسایل مورد نیاز زندگی باعث شده مردم کمتر توجه به تغییر و نوسازی لوازم در خانه‌های خود داشته باشند تا جایی که توان خرید جهیزیه دست دوم را هم از دست داده اند.»
«داوود عبداللهی‌فرد»، رئیس اتحادیه سمساران و امانت فروشان گفته است که: «در سال گذشته برخی برای خرید جهیزیه به واحد‌های سمساری رجوع و اقلام مورد نیاز خود را جهت تکمیل یک زندگی، خریداری می‌کردند، اما امسال تعداد این خریداران نیز نسبت به سال قبل کاهش داشته است چرا که مردم قدرت کافی برای جهیزیه دست دوم هم ندارند.»
این فعال صنفی در پاسخ به این سوال که چرا قیمت کالاهای دست دوم گران شده است؟ ، گفت:«زمانی که اجناس در بازار با افزایش چند برابری مواجه شده است قطعاً بر روی کالاهای دست دوم نیز تأثیر گذار است.»
این سخنان در حالی بیان می شود که در سال 1399 بارها خبرهای مختلفی از تهیه جهیزیه از دست دوم فروشی ها و سمساری ها منتشر شده بود.خبرهایی که نشان می داد چطور بخشی از مردم برای تهیه جهیزیه و لوازم منزل به سراغ سمساری ها می روند.
«سعید جهانگیری» صاحب واحد صنفی در یکی از محلات مرکز شهر تهران نیز می گوید: «قیمت لوازم خانگی در سال جاری نسبت به اوایل فروردین سال ۹۹ افزایش ۷۰ درصدی دارد. این در حالی است که به گفته مسئولان تولید لوازم خانگی مانند ماشین لباسشویی و تلویزیون نسبت به سال ۹۸ چندین برابر شده است.»
این فعال صنفی با اشاره به اینکه مردم برای تهیه یک کالا ناچارند هزینه چند برابری را پرداخت کنند گفت: «سال ۹۹ لوازم خانگی با رشد قیمت عجیبی روبه رو شد. گرانی دلار و نگرانی تولید کنندگان از تهیه مواد اولیه گران بازار این محصولات را دگرگون کرد.»او هم چنین گفت که :«خرید جهیزیه ساده دیگر کار آسانی نیست. یک کارگر ساده با حقوق ۳- ۴ میلیونی چطور می‌تواند برای تهیه یک جهیزیه ساده و ابتدایی بیش از ۱۰۰ میلیون تومان هزینه کند؟!»
به گفته این فعال صنفی؛ مشتریان لوازم خانگی دیگرقدرت خرید نقدی ندارند. مردم برای خرید کالای ضروری خود ناچارند به طور اقساطی و با احتساب سود بر کل هزینه، کالای مورد نیاز خودرا خریداری و هر ماه اقساط خود را پرداخت کنند.
این فروشنده لوازم خانگی در شهر تهران با تأکید بر اینکه قیمت لوازم خانگی آنقدر گران شده که مردم از خرید منصرف شده‌اند و تنها به تعمیر کالاهای خود می‌پردازند گفت:«اما تحت هر شرایطی نمی‌توانند برای تشکیل یک زندگی جهیزیه نخرند. از این رو مردم به خرید جهیزیه اقساطی روی آورده‌اند.»
به نظر می رسد در این آشفته بازار سودجویان و دلالان در مقابل چشم دستگاه‌های نظارتی شرایط بازار را وخیم‌تر نیز می کنند.از سوی دیگر شرایط کرونا آسیب های دیگری نیز به بخش تولید و بازار وارد کرده است و در این شرایط دولت نیز هیچ توجه ای به اوضاع و احوال قیمت‌ها ندارد و در کل بازار لوازم خانگی و منزل را نیز احتمالا شبیه بازار مسکن و شاید بازارهای دیگر به امان خود رها کرده است.
عدم کنترل و همکاری دولت و هم چنین نداشتن هیچ فکر و برنامه ای برای بازار لوازم خانگی پس از بازار مسکن حالا به پاشنه آشیل تازه ای بر سر راه ازدواج در این کشور تبدیل شده است.
