چطور قالیباف و تیم وی در مجلس توانستند در ارقام چندین ردیف و جدول بودجه سال 1400 کشور دست ببرند و آن را تغییر بدهند؟
جابه جایی ارقام لایحه بودجه در سال 1400 یکی از عجیب ترین و شاید بی سابقه ترین اتفاقات در تار یخ مجالس ایران باشد. اتفاقی عجیب که حتی بعید می رسد در مجالس دوران پیش از انقلاب ایران نیز رخ داده باشد.
حالا اما این اتفاق در مجلسی رخ داده که به مجلس انقلابی مشهور و نمایندگانش شعار شفافیت ورد زبانشان بوده است. در همین مجلس در اقدامی بی سابقه لایحه تصویب و مهر و موم شده ناگهان ارقامش تغییر می کند و البته که همه نگاه ها به سوی محمدباقر قالیباف ، رییس این مجلس است.
بسیاری نیز به این رویه انتقاد جدی کردند و رفتار قالیباف در مجلس را به دوران شهرداریش در شهر تهران شبیه دانستند. رفتاری که بارها توسط حافظی نماینده شورای شهر قبلی به آن انتقاد شده بود. این که چطور قالیباف بدون توجه به مصوبات شورا در نهایت کاری که دوست داشت را انجام می داد. همان رفتاری که این روزها منجر به صدور حکم برای عیسی شریفی به عنوان دست راست قالیباف در شهرداری تهران شده است و عجیب که حامیان و هواداران آقای شهردار سابق (خلبان سابق نیز ایضا) هنوز حاضر نیستند بپذیرند که قالیباف قصد دارد همان طور که در شهرداری تهران به قانون عمل نمی کرد، این جا و در کسوت ریاست مجلس نیز چندان به قانون توجه کند. نشانه هایی روشن برای حامیان پیدا و پنهان قالیباف از راس حاکمیت تا بدنه جامعه در این رفتار فراقانونی و بی توجهی قالیباف در همه سال های فعالیتش به قانون وجود دارد که دیگر نیاز به چشم سوم و ذره بین برای دیدن ندارد، چرا که تخلفات وی حالا آشکارتر از هر زمان دیگری دیده می شود.
*بلوایی که از تویت آقای نماینده شروع شد
در حالی که خبر اول دستکاری در جداول بودجه آن هم پس از تصویب در صحن علنی را «علی خضریان»، نماینده تهران در مجلس در توییت خود علنی کرده بود؛ در نهایت اما کار چنان بالا گرفت که در روز 4 اردیبهشت سال جاری در نهایت، ۱۰۰ نماینده مجلس نامهای در این زمینه به محمدباقر قالیباف رییس مجلس نوشتند و خبر دادند که چند نفر با تایید شخص قالیباف و رییس کمیسیون تلفیق ارقام ردیف‌های بودجه را پس از تصویب تغییر دادند.
علی خضریان به عنوان نخستین نماینده که خبر دستکاری در بودجه را علنی کرد در توییت خود مستقیما «محمدباقر قالیباف» رییس مجلس و «الیاس نادران» رییس کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۰ را مخاطب نقد تند خود قرار داد و این دو را متهم به «تغییرات گسترده در ارقام و اعداد بودجه پس از رای‌گیری و تصویب آن در مجلس» کرد و در تویتش نوشت: «این تغییرات گسترده با اطلاع و تایید شما است.»
*100 نماینده نامه نوشتند
پس از این تویت و به فاصله چند روز بعد بود که نامه 100 نماینده مجلس به رییس مجلس نیز منتشر شد که نشان از گستردگی تغییرات در لایحه بودجه سال 1400 در زمان ابلاغ و پس از رای گیری در مجلس داشت.در بخشی از نامه 100 نماینده مجلس چنین ذکر شده است که :« بررسی جداول بودجه حاکی از تغییرات گسترده ارقام و اعداد نسبت به جدول ارائه‌شده از سوی دولت است که در صحبت با اعضای کمیسیون تلفیق مشخص شد که جداول صرفاً توسط یک یا چند نفر و در نهایت با تأیید رییس کمیسیون تلفیق و چند روز پس از رأی‌گیری لایحه در صحن مجلس در 99/12/29 نهایی شده است.و البته تأسف‌بارتر اینکه این جداول تا حدود یک ماه بعد یعنی تا تاریخ 1400/1/21 نیز به‌کرّات تغییر نموده است و در کمال تعجب جداول 25 روز پس از تصویب بودجه در صحن ابلاغ شده است و متأسفانه بر اساس اخبار مستند، این تغییرات محدود به ارقام جداول نشده بلکه حتی تغییرات کلی در تبصره‌ها و جداول داخل آنها و تصحیح بندها بر اساس اشکالات شورای نگهبان را نیز شامل شده است.»
هم چنین در بخشی دیگر از نامه سرگشاده 100 نماینده آمده است که :« نکته دوم رعایت شأن مجلس است. آنچه باعث تأسف بیشتر گردید این است که رئیس محترم کمیسیون تلفیق در پاسخ به تذکر یکی از نمایندگان درخصوص ضرورت ارائه جداول و ردیف‌ها از سوی هیئت رئیسه، عنوان نمود که جداول نهایی در اتوماسیون بارگذاری [شده است] و مدعی ارسال جداول همزمان با ارسال ماده واحده و تبصره‌ها در قبل از تاریخ 99/12/26 به شورای نگهبان شد درحالی که حسب اطلاع‌رسانی دبیر محترم هیئت رئیسه جداول اولیه سه روز بعد و در تاریخ 99/12/29 نهایی و اعلام گردیده و تا 21 فروردین نیز مرتب در حال تغییر بوده است و اینها همه توسط رئیس تلفیق و یکی دو نفر از اعضای کمیسیون و دوستانی از بیرون مجلس و بدون اطلاع حتی اعضای کمیسیون تلفیق صورت گرفته است. اینها همه در حالی است که این مجلس اصلاح ساختاری بودجه را در صدر اهداف خود اعلام نموده و عدم شفافیت و شیوه تأیید بودجه در مجالس قبل، بارها توسط شخص جنابعالی و رئیس محترم کمیسیون تلفیق به‌نقد کشیده شده است.»
* سازمان برنامه و بودجه دست بردن در بودجه سال 1400 را تایید کرد
در نهایت نیز دو روز پس از این نامه سرگشاده بود که سازمان برنامه و بودجه ادعای «تغییرات در ارقام جداول مصوب بودجه ۱۴۰۰ از سوی مجلس» را تایید کرد. این سازمان اعلام کرد که: «در نامه رییس مجلس به رییس‌جمهور تغییرات در جداول بودجه به دولت ابلاغ شده است و سازمان برنامه و بودجه کشور در جریان علت و ماهیت این تغییرات نبود.»
«حمید پورمحمدی»، معاون اقتصادی و هماهنگی سازمان برنامه و بودجه، که هفته گذشته در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» از اظهارنظر در زمینه تغییر در ارقام جداول بودجه ۱۴۰۰ امتناع کرده بود، در روز 6 اردیبهشت ناچار شد بالاخره در اطلاعیه‌ای ضمن تایید دست کاری در جدول بودجه اعلام کند که: «در نامه رئیس مجلس به رئیس‌جمهور تغییرات در جداول بودجه به دولت ابلاغ شده است. سازمان برنامه و بودجه کشور در جریان علت و ماهیت این تغییرات نبوده و صرفا به‌عنوان مجری قانون خود را ملزم به اجرای آن می‌داند.»
اما مهم ترین مساله درباره دست کاری در ارقام جداول بودجه ۱۴۰۰ ، به جدول ۱۹ قانون بودجه ۱۴۰۰ مربوط است. مجلس اگرچه قانون بودجه را ۲۷ اسفند ۹۹ (یعنی یک روز پس از تصویب ماده واحده و جداول در صحن علنی) به دولت ابلاغ کرد اما تاریخ ابلاغ جداول بنا بر اظهار دولت و مجلس، ۲۵ فروردین ماه ۱۴۰۰ است.
سازمان برنامه و بودجه نیز در اطلاعیه خود که روز گذشته بر وب‌سایت این سازمان قرار گرفت به این موضوع اشاره کرده و آورده است: «هیات‌رئیسه مجلس جداول لایحه بودجه ١۴٠٠ را در نامهای از سوی معاونت تقنینی مجلس به معاون پارلمانی دولت ارائه داد. اما جناب آقای حسینعلی امیری پاسخ دادند که قانون بودجه باید رسما طی نامهای از سوی رئیس مجلس به رئیس‌جمهور ابلاغ شود و چنین هم شد.» در ادامه این اطلاعیه آمده است: «در نامه رئیس مجلس به رئیس‌جمهور تغییرات در جداول بودجه به دولت ابلاغ شده است. سازمان برنامه و بودجه کشور در جریان علت و ماهیت این تغییرات نبوده و صرفا به‌عنوان مجری قانون خود را ملزم به اجرای آن می‌داند.»
این تغییرات در حالی رخ می داد که از سوی دیگر منابع پیش بینی شده در لایحه بودجه ۱۴۰۰ از سوی دولت ۸۴۱ هزار میلیارد تومان بود و عنوان شده بود که این منابع نسبت به بودجه ۱۳۹۹ حدود ۴۷ درصد رشد داشته است، اما پس از واگذاری به کمیسیون تلفیق این رقم پیشنهادی به ۱۱۲۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافت.
دولت این میزان بالا بردن منابع را قبول نداشت و از همان ابتدا هم با آن مخالفت کرده بود. لایحه بودجه به دولت برگشت و سازمان برنامه‌وبودجه اصلاحاتی روی آن اعمال کرد. به طور مثال در لایحه اصلاحی حدود ۱۳ هزار میلیارد تومان به رقم پیشنهادی اولیه افزود و به ۸۵۴ هزار میلیارد تومان رساند. نمايندگان سپس با اصلاحات انجام كليات بودجه 1400 را به تصويب رساندند و به سرعت وارد جزييات شدند. بودجه به شوراي نگهبان رفت و در آخرين هفته كاري كشور پيش از تعطيلات نوروز تاييد شد.
در نهایت اما اقدام بی سابقه و عجیب رخ داد و نمايندگان در نامه‌اي خبر دادند كه در کمال تعجب جداول ۲۵ روز پس از تصویب بودجه در صحن ابلاغ شده و تا تاریخ ۲۱ فروردین ماه ۱۴۰۰ به کرات تغییر کرده است.
به نوشته نمايندگان مجلس اين تغييرات «محدود به ارقام جداول نشده بلکه حتی تغییرات کلی در تبصره‌ها و جداول داخل آنها و تصحیح بندها بر اساس اشکالات شورای نگهبان را نیز شامل شده است.» اتفاقي كه نمايندگان نیز معتقد هستند «در نوع خود بی نظیر و رکوردی جدید در عدم تمکین به قانون آئین نامه (داخلی مجلس) و ایجاد رانت برای چند نفر در جابجا کردن اعداد کلان بودجه است.»
* دستکاری بودجه برای صداوسیما و سازمان تبلیغات
ماجرای دستکاری در بودجه اما حالا ابعاد جالب تری نیز پیدا کرده است. ابعادی که به نظر می رسد با کنکاش سازمان برنامه و بودجه کشور شاید به نتایج عجیب تری نیز برسد.
بنا بر اعلام یکی از نمایندگان مجلس به روزنامه سازندگی ؛ از محل منابع حاصل از هدفمندی یارانه ها، در قالب تقویت بنیه و ایجاد زیر ساخت های اجتماعی و فرهنگی و تقویت زیر ساخت دیجیتال ارقام های متعدد ۲۰۰ و ۳۰۰ میلیاردی به بودجه صداوسیما و سازمان تبلیغات در دستکاری ارقام بودجه اضافه شده است!
و این تازه بخشی از تغییرات رقم ها در بودجه 1400 است که تاکنون افشا شده و میزان دقیق دستکاری در ردیف ها و جداول مربوطه هنوز کاملا مشخص نیست. حالا باید منتظر ماند و البته که مطالبه کرد تا سازمان برنامه وبودجه یا دولت و یا کمیسیون تلفیق مجلس حداقل حد و اندازه تغییرات اتفاق افتاده و ردیف ها و نهادهایی که بودجه آنان تغییر کرده است را اعلام کنند تا شاید مشخص شود ، قالیباف و تیمش دقیقا خاصه خرجی از جیب ملت را برای کدام دسته و گروه بیشتر خرج کرده اند.
